BAÁ Qazaqstanǵa 4,3 mıllıard AQSh dollarynan astam ınvestıtsııa saldy
ABÝ-DABI. KAZINFORM - «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy (AHQO) Qazaqstannyń Birikken Arab Ámirlikterindegi Elshiligimen jáne Birikken Arab Ámirlikteriniń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Elshiligimen birlesip Abý-Dabıde AIFC Connect: Abu Dhabi 2025 bıznes-is-sharasyn ótkizdi. Іs-sharanyń maqsaty eki eldiń ınvestıtsııalyq yntymaqtastyǵyn nyǵaıtý, Qazaqstannyń perspektıvaly jobalaryn tanystyrý, sondaı-aq sheteldik kompanııalar úshin Qazaqstannyń qarjy naryǵy men AHQO qarjy ekojúıesiniń múmkindikterin ashý boldy.
Búginde BAÁ Qazaqstan ekonomıkasyndaǵy eń iri sheteldik ınvestorlardyń ondyǵyna kiredi. BAÁ-den Qazaqstanǵa salynǵan ınvestıtsııalardyń jıyntyq kólemi 4,3 mıllıard AQSh dollarynan asty. Qazaqstanda BAÁ-den 462 kompanııa jumys isteıdi. Seriktestik dınamıkasyn Masdar, Presight, Abu Dhabi Ports Group, Abu Dhabi Commercial Bank jáne t.b. kompanııalarmen birneshe mańyzdy jobalar rastaıdy.
Іs-shara GWM Capital Ltd jáne ITS kompanııalarymen seriktestikte iske asyryldy jáne MENA elderiniń aımaǵyndaǵy ınvestıtsııalar men qarjy boıynsha mańyzdy oqıǵalardyń biri Abu Dhabi Finance Week aıasynda ótti. AIFC Connect qonaqtarynyń arasynda ınvestıtsııalyq bankterdiń, qarjylyq, tehnologııalyq jáne konsaltıngtik kompanııalardyń, qor bırjalarynyń, retteýshilerdiń, aktıvterdi basqarýshylardyń jáne basqa uıymdardyń 150-ge jýyq ókili boldy.
Talqylaýlar Qazaqstannyń perspektıvalyq ınvestıtsııalyq baǵyttary men ınfraqurylymdyq jobalaryna, AHQO-nyń Ortalyq Azııa men Parsy shyǵanaǵy aımaǵynyń kapıtal naryǵymen ıntegratsııadaǵy múmkindikterine, sondaı-aq fınteh, ınnovatsııalar jáne tsıfrlyq aktıvter salasyndaǵy negizgi trendterge baǵyttaldy.
BAÁ-niń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Muhammed Saıd Ál-Arıkı myrza is-sharaǵa kelip, onyń qadirli qonaǵy boldy. Qazaqstan Respýblıkasynyń Birikken Arab Ámirlikterindegi Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Raýan Jumabek Qazaqstan men BAÁ yntymaqtastyǵy týraly aıtty.
– Qazaqstan men BAÁ aımaqtardy, naryqtar men mádenıetterdi baılanystyratyn kópir-elder, olar bıznes pen ınvestorlar úshin biregeı múmkindikter jasap jatyr. Aǵymdaǵy jyly BAÁ-den Qazaqstanǵa ınvestıtsııalar kólemi $1 mlrd asyp, ǵalamat ósim kórsetti. Bul ótken jylǵy kórsetkishterden 4 ese artyq. Mundaı oń úrdis – bul jaı ǵana sandar emes, bul Ámirliktegi áriptesterdiń Qazaqstanǵa degen joǵary seniminiń aıǵaǵy jáne bizdiń ınvestıtsııalyq ahýalymyz iri kapıtal úshin barǵan saıyn tartymdy bolyp kele jatqanynyń belgisi, – dep atap ótti.
AHQO basqarýshysy Renat Bekturov AHQO-nyń Qazaqstandaǵy sheteldik kompanııalar úshin múmkindikterdi keńeıtýdegi rólin atap ótti.
– Biz Qazaqstannyń Birikken Arab Ámirlikterimen strategııalyq áriptestigin joǵary baǵalaımyz. Ámirlikter sońǵy jyldary energetıka, logıstıka, qarjy, tehnologııa jáne t.b. salalarda belsendi damyp keledi. Osy máselede AHQO halyqaralyq kelisimderdi qurylymdaýǵa, iri ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrýǵa, AIX-tiń Tabadul habyna qosylýynan bastap, Qazaqstandaǵy dırhamdarmen oblıgatsııalardyń alǵashqy ornalastyrylǵanyna deıin – qarjy naryqtaryn ıntegratsııalaýǵa arnalǵan senimdi platforma retinde qyzmet etedi. Búginde bizdiń ıýrısdıktsııamyzda BAÁ-den 49 kompanııa tabysty jumys istep jatyr. Olar qarjy jáne saqtandyrý, aqparattyq-kommýnıkatsııalyq tehnologııalar, saýda, kólik, ónerkásip jáne basqa da salalardaǵy jobalardy iske asyryp jatyr. Bizdiń ekonomıkalyq yntymaqtastyǵymyz odan ári keńeıip, eki eldiń bıznesi men turaqty damýy úshin jańa múmkindikter týǵyzatynyna senimdimin, – dedi ol.
Іs-sharanyń iskerlik baǵdarlamasyn IFC ekonomısti Hıba Haıder Zaıdı ashty. Ol Qazaqstannyń ekonomıkalyq perspektıvalarynyń sholýyn usyndy. Birinshi paneldik sessııa egemendi jáne ınstıtýtsıonaldyq qorlardy energetıka, kólik, avıatsııa, logıstıka, sý resýrstary, óndirýshi ónerkásip jáne t.b. sııaqty Qazaqstannyń basym ınfraqurylymdyq sektorlary men jobalaryna ınvestıtsııalaý máseleleri bóliginde eki eldiń strategııalyq dıalogyna aınaldy. Telekorrespondent, kommýnıkatsııalar jónindegi maman jáne Thirty Three Communication negizin qalaýshy Raıan Chılkoteniń moderatorlyǵymen ótken sessııaǵa AHQO basqarýshysy Renat Bekturov, «Báıterek» UIH Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Tımýr Onjanov, Masdar kompanııasynyń bıznes jáne ınvestıtsııalardy damytý bóliminiń (TMD) basshysy Marıam Rashıd Al Mazrýı, «QazMunaıGaz» UK Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Qazbek Qusaıynov, Siguler Guff basqarýshy seriktesi jáne ınvestıtsııalar jónindegi dırektory Drıý Gaff qatysty.
Paneldik sessııa barysynda spıkerler Qazaqstannyń Eýropa men Azııa arasyndaǵy negizgi «qurlyq kópiri», sondaı-aq aımaqtyń egemendi jáne ınstıtýtsıonaldyq ınvestorlary úshin senimdi uzaq merzimdi áriptes retindegi rólin atap ótti. AHQO-nyń retteýshi bazasy men quqyqtyq rejıminiń arqasynda ınvestorlarǵa kapıtaldyń qorǵalatyna senimdilik, sondaı-aq iri memleketaralyq jobalardy iske qosýǵa arnalǵan ınfraqurylym usynylatyny atap ótildi. Spıkerler Qazaqstanda iske asyrylyp jatqan jekeshelendirý baǵdarlamasy jahandyq kapıtal úshin jańa múmkindikter týǵyzatynyn atap ótti. Máselen, Masdar, Presight sııaqty seriktesterdiń qatysýy halyqaralyq kartada qazaqstandyq jobalarǵa degen suranysty kórsetedi.
AHQO-da Abu Dhabi Ports Group-pen birlesip tirkelgen «QazMunaıGaz» enshiles kompanııasy Caspian Integrated Maritime Solutions birlesken kásipornynyń mysalynda birlesip ınvestıtsııalaý modeliniń tıimdiligi kórsetilgen. Budan basqa, osy jyldyń qarasha aıynda Qazaqstan ekonomıkasynyń naqty sektoryn qoldaýdy kúsheıtý jáne ınvestıtsııalar tartý úshin «Báıterek» Ulttyq basqarýshy holdıngi ınvestıtsııalyq holdıngke aınaldy. Qosymsha fýnktsııalarǵa ınfraqurylymdyq, eksporttyq jáne ındýstrııalyq jobalardy qoldaý kiredi. Sondaı-aq sarapshylar Qazaqstandaǵy ınvestorlardy qoldaýdyń jańa quraldaryn, holdıng iske asyratyn negizgi ınvestıtsııalyq jobalardy talqylady.
Sonymen qatar odan arǵy progress tómen kómirtekti sheshimderge (ekologııalyq kólik, avıatsııa) júıeli ınvestıtsııalardy, sondaı-aq logıstıkalyq dálizderdi jańǵyrtýdy talap etetini ataldy. Spıkerlerdiń pikirinshe, mundaı aýysý eldiń jańa ınfraqurylymdyq jáne klımattyq baǵytyn iske asyrýda negizgi seriktes bola alatyn jeke sektordyń, egemendi qorlardyń jáne ınstıtýtsıonaldyq ınvestorlardyń belsendi qatysýynsyz múmkin emes. Sessııada sondaı-aq Qazaqstanda BAÁ kompanııalary iske asyrǵan tabysty ınvestıtsııalyq jobalar qatysýshylar nazaryna usynyldy.
Budan ári dıalogty Solana Foundation kompanııasynyń non‑CMO Akshaı BD jalǵastyryp, fınteh-ınnovatsııalar men tsıfrlyq aktıvterdiń damý barysy týraly aıtty. Forma kompanııasynyń negizin qalaýshy jáne bıznesti damytý jónindegi dırektory Babak Ahmadzadanyń moderatorlyǵymen sala sarapshylary Lııa Aqjanova, AFSA zań ofısiniń basqarýshy dırektory, AHQO jáne HTO sotynyń tirkeýshisi jáne apparat basshysy Krıstofer Kempbell-Holt, Binance jahandyq saıasatynyń basshysy Stıven MakÝırter, Taurus kompanııasynyń teń quryltaıshysy jáne basqarýshy seriktesi Lamın Brahımı retteýshi «qum jáshikterdi» ózara tanýdy, tokenızatsııalanǵan baǵaly qaǵazdardy, kastodıandyq qyzmetter, tsıfrlyq aktıvter standarttary salasyndaǵy yntymaqtastyqty talqylady.
Máselen, osy jyly AHQO tsıfrlyq aktıvterdi retteý salasynda IOSCO halyqaralyq standarttaryn engizý boıynsha álemdik kóshbasshylar qataryna endi. IOSCO músheleri, 130-dan astam ıýrısdıktsııanyń ishinen sholýǵa qatysý úshin 20 el tańdaldy. AHQO IOSCO-nyń barlyq on basym usynymyn tolyq engize otyryp, qatysýshylar arasynda progrestiń eń joǵary deńgeıin kórsetti.
– Innovatsııalardy qoldaıtyn AFSA-nyń teńgerimdi tásili AHQO-nyń ınnovatsııalar men ınvestorlardy qorǵaýdyń qýatty júıesi ózara sátti úılesken ıýrısdıktsııa retinde halyqaralyq deńgeıde tanylýyna sebep boldy, – dep atap ótti AFSA zań ofısiniń basqarýshy dırektory Lııa Aqjanova.
Binance jahandyq saıasatynyń jetekshisi Stıven MakÝırterdiń aıtýynsha, Qazaqstan men BAÁ ashyq retteý men qýatty ınstıtýttardyń qaýipsiz jáne jahandyq ıntegratsııalanǵan tsıfrlyq qarjy ekojúıelerin qalaı qura alatynyn kórsetýdi jalǵastyryp jatyr. Osyǵan baılanysty AIFC Connect naryqtar arasyndaǵy dıalogty ilgeriletýge arnalǵan alań bolyp sanalady.
ITS kompanııasynyń bas atqarýshy dırektory Shyńǵys Qanapıanovtyń moderatorlyǵymen ótken sessııaǵa AIX bırjasynyń operatsııalyq máseleler jónindegi basqarýshy dırektory Olıve Gerıs, BHM Capital kompanııasynyń bas atqarýshy dırektory Abdel Hadı ál Saadı, Freedom Finance Global ınvestıtsııalyq analıtıgi Danııar Orazbaev, «Samuryq-Qazyna» ınvestıtsııalar jáne bıznesti damytý departamentiniń basshysy Ómirserik Áben sııaqty kapıtal naryǵynyń ókilderi jınaldy. Sarapshylar óńirlik kapıtal naryqtaryn damytýdyń negizgi baǵyttaryn, sonyń ishinde kross-lıstıng tetikterin, ETF ınvestıtsııalyq qorlaryn qurýdy, qorlardyń domıtsıldenýdin jáne ınvestorlardyń MENA óńiri men Ortalyq Azııa naryqtaryna qoljetimdiligin keńeıtýdi talqylady. AHQO ınfraqurylymy arqyly kapıtaldyń halyqaralyq qozǵalysy úshin múmkindikterge erekshe nazar aýdaryldy.
– Abý-Dabı naryqtary men Qazaqstan arasyndaǵy qarym-qatynas buryn-sońdy bolmaǵan qarqynmen jyldam damyp keledi. ITS-te biz osy ózara is-qımyldyń sapasy men aýqymy AHQO ekojúıesiniń barlyq qatysýshysy úshin jańa múmkindikter ashatynyna jáne arab pen qazaqstandyq bıznes-qoǵamdastyqqa eleýli paıda ákeletinine senimdimiz, – dep atap ótti ITS bas atqarýshy dırektory Shyńǵys Qanapıanov.
– ITS-te biz BAÁ naryǵynyń kompanııalaryna AHQO halyqaralyq standarttar boıynsha júrgizip jatqan jumysty usyný múmkindigin joǵary baǵalaımyz jáne jańa qatysýshylardy ınvestıtsııalaýǵa jáne Qazaqstanmen yntymaqtasýǵa shaqyramyz, – dep oıyn tolyqtyrdy spıker.
– AIFC Connect transshekaralyq kapıtal naryǵyndaǵy yntymaqtastyqtyń artyp kele jatqan mańyzdylyǵyn kórsetedi. Tabadul platformasy arqyly AIX-pen qarym-qatynasymyz óńirlik jáne halyqaralyq naryqtar arasynda kedergisiz qoljetimdilik ornatýǵa degen ortaq umtylysty bildiredi. Investorlarmen úılesimdi jumys, retteýshilik talaptardy tereń úılestirý jáne Qazaqstan múmkindikteriniń tanymaldylyǵyn arttyrý arqyly bul naryqtyń áleýeti laıyqty deńgeıde baǵalanyp, eki tarap ınvestorlary úshin naqty qundylyq ákele alatynyna senimimiz mol, – dedi BHM Capital kompanııasynyń bas atqarýshy dırektory Abdel Hadı ál Saadı.
Máselen, osy jyly Nasdaq Dubai bırjasy men Astana International Exchange (AIX) bırjasy ózderiniń ortalyq depozıtarııleri arasynda tikeleı baılanystyń bastalǵany týraly habarlady. Eýrazııalyq Damý Banki AIX-te BAÁ dırhamdarymen oblıgatsııalardyń debıýttik shyǵarylymyn sátti ornalastyrdy jáne Qazaqstandaǵy osy valıýtadaǵy oblıgatsııalardyń alǵashqy emıtenti atandy. Buǵan deıin 2024 jyly AIX bırjasy Tabadul tsıfrlyq bırjalyq habyna qosyldy.
Kompanııalardyń AHQO arqyly tabysty jumysynyń sátti keısteri jáne Qarjy ortalyǵy arqyly Ortalyq Azııa óńirinde ınvestorlardyń qatysýyn keńeıtý múmkindikteri týraly GWM Capital Ltd kompanııasynyń negizin qalaýshy jáne CEO Arman Bataev, AHQO Jasyl qarjy ortalyǵynyń bıznesti damytý jónindegi dırektory Naǵıma Aıýbaeva aıtyp berdi. Іs-sharanyń moderatory AHQO ákimshiliginiń klıenttermen jumys jónindegi bas dırektory Baýyrjan Kankın boldy.
GFCI 38 reıtıngine sáıkes AHQO Shyǵys Eýropa men Ortalyq Azııa óńirinde kóshbasshy orynǵa ıe jáne arnaıy jasalǵan jaǵdaılardyń arqasynda Qazaqstannyń bıznesi men ekonomıkasyna kapıtal tartýǵa kómektesedi. 2018 jyldan bastap AHQO alańy arqyly Qazaqstan ekonomıkasyna 19,3 mlrd AQSh dollary ınvestıtsııa tartyldy. AHQO-da AQSh, Ulybrıtanııa, Qytaı, Túrkııa, Sıngapýr, BAÁ jáne basqa da elderdi qosa alǵanda, álemniń 90-nan astam elinen 4800-den astam kompanııa tirkelgen.
«Astana» halyqaralyq qarjy ortalyǵy (AHQO) – bıznesti ashý jáne júrgizý, ınvestıtsııalar tartý, jumys oryndaryn qurý jáne Qazaqstan ekonomıkasyn damytý úshin qolaıly quqyqtyq jáne retteýshi ortasy ári damyǵan ınfraqurylymy bar táýelsiz ıýrısdıktsııa.
AIFC Connect – qarjy jáne ónerkásip sektorlaryndaǵy kompanııalardyń sarapshylary men top-menedjerleri AHQO bastamalarymen jáne Qazaqstannyń bıznesti júrgizýge arnalǵan ınvestıtsııalyq múmkindikterimen tanysatyn eksklıýzıvti kezdesýler formaty. Buǵan deıin AIFC Connect Sıngapýrda, Londonda, Dýbaıda, Seýlde, Gonkongta, Beıjińde ótti.
Aıta keteıik, 2026 jyldan bastap shaǵyn bıznes úshin jeńildetilgen deklaratsııa men bólshek salyq rejımi biriktirilip, shaǵyn bızneske arnalǵan biryńǵaı rejım qurylady.