Azamattyq-quqyqtyq kelisimsharttan bas tartý: jumysshylar men jumys berýshilerge ne beredi
ASTANA. KAZINFORM — Sársenbi kúni Májilis depýtattary zań jobasyn qabyldad. Oǵan sáıkes eger taraptar arasyndaǵy qatynastar is júzinde eńbek qatynastaryna sáıkes kelse, jumys berýshiler qyzmetkerlerdi azamattyq-quqyqtyq kelisimshart (AQK) boıynsha rásimdeı almaıdy. Kazinform tilshisi osyǵan qatysty zańgerlerdiń pikirin bildi.
Jumys berýshiler úshin ne ózgeredi
Advokat Nurlan Janabaev jańashyldyqtyń bızneske jáne qyzmetkerlerge qalaı áser etýi múmkin ekenin túsindirdi.
Janabaevtyń aıtýynsha, eńbek qatynastary bar jaǵdaılarda AQK qoldanýdan bas tartý bıznestegi táýekelderdi azaıtýǵa kómektesedi.
— Barlyq qyzmetkerler azamattyq-quqyqtyq kelisimshartpen emes, durys túrde eńbek sharty arqyly rásimdelgen kezde, jumys berýshiniń eńbek ınspektsııasy kelip: «Siz qyzmetkerlerdi merdiger retinde jasyryp otyrsyz. Aıyppul tóleńiz», — dep aıtý qaýpi azaıady. ıAǵnı, qyzmetkerlerdi durys rásimdeý — bas aýyrtatyn máseleniń azaıýy, aıyppuldardyń az bolýy jáne daýlardyń qysqarýy degen sóz, — deıdi zańger.
Sonymen qatar resmı eńbek qatynastary bolǵan jaǵdaıda bolashaqta qyzmetkerler tarapynan sotqa beriletin daýlar sany azaıady. Jumys kestesi, mindetter, demalys — bári resmı bolǵanda, shaǵymdar men talaptar az túsedi. Bul kompanııanyń jumysyn anaǵurlym boljamdy ári turaqty etedi.
Zańger buryn AQK boıynsha jumys berýshiler tek kórsetilgen qyzmet úshin bir somany tóleıtinin, al eńbek kelisimsharty boıynsha tolyq kepildikterdi berý qajet bolatynyn atap ótti.
— Eńbek demalysyn, aýrýǵa baılanysty tólemderdi, zeınetaqy jáne áleýmettik aýdarymdardy, sondaı-aq eńbekti qorǵaý jaǵdaılaryn qamtamasyz etý. Bul kompanııaǵa qosymsha shyǵyndar ákeledi, — dedi ol.
Sondaı-aq kompanııalarǵa eski kelisimsharttardy qaıta qarap, shtattyq kesteni ózgertý tárizdi jumystardy qolǵa alýyna týra keledi.
Jumysshylar úshin ne ózgeredi
Zańgerdiń pikirinshe, AQK-ten eńbek kelisimshartyna ótý qyzmetkerlerge kóbirek qorǵaý men turaqtylyq beredi. Olar naqty áleýmettik kepildikterge ıe bolady, mysaly, eńbek demalysy men aýrýǵa baılanysty tólemder.
— Qyzmetker jalaqynyń qashan, qansha tólenetinin, qandaı aýdarymdar jasalatynyn jáne qandaı áleýmettik tólemder beriletinin naqty bilip otyrady, — deıdi Nurlan Janabaev.
Ol sonymen qatar eńbek kelisimsharty arqyly qyzmetker óz quqyqtaryn qorǵaýdy jeńildetetinin aıtty. Eger jumys berýshi sharttardy buzsa, óz quqyǵyn dáleldeý ońaı bolady.
AQK boıynsha jumys tájirıbesi
Aıgúl úsh jyldan astam ýaqyt AQK boıynsha jumys isteıdi. Ol bul formattyń artyqshylyǵy men kemshiligin atap ótti.
— Men oblysta turamyn, Almatyǵa kún saıyn kelý qıyn boldy. Jol 3 saǵattan artyq ýaqyt alatyn. Sondyqtan AQK-ǵa óttim, durys sheshim dep oılaımyn. Maǵan kúndelikti qalaǵa barýdyń qajeti joq. Úıden shyqpaı-aq mindetti oryndaımyn. Biraq kompanııada keıbir qyzmetker jumysyna baılanysty ofıste bolýǵa mindetti, turaqty jumys kestesi bar bolǵanymen olar AQK boıynsha rásimdelgen. Menińshe, bul durys emes, — deıdi ol.
Aıgúldiń aıtýynsha, negizgi kemshilik — osy jyldar eńbek ótiline eseptelmeıdi, al birneshe jyldan keıin zeınetke shyǵýy tıis.
— Sondaı-aq, aýrýǵa baılanysty tólemder men eńbek demalysy joq. Aýyryp qalsam, tólem almadym, sebebi men qyzmetker emes, qyzmet kórsetýshi bolyp eseptelemin, — deıdi Aıgúl.
Almaty turǵyny Gúlnar Dosymshalova dekrettik demalys kezinde AQK boıynsha jumys bastaǵan.
— Balam kishkentaı edi, tolyq jumys istep, ofıste júre almadym, ári balany qaldyratyn adam joq edi. Degenmen, qosymsha tabys qajet boldy, sondyqtan AQK boıynsha rásimdeldim. Úıde otyryp, jumysymdy oryndadym, aıyna bir ret esep tapsyrý úshin keldim. Men úshin bul kishkentaı balalary bar analarǵa jáne qosymsha tabys tapqysy keletinderge yńǵaıly format, — deıdi ol.
Degenmen, turaqty áleýmettik aýdarymdardyń bolmaýynan qıyndyqtar týyndaǵan.
— Ekinshi dekrettik demalysqa shyqqanda, zeınetaqy aýdarymdarym bolmady. Sol kezde resmı jumysqa turmaǵanyma ókindim, — deıdi Gúlnar.
Aıta keteıik, buǵan Májiliste qyzmetkerlerdiń quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan zań jobasy qaraldy. Zań boıynsha, eger jumysshy shyn máninde eńbek qatynastarynda bolsa, oǵan azamattyq quqyqtyq shart jasasýǵa bolmaıdy, bul ózgeris on myńnan astam adamǵa eńbek demalysy, zeınetaqy jarnalary men medıtsınalyq saqtandyrý sııaqty áleýmettik kepildikter alýǵa múmkindik beredi.