Aıqyn Nurqatovtyń kitaby Máskeýde jaryq kórdi

ASTANA. QazAqparat - Jaqynda Máskeýdiń «Hýdojestvennaıa lıteratýra» baspasynan qazaq ádebıettaný ǵylymynyń tarıhynda aıryqsha iz qaldyrǵan kórnekti synshy Aıqyn Nurqatovtyń «Pýt k sebe. Poetıcheskıe tradıtsıı Abaıa» degen monografııasy jaryqqa shyqty. Kitaptyń jalpy redaktsııasyn basqarǵan - tanymal ádebıettanýshy ǵalym, L.N.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń professory, fılologııa ǵylymdarynyń doktory Serik Negımov. Ǵylymı eńbekti orys tiline aýdarǵan - belgili qalamger Ǵosman Tóleǵul.

Ómirden erte ketken asa talantty ádebıet zertteýshisi Aıqyn Nurqatov (1928-1965) - Abaı atyndaǵy KazPI-diń túlegi. Sondaı-aq, ol osy oqý ornynyń aspırantýrasyn bitirgen. Jaryq kórgen kitap - synshy-ǵalymnyń «Abaıdyń aqyndyq dástúri» degen ǵylymı zertteýiniń aýdarmasy. Ol oqystan jazym bolǵan kezde qoljazba kúıinde qalǵan bul monografııa kelesi jyly basylyp shyqqan. Negizinen eki tilde erkin qalam terbegen Aıqyn bul eńbegin qazaqsha jazǵan. Abaıdyń jáne onyń aqyndyq aınalasy sheber taldanǵan zerdeli zertteý - halqymyzdyń asyl qazynasy, baǵaly murasy.

Aıqyn Nurqatovtyń budan basqa «Muhtar Áýezovtiń tvorchestvosy», «Ideıa jáne obraz», «Jalǵasqan dástúr» sııaqty birneshe kitaptary jaryq kórgen. Osy eńbekterde ádebıet synshysynyń tereń taldaýlary, baıypty baılamdary kórinis tapqan. Aıqyn poezııa tabıǵatyn keremet túsinetin, óleńniń túr-sıpatyn jerine jetkize saralaıtyn bilikti ǵalym bolǵan. Ol óziniń jastyǵyna qaramastan ádebı ortada bedeldi tulǵa retinde moıyndalǵan.

«Abaıdyń aqyndyq dástúri» - Aıqynnyń shoqtyǵy bıik ǵylymı zertteýi. Buryn-sońǵy abaıtanýshylar bul eńbekti aınalyp ótken emes. Ǵıbratty ǵalymnyń tııanaqty tujyrymdary men tereń tolǵamdary áli kúnge deıin baǵaly bolyp sanalady.

Professor S.Negımov kitapqa jazǵan alǵy sózinde: «Aıqyn Nurqatov ult aqyny Abaıdyń sýretkerlik ónegesin, «alyptyǵy men ulylyǵyn», aqyndyq aınalasyn, ádebı mektebimen, qazaqtyń HH ǵasyr basyndaǵy ádebıetimen sabaqtastyra taldap túsindiredi, qazaqtyń baıyrǵy aýyz ádebıetiniń kórkemdik tájirıbelerin joqqa shyǵarmaǵanyn qadap aıtady», - dep aıryqsha atap kórsetedi. Abaıtaný ǵylymynda erekshe orny bar zerdeli zertteýshiniń ólsheýsiz eńbegi osylaısha laıyqty baǵalanyp otyr. Serik Negımov byltyr Aıqyn Nurqatov shyǵarmalarynyń 5 tomdyǵyn alǵy sózi men ǵylymı túsiniktemelerin jazyp, qurastyryp, «Ana tili» baspasynan jaryqqa shyǵardy.

Aıqyn Nurqatovtyń ǵumyry qysqa bolsa da, taǵylymdy boldy. Daryndy synshy-ǵalymnyń shyǵarmalary kúni búginge deıin urpaqtyń rýhanı qajettiligin ótep keledi. Ǵalymnyń kezinde úlken-kishi ádebıetshilerdiń qolynan túspegen «Abaıdyń aqyndyq dástúri» atty monografııasynyń Máskeýde basylýy barshaǵa jaǵymdy jańalyq ekeni daýsyz. Bul - onyń murasynyń ómirsheń ekendiginiń aıqyn aıǵaǵy.