Áıelder men balalardyń quqyǵyn qorǵaýdyń tıimdi júıesi qalyptasty — Erlan Qarın

ASTANA. KAZINFORM — Memlekettik keńesshi Erlan Qarın turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres týraly zańnyń qabyldanǵanyna bir jyl tolyp, osy merzimde istelgen jumystarǵa toqtalyp ótti. 

Turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kúres týraly zańnyń qabyldanǵanyna bir jyl toldy.

— Prezıdent 2024 jylǵy 15 sáýirde qol qoıǵan Áıelderdiń quqyqtaryn qorǵaý jáne balalardyń qaýipsizdigi týraly zań byltyr 16 maýsym kúni kúshine endi. Memleket basshysy bılikke kelgen kezden bastap áıelder men balalardyń quqyǵyn qorǵaý saıasatyn júıeli túrde júrgizip keledi. Qasym-Jomart Toqaev turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy ymyrasyz kúresý óziniń myzǵymas ustanymy ekenin únemi aıtyp júr, — dedi Memlekettik keńesshi.

Qabyldanǵan zańnyń jáne memleket júzege asyryp jatqan naqty sharalardyń nátıjesinde Qazaqstanda áıelder men balalardyń quqyǵyn qorǵaýdyń ozyq zańnamalary men tıimdi júıesi qalyptasty. 

— Nátıjesinde otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyq faktileri edáýir azaıdy. Mysaly, jyl basynan beri quzyrly organdarǵa turmystyq zorlyq-zombylyqqa qatysty túsken aryzdardyń sany byltyrǵy osy ýaqpen salystyrǵanda 20,5%-ǵa tómendedi.  Buǵan qosa aýyr jáne asa aýyr sıpattaǵy turmystyq qylmystyń sany azaıǵan. Jyl basynan bergi bes aıda asa aýyr turmystyq qylmys 44%-ǵa, aýyr otbasylyq-turmystyq qylmys 29%-ǵa tómendegen. Sonymen qatar, bes aıda kámelet jasyna tolmaǵandarǵa qarsy jasalǵan jynystyq sıpattaǵy qylmys sany 21,3%-ǵa, pedofılııaǵa qatysty qylmys sany 40,7%-ǵa azaıǵan. Jalpy, memleket tarapynan qolǵa alynǵan uıymdastyrý sharalary men quqyqtyq sharalardyń nátıjesinde sońǵy bes jylda áıelderdiń quqyqtaryn buzǵan qylmys sany eki ese azaıǵan, — dep jazdy Erlan Qarın.

Jazanyń kúsheıtilýi men aldyn alý sharalarynyń jańa tásilderi óz jemisin berip jatyr. 

1. Otbasylyq-turmystyq quqyq buzýshylyqtardy anyqtaý kórsetkishteri aıtarlyqtaı artty. Jańa tásildiń, ıaǵnı, resmı túrde aryz berilmese de, óńirlerde qurylǵan jedel toptardyń, polıtsııa qyzmetkerleriniń, kýágerlerdiń bergen derekteri men áleýmettik jelilerdi saraptaýdyń nátıjesinde bıylǵy qańtar-mamyr aılarynda 19 myńnan astam osyndaı oqıǵa anyqtaldy. 
2. Mektepterge «111» memlekettik baılanys ortalyǵynyń QR-kody ornatylǵannan keıin balalar arasyndaǵy zorlyq-zombylyq, býllıng, kúrdeli psıhıkalyq-emotsııalyq jaǵdaılardy anyqtaý kórsetkishi artty. Bıyl 5 aıdyń ishinde 86 myń bala osy qyzmet túrine júgingen. Sonyń ishinde 2 myńnan astam bala zorlyq-zombylyqtan, býllıngten, synyptastarymen, ata-anasymen kúrdeli qarym-qatynastan kúızeliske túskenin aıtyp kómek suraǵan. Balalar ózine ózi qol jumsamaq bolǵan 28 oqıǵa anyqtalyp, qaterdiń beti qaıtarylǵan. «111» qyzmetine habarlasqan azamattardyń sany da kóbeıip keledi. Sońǵy bes aıda bul nómirge balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý, psıhologııalyq kómek alý jáne otbasylyq-turmystyq zorlyq-zombylyq faktilerin aıtý úshin jáne basqa da áleýmettik máselelermen 62 myń eresek adam habarlasqan. 
3. Otbasylarǵa, áıelder men balalarǵa kómek kórsetý aýqymy keńeıdi. Qazirge deıin psıhologııalyq kómek kórsetetin 20 ortalyq ashyldy. Elimizdegi 112 qala men aýdanda otbasylardy qoldaý ortalyqtary jumys istep tur. Osy jyldyń alǵashqy toqsanynyń ózinde 34 myń otbasyna áleýmettik, psıhologııalyq jáne quqyqtyq kómek kórsetildi, 2 myń otbasyna áli de kómek kórsetilip jatyr. 
4. Agressormen psıhologııalyq jumys júrgizý zorlyq-zombylyqtyń aldyn alýdyń jańa tásili retinde damyp keledi. Bıyl sot úkimimen 52 «buzaqy» densaýlyq saqtaý mekemelerinde psıhologııalyq kómek alýǵa mindetteldi. 

Aıta ketelik ІІM jyl saıyn turmystyq zorlyq-zombylyq týraly 100 myńnan asa habarlama túsetinin aıtqan edi.