Aýyl halqyn aýyz sýdan qaqqandar Úkimettiń qaharyna ushyraıdy
Arada 3 jyl ótse de baǵdarlamanyń kemshin tustary joıylar emes. Onyń aýyldyq jerlerde ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaýǵa aýyldyq eldi mekenderdiń jalpy sanynyń 80 %-na, qalalarda 100 %-ǵa qol jetkizýdi qamtamasyz etý, sýdy esepteý aspaptarymen: qalalarda - 100% jáne aýyldyq eldi mekenderde - 80% qamtý, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalaryn iske asyrý kezde Qazaqstanda shyǵarylǵan buıymdar men tehnologııalardy paıdalaný úlesin 60%-ǵa jetkizý, 3000-nan astam aýyldyq eldi mekendi jer asty sýlarynyń qorlarymen qamtamasyz etý, qalalar men iri eldi mekender úshin qorlardy qaıta baǵalaý maqsatynda jer asty sýlarynyń 165 ken ornyn jáne toptyq sý qubyrlar úshin 15 ken ornyn tolyq barlaý, 86 qala men 6943 aýyldyq eldi mekende sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jobalaryn monıtorıng júıesimen qamtý, halyqty táýligine 24 saǵat aýyz sýmen jabdyqtaýdy qamtamasyz etý syndy maqsatty ındıkatory sol kezeńde kóńilge úmit otyn uıalatsa, búginde onyń kúdigi basym bolyp tur. Ras, atqarylǵan jumystar da jetkilikti. Degenmen, óńirler sýmen jabdyqtaý nysandaryn josparlaýda, olardy salýda kóshten keıin qalyp keledi. Mine osy jaıttar Úkimettiń búgingi otyrysynda negizgi másele retinde kóterildi.
Alqaly jıynda negizgi baıandama jasaǵan QR Óńirlik damý mınıstri Bolat Jámishevtiń atap ótýinshe, 2011-2012 jyldarda aýyldyq eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý jáne sý burýdaǵy 492 jobany júzege asyrýǵa 62,5 mlrd. teńge baǵyttalǵan. Al jyl basynda josparlanǵan 316 nysannyń 225-si paıdalanýǵa berilgen. Osy rette mınıstr jospardyń oryndalmaýynyń negizgi sebepteri retinde jergilikti bıýdjetten qarjylandyrylmaýyn, tıimsiz josparlanýyn, ákimdikter tarapynan qurylys barysyna baqylaýdyń álsiz bolýyn atady.
Mınıstrdiń aıtýynsha, búgingi kúni respýblıka boıynsha 153 aýyl jetkiziletin sýdy paıdalanady. Al aýyldyq eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaýdy jáne sý burýdy taldaý jergilikti atqarýshy organdar tarapynan júıeli tásildiń joqtyǵyn kórsetip otyr. Sonymen birge ákimdikterde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý qyzmetterine qoljetimdilik boıynsha durys aqparat, naqty esep te joq. Jalpy, baǵdarlamanyń ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jónindegi josparly kórsetkishterine qoljetkizý úshin jyl saıyn aýyldyq eldi mekenderde 329 jańa qurylys jobasyn, sý burý boıynsha 137 jańa qurylys jobasyn iske asyrý qajet. «Alaıda, óńirler 2014 jylǵa barlyǵy 89 jańa qurylys jobasyn usyndy, sonyń ishinde 68 jobaǵa qoldaý kórsetildi. Pavlodar oblysy 2014 jylǵa birde bir jańa qurylys jobasyna ótinim bergen joq. Al jyl saıyn 44 jobany iske asyrý qajet. Basqa oblystarda da osyndaı jaǵdaı qalyptasyp otyr», - dedi vedomstvo basshysy.
B.Jámishevtiń sózine qaraǵanda, jańa qurylys jobalaryna tapshylyqtyń birneshe sebebi de bar. Atap aıtqanda, jer asty sý qorlaryn qaıta baǵalaý, barlaý jáne rastaý kesteden artta qalýda. Toptyq magıstraldyq sý qubyrlaryn salý jáne qaıta jańartý merzimderi de uzaqqa sozylyp ketken. Sonymen qatar jergilikti atqarýshy organdar tarapynan jobalaý-smetalyq qujattamany ázirleýge qarajat jetkiliksiz bólinýde. Máselen, 341 aýyl úshin jer asty sý qorlaryn qamtamasyz etýge oraı Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstrligi qolǵa alǵan izdestirý-barlaý jumystary aǵymdaǵy jyldyń sońynda aıaqtalmaq. Al bıyl jer asty sý qorlaryn rastaý jumystary 480 aýyldyq eldi mekende júrgizilýi tıis bolsa, onyń tek 216-ynda ǵana jumystar jandanǵan. «Іzdestirý-barlaý jumystary kesh júrgizilýde. Bul baǵdarlamanyń josparly kórsetkishterine qoljetkizý merzimderin buzýǵa ákeledi. Sonymen birge, Qorshaǵan orta jáne sý resýrstary mınıstrliginiń toptyq sý qubyrlaryn qaıta jańartý jáne salý jónindegi jumystary da kesh júrgizilip jatyr. Osy aıtylǵandardyń negizinde baǵdarlamany iske asyrýda biryńǵaı tásildi qamtamasyz etý maqsatynda eń aldymen iri eldi mekenderde halyqtyń aýyz sýǵa qoljetkizýin arttyra otyryp, olardy aýyz sýmen qamtamasyz etýge nazar aýdarý qajet. Sodan keıin, oqshaýlanǵan sýmen jabdyqtaý kózderin barynsha paıdalaný, halqynyń sany az eldi mekenderde úlgi jobalardy keńinen qoldaný kerek. Jer asty sý qorlaryn rastaý jónindegi jumystar qıyn bolǵandyqtan izdestirý-barlaý jumystaryn jergilikti atqarýshy organdarǵa berý máselesin pysyqtaý qajet», - dedi mınıstr.
Onyń aıtýyna qaraǵanda, halyqty sapaly aýyz sýmen qamtamasyz etýge baǵyttalǵan baǵdarlamaǵa taldaý júrgizý barysynda salynǵan kóptegen nysandardyń biryńǵaı tehnıkalyq saıasattyń joqtyǵynan ári sapasyz materıaldar qoldanylǵandyqtan jumys istemeı turǵany anyqtalyp otyr. Sondyqtan da júıeler men qurylystardy paıdalanǵan kezde olardyń senimdiligi men tıimdiligin qamtamasyz etetin materıaldardy, tehnologııalardy, jabdyqtardy qoldaný boıynsha biryńǵaı tehnıkalyq saıasat qajet.
Budan bólek, mınıstr aýyldyq eldi mekenderde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý basqarmalaryn qurý qajettigin de alǵa tarta kele: «Biryńǵaı operator aýyldyq eldi mekenderde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sektoryn ortalyqtandyrýdy jáne barynsha tıimdi basqarýdy qamtamasyz etýge, sondaı-aq odan ári memlekettik-jeke menshik áriptestik nysanyn engize otyryp, josparlaǵan kezde sýmen jabdyqtaý jáne sý burý obektilerin sapaly jobalaýǵa, salýǵa jáne tıisti deńgeıde paıdalanýǵa múmkindik beredi», - dedi.
Óńirlik damý mınıstrliginiń alǵa tartqan derekterine qaraǵanda, qalalyq sýmen jabdyqtaý jáne sý burýǵa 2011-2012 jyldary óńirlerge 205 jobany iske asyrý úshin 102,9 mlrd. teńge bólingen. Osy ýaqytqa deıin 136 jobany iske asyrý josparlansa, is júzinde onyń 116-sy paıdalanýǵa berildi. Aǵymdaǵy jyly qalalarda quny 48,7 mlrd. teńge bolatyn 136 joba iske asyrylý ústinde. Al 2014 jylǵa jańa qurylys boıynsha tek 43 jobaǵa ǵana ótinim berilip otyr.
Otyrysty qorytyndylaǵan QR Premer-Mınıstri Serik Ahmetov «Aq bulaq» baǵdarlamasyn júzege asyrýda olqylyqtarǵa jol bergender jazaǵa tartylatyndyǵyn basa aıtty. «Óńirlik damý mınıstrligine, oblys ákimderine jyl qorytyndysynda osy baǵdarlama aıasynda qarastyrylǵan jobalarda olqylyqtar jibergen jáne qarjyny ıgermegen jaýapty tulǵalardy jazaǵa tartý týraly usynys engizýdi tapsyramyn», - dedi Úkimet basshysy.
