Aýrýhanada jatyp synyqshy shaqyratyndar bar — travmatolog
AQTÓBE. KAZINFORM — Adamdar beli shoıylyp, aıaǵyn basa almaı qalǵan kúnderi osteopat jaǵalap, dertine daýa izdeıdi. Al olardyń arasynda uryp-soǵyp, qısaıǵandy túzeımin dep, súıegin syndyryp jiberetinder kezdesedi. № 1 Aqtóbe qalalyq aýrýhanasynyń travmatolog dárigeri Beksultan Shertaı zamanǵa saı kásibı mamandarǵa qaralyp, senim artýǵa keńes beredi.
— Adamdar osteopatqa baryp, qurysyp turǵan denesin jazyp alǵysy kelip otyrady jáne sol adamdarǵa barady. Biz áleýmettik jeliden aıamaı uryp, maıysqanyn ornyna qoıyp jatqan jarnamany da jıi kóremiz. Medıtsınada onyń zııany bar ma? Osteopattar sizderge keletin patsıent sanyn kóbeıtip jatqan joq pa?
— Adamdar osteopatqa qaralyp, arada birshama ýaqyt ótken soń aýrýhanaǵa jıi keledi. Naýqastar rentgenge túsedi, qazaqy nanym-senimge basymdyq berip, synyqshyǵa, osteopatqa qaralady. Ásirese eresek adamdar sengish keledi. Jazylmaıdy, aýrýyn asqyndyryp keledi. № 1 qalalyq aýrýhanasynda travmatologııa, sonymen birge polıtravma bólimshesine keletin naýqastardyń kóbi solar. Jaraqat alady, synyqshy, osteopatqa barady, asqyndyrady. Aýrýy asqynǵany sonshalyq, múgedek te bolyp qalady. Buryn túsiner edik, qazirgi kezde medıtsına damyǵan, al adamdar áli ózgege senedi. Ol durys emes. Qarapaıym mysal. Bıyl kóktemde sportshy qyz tústi. Shat aımaǵy sozylyp ketip, osteopatqa barǵan. Olar jambasyna massaj jasap, súıegin qozǵap, qytyrlatyp, syndyryp jibergen. Jambas býynynda shemirshek bolady, sony ajyratqan. Bul — sımfız. Naýqas kelip, em aldy. Sonymen birge qysta 50 jastan asqan adamdar qulaǵan kezde bilezik býyny synady. Sol kezde synyqshyǵa baryp, bir aı júredi. Іsigi ketpeı, aýyryp, ekinshi ret synyp, jalǵan býyn paıda bolady. Olarǵa uzaq ýaqyt emdelýge týra keledi. Osteopatqa baryp, jazyldym degen adamnan zardap shekkenderi óte kóp.
— Aıaǵyn basa almaı baryp, aýyrsynýy jeńildegen jaǵdaıdy kórsetip jatady. Sonda bul ne?
— Skolıoz, kıfoz, lordoz ıaǵnı omyrtqasy qısaıǵan adamdar osteopatqa baryp, olar ózderiniń balǵashyqtarymen uryp, tartyp, emdep jatady. Bul durys emes. Óıtkeni omyrtqa arasynda dısk zaqymdanyp, asqyndyryp jiberedi. Polıtravma bólimshesinde neırohırýrgtermen birge jumys isteımiz. Áriptesterimiz osteopatqa baryp, odan saıyn asqyndyryp alǵandar jıi keletinin aıtady. Tipti júre almaı qalady. Omyrtqada júıke júıesi ótedi. Tarmaqtary qysylyp qalyp, qınalady. Al osteopat sol sátte aýrýdy sál basady, arada birshama ýaqyt ótkende derti odan saıyn asqynady. Odan góri massaj jasatqan durys. Mamandar bilikti, bilimdi. Ásirese balalardy osteopatqa emes, massaj sheberlerine aparǵan jón. Oǵan qarsy emespiz.
— Osteopatqa barǵan adamnyń derti qaı kezde qaıta údeıdi?
— Ár aýrýdyń óz etıologııasy bar. Jasy ulǵaıǵanda osteohondroz, jaryq, protrýzııa shyǵady. Osy dertke shaldyqqan adamdar osteopat aldyna barǵanda uryp-soǵyp, emdeıdi. Bul ýaqytsha. Sóıtip naýqastar neırohırýrgke barady. 2 kúnde, keıde 1 aıdan keıin kelgende asqyndyryp alǵanyn biledi. Adam odan múlde jazylyp ketpeıdi. Eger ota qajet bolsa jasatqan durys. Keıbiri 20-30 mınýtqa sozylady. Nátıjesinde naýqas aýyrdym dep qaıta kelmeıdi. Bul neırohırýrgter jasaıtyn ota. Al travmatologtar qol, aıaq synǵanda metall, plastına salady. Arada 6 aı, 1 jyl ótkende ony alyp, qajetti keńesin beredi. Mundaıda shaǵym bolmaıdy. Óıtkeni súıek ornyna túsedi, jaryq bitip ketedi, óz qyzmetin ári qaraı tolyq atqarady.
— Bul synyqta qoldanylatyn ádis. Al denesi qurysyp, aýyryp júrgen adamdar qalaı emdeledi? Qazir bul jıi kezdesedi desek te bolady…
— Elektroforez alyp, dárýmen qabyldaýǵa bolady. Sonymen birge ońaltý ortalyqtaryna barǵan durys. Jylyna birneshe ret baryp, arnaıy baǵdarlamalaryn qabyldaıdy. Qajet bolsa omyrtqalaryn tartyp, arasyn ashady. Bul osteopattardyń emes, neırohırýrgterdiń jumysy.
— Jol-kólik apatyna túsip, qulap aıaq-qolyn syndyrǵan adamdar travmatologtyń da, synyqshynyń da emin qatar alatyn jaǵdaı bola ma?
— Bar. Tipti aýrýhanada jatyp synyqshy shaqyrady keıbiri. Kóbi úlken kisiler. Biz oǵan qarsymyz. Naqty nátıjeni kórip, túsindirgen soń synyqshyǵa emes, dárigerge kelgenine rıza bolady.
— Aldymen travmatologqa, keıin synyqshyǵa baryp, qaıta oralatyndar bar ma?
— Ondaı da bar. Biraq jastar emes, úlken kisiler solaı jasaıdy. Naýqas qulap, sol sátte kelse, durys. Ol aldymen synyqshyǵa baryp, ýaqyt ótkizedi.
— Jumystyń ústine jumys taýyp berip tur ma?
— Iá, solaı. Tartamyn dep shyǵaryp alyp, salamyn dep syndyrady.
— Endi ne isteýge bolady?
— Halyq bop túsindirý jumystaryn júrgizý kerek. Ony óz basynan ótkergen, zardap shekken, aýrýhanaǵa jatqan soń emdelip shyqqan adamdar aıtýy qajet.
— Moıyndaıtyndar bar ma?
— Synyqshy men osteopat emes, naýqastar moıyndaıdy. Aýrýhanaǵa kúz, qys, kóktemde jol-kólik apatyna tap bolǵandar óte kóp túsedi. Jańbyrda, kóktaıǵaqta, qar erigende jıileıdi. Jastar kámeletke tolǵannan júrgizýshi kýáligin alyp, apatqa túsip jatady. Al jazda turmystyq jaraqat kóp bolady. Ol kezde jóndeý jumystary júrip, shatyrdan qulaıdy, qolyna shege kiredi, aramen kesip alady. Sonymen birge fýtbolshylar, boksshylar, balýandar da túsedi. Olar mezgil tańdamaıdy. Biraq az da bolsa kezdesedi.