Aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń aýrýshańdyǵy tómendedi
ASTANA. KAZINFORM – Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Aıdarbek Saparovtyń tóraǵalyǵymen ótken keńeste veterınarııalyq qaýipsizdik máseleleri talqylanyp, aldaǵy kezeńge arnalǵan negizgi basymdyqtar aıqyndaldy.
— Veterınarııalyq qyzmettiń jumysy tek janýarlardyń saýlyǵy men azyq-túlik qaýipsizdigine ǵana emes, sondaı-aq elimizdiń azyq-túlik táýelsizdigi men qazaqstandyq ónimniń eksporttyq turaqtylyǵyna tikeleı áser etedi. Sondyqtan veterınarııalyq qyzmetti jańǵyrtý jumysyn kúsheıtip, barlyq deńgeıde baqylaýdy qatańdatý qajet, — dedi Aıdarbek Saparov.
Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Amanǵalı Berdalınniń aıtýynsha, júıeli profılaktıkalyq jumystar men veterınarııalyq ınfraqurylymdy jańǵyrtý sharalarynyń arqasynda sońǵy úsh jylda janýarlar aýrýshańdyǵy 49,1%-ǵa tómendegen. 2025 jyldyń alǵashqy bes aıynyń qorytyndysy boıynsha bul kórsetkish 68,1%-dy qurap otyr. Bul negizinen brýtsellez, qutyrma, emkar jáne sibir jarasy jaǵdaılarynyń azaıýymen baılanysty.
Memlekettik aldyn alý jáne dıagnostıkalyq baǵdarlama aıasynda 2025 jyly aýyl sharýashylyǵy janýarlarynyń 22 juqpaly aýrýyna qarsy vaktsınalar satyp alynady. Otandyq vaktsınalardyń úlesi 74,4%.
Sonymen qatar, dıagnostıkalyq qural-jabdyqtarǵa syrtqy táýeldilikti azaıtý sharalary qabyldanyp jatyr: qajet 32 quraldyń 14-i Qazaqstanda óndiriledi, taǵy 12-si tirkeý satysynda.
Sibir jarasynan qyrylǵan janýarlardy kómý oryndarynyń sanıtarııalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý de mańyzdy baǵyttardyń biri bolyp otyr. Tirkelgen 2560 nysannyń ishinen 2211-i sanıtarııalyq talaptarǵa saı keltirildi, qalǵan 118 nysan boıynsha jumys jalǵasyp jatyr.
2024 jyly 113 veterınarııalyq pýnkt salyndy. 2025 jyldyń sońyna deıin taǵy 353 pýnkt, 82 skotomogılnık pen 28 soıý pýnktin iske qosý josparlanyp otyr.
Qabyldanǵan keshendi sharalar nátıjesinde Qazaqstan birqatar asa qaýipti aýrýlar — shoshqanyń klassıkalyq jáne afrıkalyq obasy, qustyń joǵary patogendi tumaýy boıynsha epızootııalyq turaqtylyqty qalpyna keltirdi. Bul Qytaı men Reseı tarapynan ýaqytsha eksporttyq shekteýlerdi alyp tastaýǵa múmkindik berdi.
Janýarlar óniminiń eksporttyq áleýeti artyp keledi: Qytaı, EO, Grýzııa jáne Iranmen jańa veterınarııalyq kelisimder jasaldy. Túrkııa, Aýǵanstan, Pákistan jáne basqa eldermen talaptardy kelisý jumystary júrgizilip jatyr.
2024 jyly zerthanalyq bazany kúsheıtý maqsatynda jalpy somasy 3,8 mlrd teńgege 9 joǵary tıimdi suıyqtyq hromatografy satyp alyndy. Qosymsha 7,2 mlrd teńge zerthanalardy odan ári jaraqtandyrýǵa baǵyttalady. Sonymen qatar, Qytaı Halyq Respýblıkasynyń qoldaýymen Shyǵys Qazaqstan oblysynda Qytaıǵa eksportqa baǵyttalǵan azyq-túlik qaýipsizdigi zerthanasy qurylyp jatyr.
Veterınarııa salasyn tsıfrlandyrýǵa erekshe kóńil bólinýde. VET-MOBILE júıesi, Vetlab modýlderi, RPO, ettiń veterınarııalyq-sanıtarııalyq saraptamasy, protsessıng ortalyǵy jáne eksporttalatyn janýarlardy avtomatty baqylaý júıesi engizildi. Bul fermadan dúken sóresine deıingi ónimniń tolyq ashyqtyǵyn qamtamasyz etedi.
Sondaı-aq «TortTulik» mobıldi qosymshasy ázirlenip, iske qosyldy. Qosymshada janýardy tirkeý, satyp alý-satý, jeke tutynýǵa soıý, memlekettik qyzmetter jáne basqa 7 negizgi modýl qarastyrylǵan. Qazirgi tańda ony 178 906 paıdalanýshy qoldanyp otyr.
Mınıstrlik veterınarııalyq mamandardyń eńbekaqysyn arttyrý, zerthanalyq zertteýlerdi aqyly etý, zań buzǵany úshin jaýapkershilikti kúsheıtý jáne tsıfrlyq baqylaý júıesin damytý boıynsha zańnamalyq bastamalar ázirledi.
Keńes qorytyndysy boıynsha Aıdarbek Saparov óńirlerdegi epızootııalyq ahýaldy baqylaýdy kúsheıtýdi, jergilikti jerlerde profılaktıkalyq jumystardy jandandyrýdy jáne barlyq josparlanǵan is-sharanyń ýaqytyly oryndalýyn qamtamasyz etýdi tapsyrdy.
Aıta ketelik astyq eksporttaýshylaryna 2,8 mlrd teńge kóleminde kólik shyǵyny ótelgen edi.