Aýyl mektebiniń bási bıik bolýy bilim sapasyna baılanysty - Svetlana Orazova
Aýyl mektebiniń bási bıik, mártebesi joǵary bolýy úshin ne isteý kerek? Kazinform tilshisiniń bul saýalyna Batys Qazaqstan oblysy Aqjaıyq aýdany Abaı atyndaǵy mektep-gımnazııasynyń dırektory, «Qurmet» ordeniniń ıegeri Svetlana Orazova jaýap berdi.
- Svetlana Qoshanqyzy, jýyrda Respýblıka kúnine oraı «Qurmet» ordenimen marapattaldyńyz, qutty bolsyn! Bul kóp jylǵy eńbektiń óteýi ǵoı. Jalpy, qurmet sózin qalaı túsinesiz?
- Qurmet – bireýge syı-qurmet, qoshemet kórsetý, iltıpatyn bildirý, ardaqtaý, qadirleý degendi bildiretin uǵym dep túsinemin.
Respýblıka kúni merekesinde joǵary memlekettik nagrada alǵan jerlesterimniń qatarynda bolǵanym men úshin kútpegen jaıt boldy.
Jalpy, pedagogıkalyq eńbek ótilim bıyl 40 jylǵa jetip otyr, sonyń ishinde 29 jyly osy Abaı atyndaǵy mektep-gımnazııasynda ashylǵan kúnnen bastap ótti. Bastapqyda aǵylshyn tili páni muǵalimi, dırektordyń oqý isi jónindegi orynbasary bolsam, keıin mektep dırektory qyzmetin atqaryp kelem. 1994 jyly ashylǵan mektep-gımnazııa aýdan, oblys, respýblıka kóleminde birqatar jetistikke qol jetkizip kele jatqan bilim ordasy retinde tanymal. Iá, bul marapat osy jyldardaǵy qol jetkizgen tabystarymnyń ólsheýi shyǵar.
- Ómir jolyńyzdyń bastaýynda turǵan ustazdaryńyz kimder, muǵalimdik mamandyqty tańdaýyńyzǵa ne túrtki boldy?
- Bastaýysh synyptarda bilim negizin qalaǵan týǵan aýylym Gorıachkın negizgi mektebiniń muǵalimi bolǵan Qoısheken Tólemisov aǵaıym bolsa, 5-synyptan bastap aǵylshyn tili páninen sabaq bergen ustazym Sáýle Nyǵmetova osy pánge degen qyzyǵýshylyǵymdy oıatty. Keıingi synyptardy Chapaev qazaq orta mektebinde jalǵastyryp, osy mektepten orta bilim alyp shyqtym. Synyp jetekshim, keıin eńbek jolymdy jańa bastaǵan jyldary aqylshy áriptes bolǵan, áli kúnge deıin árbir jetistigime qýanyp otyratyn QR bilim berý isiniń úzdigi Tamara Amanǵalıqyzy Nurǵalıeva – úlgi tutar ustazym. Osy jáne maǵan sabaq bergen basqa da ustazdarymnyń muǵalim mamandyǵyn tańdaýyma yqpaly boldy.
- Ózińiz basqaratyn Abaı mektep-gımnazııasynyń basty tabys-jetistikterine toqtala ketseńiz?
- Mektep-gımnazııa UBT nátıjesi boıynsha 2004 jyldan beri respýblıkada «100 úzdik mektep» qatarynda. Mektep túlekteri 2007, 2019, 2022 jyldary 100 paıyz memlekettik grant ıegerleri atandy. Jyldar júzinde mektep-gımnazııany 31 túlek «Altyn belgimen», 36 túlek «Úzdik attestatpen» támamdady.
2021 jyly respýblıkalyq «Úzdik pedagog» konkýrsynda qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi Ásel Ermentaeva jeńimpaz atandy, Óskemen qalasynda ótken respýblıkalyq «Daryndy balalarǵa – talantty ustaz» pedagogıkalyq olımpıadasynda jas muǵalim Perızat Bákirova 2-orynnan kórindi.
2022 jyly oblysta mektep-gımnazııa «Úzdik mektep» atalymyn ıelendi. Sondaı-aq mektep komandasy І aımaqtyq jetekshi mektepter olımpıadasynda úzdik úshtikke. Osy jyly oblystyq qoǵamdyq-gýmanıtarlyq pánder muǵalimderiniń «The Millennial Teasher» konkýrsynda mektep komandasy 1-oryn aldy.
2021-2022 oqý jylynda mekteptiń 6 oqýshysy, 2022-2023 oqý jylynda 12 oqýshy oblystyq pán olımpıadasynyń jeńimpazdary men júldegerleri atandy. 2021 jyly oqýshylardyń jalpy pánder boıynsha ǵylymı jobalar konkýrsynyń respýblıkalyq kezeńinde 9-synyp oqýshysy Aınara Baqtyǵalı jáne «Zerde» ǵylymı jobalar konkýrsynda Іnjý Járdem 3-oryn jáne qola medaldy enshiledi. 2022 jyly 7-synyp oqýshysy Aıarý Rashıd respýblıkalyq «Jyl oqýshysy» baıqaýynyń jeńimpazy boldy. Mektepten respýblıkalyq «Aıqanat» olımpıadasynyń 5 jeńimpazy, ulttyq «Myń bala» olımpıadasynyń 6 jeńimpazy shyqty. «Jaıyq-Ýral 2022» týrıstik-ekologııalyq ekspedıtsııa jasaqtarynyń oblystyq sletinde 10-synyp oqýshylary Aıarý Zakarııa, Ásem Ibrasheva, bıyl mektep oqýshylarynyń komandasy oblystyq «Batys Qazaqstan oblysynyń tabıǵat eskertkishteri» ekologııalyq ekspedıtsııasynda jeńimpaz atandy. Sondaı-aq 10-synyp oqýshysy Nazgerim Sákenqyzy oblystyq «Qadyr oqýlarynyń» bas júldesin ıelenip, osy tamyz aıynda Semeı qalasynda ótkizilgen respýblıkalyq «Abaı ánderi» saıysynan 3-orynǵa ıe boldy. Osy oqý jyly bastalǵaly 8-synyp oqýshysy Qundyz Zınesh «Balalar oqýy» saıysynyń oblystyq kezeńinen aldyna jan salmaı, respýblıkalyq saıysqa attandy. Oǵan qosa, birneshe oqýshy oblystyq olımpıada, baıqaýlarda jeńimpaz, júldegerler qatarynan tabyldy.
- Qala men aýyl mektepteri arasyndaǵy aıyrmashylyqty azaıtý úshin qandaı sharalar atqarylýy qajet dep oılaısyz?
- El Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýynda bilim salasy boıynsha qala men aýyl mektepteri arasyndaǵy bilim alshaqtyǵyn qysqartý mindetin de qoıǵan bolatyn. Osy oraıda 2018 jyly óziniń bastaýyn alǵan oblystyq «BATYS INNOVATIONS» jobasy aıasynda óńirdegi ınnovatsııalyq mekteptermen tájirıbe almasýǵa múmkindik jasaldy. Ujym 2019 jyldan beri tirek mektep retinde aýdannyń bes mektebimen tıýtorlyq qyzmetin júrgizdi. Jobanyń ІІ kezeńinde qamqorlyqqa alynǵan mektep – aýdandaǵy Esensaı mektebi jáne Kaztalov aýdanynyń Tereńkól mektebimen mentorlyq tehnologııany qoldaný arqyly bilim sapasyn arttyrý baǵytynda yntymaqtasa jumys jasady. Al osy jyldan bastap Tasqala aýdany Shejin jáne aýdanymyzdyń Mergen mektebimen osy maqsatta birlese jumys istep jatyrmyz. Eń bastysy, ozyq ádis-tásilderdi qoldana bilsek, aýyl mektepterin de joǵary deńgeıge jetkize alamyz dep oılaımyn.
- Bala – mektep – ata-ana arasyndaǵy qarym-qatynasty jaqsarta túsý úshin, sizdiń oıyńyzsha, ne isteý qajet?
- Ata-analardyń mekteppen yntymaqtastyǵy únemi birlese atqarǵan jumystary arqyly kórinedi. Sporttyq, mádenı, otbasylyq birlesken is-sharalarmen birge, ata-analar jınalysy ata-anaǵa óz balasynyń bilimi, tárbıesi týraly jan-jaqty keńes alýǵa yńǵaılanǵan konsılıým túrinde ótkiziledi. Osy jyldan bastap qoǵamda otbasylyq qundylyqtar men dástúrlerdi jańǵyrtý, ulttyq qundylyqtarymyzben jas urpaqty tárbıeleý, mektep pen otbasy baılanysyn nyǵaıtý, tárbıe mektepteriniń jumysyn jandandyrý maqsatynda Oqý-aǵartý mınıstrligi men «Adamnyń úılesimdi damýy ulttyq ınstıtýty» KeAQ «Ata-analardy bilim berý uıymdarynda qoldaý» jumysy respýblıkanyń barlyq bilim berý uıymdarynda bastaldy. Mektep-gımnazııada da ata-analardy qoldaý baǵytynda jumys toby qurylyp, ata-analar jınalystarynda pedagogıkalyq qoldaý ortalyǵynyń baǵdarlamasy túsindirilip, maqsat-mindetteri, qyzmet qaǵıdalary, ata-analar nazar aýdaratyn ulttyq qundylyqtar týraly aqparat berildi.
- Oqýshylardyń gadjetke táýeldiligin azaıtý, kıberbýllıngti, túrli keleńsiz jaǵdaıdy boldyrmaýdyń joldary qandaı?
- Balalar arasyndaǵy gadjetke táýeldilikti azaıtý, kıberbýllıngti, túrli keleńsiz jaǵdaıdy boldyrmaý úshin bala ata-ananyń únemi baqylaýynda bolýy kerek. Balanyń kún rejımin saqtaýy qadaǵalanýy tıis. Olar túrli úıirmelerge qatysyp, kitap oqýǵa daǵdylanýy kerek.
- Aýyl mektebiniń bási bıik, bedeli joǵary bolý úshin ne isteý kerek? Qazirgi zamanǵy ozyq tájirıbeni engize bilý joldary qandaı?
- Oqytýdyń, oqýdyń úzdik tásilderin izdeý, jańa ıdeıalardy óńdeý, damytý, refleksııalaý arqyly tájirıbeni jetildirý, mektep mádenıetiniń qalyptasýy men jańarýyna úles qosý maqsatynda mektep-gımnazııadaǵy kóshbasshy muǵalimderdiń «Dıalog» qoǵamdastyǵy úsh baǵytta jumys júrgizedi. Muǵalimderdiń kóshbasshylyǵymen mektepti damytý úshin engizilgen jańa tásilder: sabaqty bınarly, úsh jaqty, kóp jaqty josparlaý, Action research, synshy dos, Lesson Study, CLIL oqytý ádisteri muǵalimniń kásibı damýyna yqpal etip otyr. Al muǵalimniń ár sabaǵy jiti josparlanyp sapaly ótkizilgen jaǵdaıda bilim sapasynyń joǵary bolýyna da áser eteri sózsiz.
- Áńgimeńizge rahmet. Eńbegińizge tabys tileımiz.
