Aýdandyq aýrýhanada eski qural-jabdyqpen júrekke ashyq operatsııa jasaǵan kezimiz boldy – aýyl dárigeri
Medıtsınalyq quraldar qat kezeńde de kúrdeli otalardy jasap, mindetimizdi oryndadyq, deıdi maman. Aýyl dárigerimen QazAqparat tilshisi suhbat qurǵan edi.
- Roza Rasylbekqyzy, ózińizdi tanystyryp ketseńiz, qaıda týdyńyz, qaıda bilim aldyńyz, negizgi mamandyǵyńyz kim, qazir kim bolyp eńbek etip jatyrsyz ?
- Men Ońtústik Qazaqstan oblysy Túlkibas aýdany, Balyqshy aýylynyń týmasymyn. 1997 jyly Aqmola medıtsınalyq Akademııasyna oqýǵa túsip, 2002 jyly qolyma dıplom aldym.
Sol jyly Aqjar aýdanyna kelisimshart boıynsha jumysqa keldim. Negizgi mamandyǵym – balalar hırýrgy. Biraq, kóp uzamaı Almaty qalasynda 4 aılyq qaıta daıarlyq kýrsynan ótip, anestezıolog-reanımatolog mamandyǵyn meńgerdim. Oǵan bir sebep – men kelgenge deıin bul aýrýhanada mundaı dáriger bolmaǵan eken. Osylaısha 18 jyl boıy anestezıolog-reanımatolog bolyp eńbek ettim. Bul óte qıyn jumys, fızıkalyq, psıhologııalyq turǵyda da. 24 saǵat boıy shaqyrtýǵa daıyn bolýyń kerek. Sondyqtan ýaqyt óte kele biliktiligimdi ózgerttim. Qazirgi ýaqytta dermatovenerolog, qosymsha psıhıatr-narkolog bolyp jumys istep jatyrmyn.
- Aqjar aýdandyq aýrýhanasynda 20 jylyńyz ótipti. Bul emdeý mekemesine qalaı keldińiz ?
- Aýdandyq densaýlyq saqtaý bóliminiń basshysy medıtsınalyq akademııaǵa kelip, túlekterdi jumysqa shaqyrdy. Ol kezde de dárigerlerge suranys óte joǵary. Jaǵdaı jasalatynyn, eń bastysy baspanamen qamtylatynymyzdy aıtty. Men aýdanǵa barýǵa kelisip, kelisimshartqa otyrdym. Túrli jaǵdaılar bastan ótti. Biraq, osy dáriger mamandaǵyn tańdaǵanyma eshqashan ókingen emespin. Anestezıolog-reanımatolog bolyp júrgende kóptegen aýrýy qıyn naýqastardy emdep, kúrdeli otalarǵa qatystym. Men kelgennen keıin aýrýhanada kúrdeli otalar, sonyń ishinde ótke operatsııa jasala bastady.
- Aýdan sizdi jas maman retinde qabyldady. 2000 jyldardyń basy áli qıyndyqtan qutylmaǵan kez, jaǵdaıyńyzdy jasaı aldy ma, qalaı qarsy aldy?
- Iıa, jaqsy qarsy aldy. Aýdandyq ákimdik kótermeaqy berdi. Tegin baspanamen qamtydy. Keıin ózim sııaqty kelisimshartpen kelgen jas mamanmen shańyraq kóterdim. Balalarym dúnıege keldi. Barlyq qıyndyqqa kóz jumyp, bir maqsatty ustandyq, ol – jaqsy tájirıbe alý, bilikti maman bolý.
- Aýdandyq aýrýhananyń jaǵdaıy qandaı edi ?
- Aýrýhananyń jaǵdaıy sol kezge saı boldy. Medıtsınada ǵana emes, barlyq salada jaǵdaı máz emes edi. Táýelsizdik alǵanymyzǵa on jyldan assa da, áli de aıaqqa tura almaı, qıyn ýaqytty bastan keshirdik. Árıne, ol kezdegi jaǵdaımen qazirgi jaǵdaıdy salystyrýǵa bolmaıdy. Aýrýhanamyz shashyrańqy ornalasty. Ǵımarat eski, sýyq. Medıtsınalyq qondyrǵylardyvń tozyǵy jetken. Preparattar birde bar, birde joq.
- Bastapqyda eńbek kelisimsharty boıynsha jumysqa turǵan ekensiz. Merzim aıaqtalǵannan keıin, jalpy jumys ornyn aýystyramyn degen oıyńyz bolǵan joq pa?
- Árıne, boldy. Adam bolǵandyqtan jaqsy jerge umtylasyń. Úlken shaharǵa kóship, balalarǵa jaqsy bilim alýǵa, jan-jaqty damýyna jaǵdaı jasaǵyń keledi. Biraq, birinshiden, meniń ornyma qaldyratyn dáriger bolmady. Ekinshiden, bizdi qoldap, únemi kómegin aıamaǵan aýrýhananyń bas dárigerin jerge qaratqymyz kelmedi. Ujymdy da qımadyq. Aýdanymyzdyń halqy da jaqsy, ári osy jerde shańyraq kóterip, balalarymyzdy ómirge ákelgennen keıin bul meken bizge búginde ystyq.
- Qazir dermatolog bolyp jumys isteısiz. Halyq teri aýrýlarymen jıi qarala ma?
- Iıa, teri aýrýlarymen keletin naýqastar kóp. Onyń ishinde balalar da bar. Sonyń ishinde allergııamen qaralatyndar jetkilikti. Allergolog bolmaǵandyqtan bul syrqattar maǵan qaralady. Búginde bul dertpen ekiniń biri aýyrady desem bolady. Maýsymdyq aýrý bolǵandyqtan, ásirese, jaz ben kúzde qozyp, syrqattar kóbeıedi. Allergııa - 21 ǵasyrdyń aýrýy. Buǵan ekologııa, shań-tozań, ishken asymyz, qoldanǵan turmystyq zattarymyz áser etip jatyr. Balalarǵa keletin bolsaq, olardyń arasynda bıyl jelsheshek, qyzamyq keń taralǵan. Al, narkologııa-psıhologııa – óz ereksheligi bar sala. Dıspanserlik esepke alynǵan naýqastarymyzǵa em-dom jasaımyz.
- Siz bul salaǵa egemendigimizdiń alǵashqy jyldary keldińiz, sondyqtan sol kez ben qazirgi jaǵdaıdy salystyra alasyz, qandaı ózgeris, damý bar?
- 2007 jyly sol kezdegi Prezıdenttiń bastamasymen «100 mektep, 100 aýrýhana» baǵdarlamasy qolǵa alyndy. Ol baǵdarlamanyń sharapatyn biz de kórdik. Talshyqta bir ýaqytta 200 turǵyndy qabyldaı alatyn jáne 100 naýqasty jatqyzýǵa bolatyn jańa aýrýhana ǵımaraty boı kóterdi. Desek te, qazir syrqattardy eshqaıda jibermeı emdeýge áli de tıisti jaǵdaı jasalmaǵan. Máselen, bizdiń aýdandyq aýrýhanaǵa laproskopııalyq ota jasaıtyn beınequral qajet.
- Em alǵan syrqattaryńyz habarlasyp tura ma?
- Árıne, habarlasyp turady. Bir syrqat bar, ol maǵan «men sizdiń daýysyńyzdy eshqashan umytpaımyn. Sebebi operatsııadan keıin siz meni oıatqan edińiz, sizdiń daýysyńyz áli meniń qulaǵymda» deıdi. Kórshi Ýálıhanov aýdanynda da menen em alǵan naýqastar bar. Onda da shaqyrtýmen baryp, kóptegen otaǵa qatystym.
- Dárigerlerdiń ómiri kútpegen oqıǵalarlarǵa toly, sizdiń de basyńyzdan nebir jaıt ótken shyǵar?
- Iıa, ondaı oqıǵa kóp qoı, biraq jadymda jattalyp qalǵany 2006 jyly boldy. Túnde aýrýhanaǵa júrek jaraqaty bar, es-tússiz jatqan adam jetkizildi. Jaǵdaıy óte aýyr boldy. Júrek soǵysy baıqalmaıdy, qan qysymyn anyqtaý múmkin emes. Shuǵyl jaǵdaıda operatsııa jasaýǵa týra keldi. Osylaısha, aýdandyq aýrýhanada qoldaǵy bar qural-jabdyqpen júrekke ashyq ota jasaldy, bul erlikpen para-par edi. Operatsııany meniń joldasym júrgizdi. Ota sátti ótti, ólim men ómir arasynda jatqan naýqasty aman-esen alyp shyqtyq. Qazir ol kisi bizdi kórgen saıyn alǵys aıtady. Dárigerge odan artyq baqyt joq.
- Otbasyńyz jaıynda aıtyp ótseńiz. Dáriger – qıyn mamandyqtardyń biri. Kez-kelgen ýaqytta Sizdiń kómegińiz kerek bolyp, shaqyrtý túsýi múmkin. Joldasyńyz jumysyńyzǵa túsinistik bildire me?
- Jańa aıtyp ketkenimdeı, meniń joldasym da dáriger. Baýyrjan Beısenuly Aqjar aýdandyq aýrýhanasynda hırýrg bolyp eńbek etedi. Ekeýimiz bir salada eńbek etkendikten, oǵan meniń jumysym jaqsy tanys, únemi qoldap, aqylyn aıtyp otyrady. Ol da 2001 jyly shaqyrtýmen kelip, sodan beri eńbek etip jatyr.
Shaqyrtý túskende balalarymyzdy ertip alyp, aýrýhanaǵa baratynbyz, óıtkeni bul jaqta týys joq. Biz otaǵa kirgende balalardy medbıkeler men sanıtarlar qaraıtyn. Balalarymyz aýrýhanada ósti.
- Merekege oraı oqyrmandarymyzǵa tilegińizdi bildirseńiz..
- Táýelsizdik kúnine oraı aıtarym, halqymyz aman, elimiz tynysh bolsyn! Baı-qýatty el bolaıyq!
- Rahmet!