Májilis depýtattary aýdan ákimderin máslıhat arqyly saılaýdy usyndy
ASTANA. KAZINFORM — Tıimdi tusy saralanbaǵan aýdan ákimderin tikeleı saılaý áli erte. Búgin Májilistiń jalpy otyrysynda Úkimet basshysynyń atyna saýal joldaǵan depýtat Erlan Saırov osyndaı oıyn bildirdi.
— Saılaý — demokratııanyń basty belgisi. Biraq, qazir saılaýdy saılaý úshin ótkizetin zaman emes. Saılaý –úmit beretin, tańdaý jasaıtyn, halyq nátıje kútetin basty saıası protsess. Qazaqstan sońǵy besjyldyqta iri qadamdar jasap, barlyq deńgeıdegi saılaýdyń túrlerin engizdi. Búginde árbir jeksenbi saıyn aýyl, aýdan, qalada ákimdi saılasaq, dál solaı máslıhat depýtattaryn da saılap kelemiz. Bul — mańyzdy ózgeris. Alaıda kez kelgen úderistiń ózindik erekshelikteri bolady. Áli de tikeleı saıası vertıkaldaǵy bıýdjet máselesi, aýdan men aýyldy damytýǵa baǵyttalǵan jergilikti qarjyny úılestirý máselelerin zań aıasynda pysyqtaýymyz kerek. Mysaly, biz sońǵy jyldary 100 paıyz aýyl ákimderin saıladyq. Ony ótkizýge bes jyl boıy daıyndaldyq. Aýyldarda olarǵa degen senim bar, jergilikti turǵyndar jeke tanıdy, — dedi depýtat.
Onyń paıymynsha, bul — eń mańyzdy saılaý deńgeıi, aýyl turǵyndaryn biriktiretin, saıası ómirge tikeleı aralastyratyn mańyzdy qadam. Sondyqtan da, búginde aýyl ishinde júıeli saıası ózgeristerge senim bar.
— Endi biz zań aıasynda aýyl ákimderiniń quzyretin áli de keńeıtýimiz qajet. Tórtinshi bıýdjetti qalyptastyrý tetikterin zańmen pysyqtaý kerek. Bul mańyzdy bastama. Búginde aýdan, qala ákimderin pılottyq formatta saılaýǵa kiristik. 52 aýdannyń ákimi saılandy. Biraq onyń tıimdiligi áli de saralanbady. Olardyń bári óz mindetin laıyqty deńgeıde atqaryp otyr dep aıta almaımyz. Saılanǵan aýdan ákimderiniń birazy bir jylǵa jetpeı jumysynan ketken. Oǵan qosa, saılaýdyń shyǵyny shash etekten. Tek bıyldyń ózinde 6 aýdan ákimi men 1 oblystyq mańyzy bar qala ákiminiń saılaýy ótti. Osynyń ózine memlekettik bıýdjetten 1 mıllıard teńgeden astam qarajat jumsaldy. Osy shyǵyn aqtaldy ma? — dep saýal qoıady Erlan Saırov.
Májilis depýtaty ákimderdiń fýnktsıonaldyq múmkindikteri shektelip, aýdandy damytý tetikteri kóbinde oblystyq qarjyǵa táýeldi bolǵandyqtan, saılaný úshin úıip-tógip bergen ýádelerin oryndaı almaıtyndyǵyn aıtady.
— Bul óz kezeginde halyqtyń saılaý protsesine senimin tómendetip, aýdan ákimderin saılaýǵa qatysý belsendiligin álsiretti. Jaqynda qabyldanǵan Bıýdjet kodeksiniń normalary jańa ǵana iske asa bastady. Bul normalar praktıkada júıelenýi qajet. Aýyldyq okrýg ákimderiniń saılaý júıesin engizý bes jyl boıy kezeń-kezeńimen júrgizilgenin umytpaǵan abzal. Sondyqtan aýdan ákimderin saılaý máselesinde asyqpaı júıeli ári jan-jaqty zerdelengen tásil qajet. Osyǵan qatysty saıası ekspertter aýdan ákimderin ázirshe máslıhat depýtattary saılasa degen pikir oryndy dep aıtyp otyr. Bul da — álemdik tájirıbe. Eń aldymen aýyl ákimderin saılaý júıesi men tetigin ábden jetildirip alý kerek. Olardyń abyroıyn arttyryp, qolyna bıýdjet bereıik. Quzyretin keńeıteıik. Osylaısha, aýyl saıasatkerleriniń kásibı korpýsy qalyptasady. Sodan soń aýdan ákimderiniń saılaýyna qatysatyn azamattar da, tipti aýyl turǵyndary da daıyn bolady. Bizge tek saılaý protsesi ǵana emes, óńirdiń órkendeýi, aýyl turǵyndarynyń birligi men senimi mańyzdy. Meniń oıymsha, tıimdi tusy saralanbaǵan aýdan ákimderin tikeleı saılaý áli erte, — dedi ol.
Onyń aıtýynsha, memleket qaıratkeri, birneshe óńir basqarǵan Baqtyqoja Іzmuhambetov, kóptegen jyl Úkimette istep, oblys basqarǵan Albert Raý, Dúısenbaı Turǵanov, birneshe aýdan men qala basqarǵan Marhabat Jaıymbetov, Murat Ergeshbaev, Ulasbek Sádibekov syndy depýtattar da aýdan ákimderin saılaýdy ýaqytsha toqtata turý qajet dep sanaıdy.
— Sondyqtan asyǵystyq tanytpaı jan-jaqty zerdeleý jumystaryn júrgizý qajet. Eń bastysy Jergilikti ózin-ózi basqarý, Memlekettik qyzmet, Saılaý, Óńirlerdi damytý týraly kóptegen zańdarǵa qajetti normalardy engizgenshe, aýdan deńgeıindegi ákimderdiń tikeleı saılaýyna — saıası moratorıı jarııalaǵan jón dep bilemiz. Taǵy da qaıtalap aıtamyn, bul usynys saılaý protsesin shekteıtin emes, kerisinshe halyqtyń saılaýǵa degen senimin arttyrýdaǵy negizgi ári qajetti sheshim. Demokratııa degenimiz — norma jáne protsedýra. Osy norma men protsedýrany júıelep alý qajet, — dedi ol.
Aıta ketelik Erlan qarın aýyl jáne aýdan ákimderin tikeleı saılaý – buryn-sońdy bolmaǵan saıası tájirıbe degen edi.