Atyraý oblysynda polımerler óndirý boıynsha iri jobalar iske asyrylýda
Óndiriletin kómirsýtek shıkizatyn tereń qaıta óńdeý, ıaǵnı qosylǵan quny joǵary munaı-gaz-hımııa ónimin óndirý Qazaqstannyń munaı-gaz salasyn odan ári damytý baǵyttarynyń biri bolyp tabylady.
Halyqaralyq taldamaly kompanııalardyń derekteri boıynsha (McKinsey, IHS) álemdegi halyq sanynyń ósýi jáne jan basyna shaqqandaǵy tabystyń artýy 2030 jylǵa qaraı munaı-gaz-hımııa ónimin tutynýdyń (qazirgi 1 trln AQSh dollarynan) 1,8 trln AQSh dollaryna deıin 2 esege ósýine ákep soǵady.
Bul rette polıpropılen jáne polıetılen sııaqty eń qajetti polımerlerdi álemdik óndirý (barlyq polımerlerdi jalpy tutynýdyń 60%-y) 2030 jylǵa deıingi barlyq anonstalǵan jobalardy iske asyrǵan jaǵdaıda da suranystan tómen bolady.
Osylaısha Platts jáne IHS halyqaralyq marketıngtik kompanııalardyń derekteri boıynsha 2030 jylǵa qaraı polıpropılenge degen usynys 90 mln tonna bolǵan kezde suranys 98 mln tonnadan asady. Sondaı-aq polıetılenge degen usynys shamamen 120 mln tonna bolǵan kezde suranys 160 mln tonnaǵa deıin artady.
Qazaqstandaǵy munaı-hımııa óndirisin damytý múmkindikteriniń oń baǵasy kóptegen zertteýlerdiń, sonyń ishinde Exxon Mobil, Shell sııaqty halyqaralyq munaı-gaz óndiretin kompanııalardyń jáne Nexant konsaltıngtik kompanııasynyń nátıjelerimen rastalǵan.
Álemdik úrdisterdi, atap aıtqanda kómirsýtekke balamaly energııa kózderin belsendi izdeýdi eskere otyryp, perspektıvada munaı-gaz-hımııa óndiriletin munaı jáne gazdy negizgi tutynýshy bolatyndyǵy boljanýda.
Sondyqtan barlyq munaı-gaz salasynyń damý qarqynyn saqtaý úshin basqa da munaı óndiretin elder sııaqty Qazaqstannyń Úkimeti de munaı-gaz-hımııaǵa erekshe nazar aýdarýda.
Zamanaýı munaı-gaz-hımııa óndiristerin uıymdastyrý úshin memlekettik qoldaýdyń aıtarlyqtaı sharalary qabyldandy.
Atap aıtqanda, Atyraý oblysynda arnaıy munaı-hımııa aımaǵy quryldy. Onda salyq jáne keden artyqshylyqtary qoldanylady. Sheteldik jumys kúshin tartý rásimi jeńildetilgen. Jobalaý jáne qurylys kezinde halyqaralyq standarttardy tikeleı qoldaný máselesi sheshilgen. Bul jobalardyń qunyn aıtarlyqtaı tómendetýge múmkindik beredi.
Jobalardy daıyn ınfraqurylymmen qamtamasyz etý kúrdeli shyǵyndardy 20% deıin jáne operatsııalyq shyǵyndardy 15% deıin qysqartýǵa múmkindik beretindigin eskere otyryp, memleket atalǵan AEA ınfraqurylymyn salýdy qarjylandyrýda.
Atyraý oblysyndaǵy arnaıy munaı-hımııa aımaǵynyń aýmaǵynda polıpropılen jáne polıetılen óndirý boıynsha jobalar iske asyrylyp jatqany belgili.
Aǵymdaǵy jyldyń 24 naýryzynda Qazaqstan Respýblıkasy (QR) Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń Birikken Arab Ámirlikterine (BAÁ) resmı sapary aıasynda joǵaryda kórsetilgen jobalardy iske asyrýdaǵy yntymaqtastyq boıynsha eki mańyzdy qujatqa qol qoıyldy.
Atap aıtqanda, QR Energetıka mınıstrligi, «Samuryq-Qazyna» UÁQ («Birikken hımııa kompanııasy» JShS), Borealis aýstrııalyq kompanııasy Atyraý oblysyndaǵy polıetılen óndirý jobasy boıynsha yntymaqtastyqtyń negizgi talaptary týraly Kelisimge (TermSheet) qol qoıdy.
Qol qoıylǵan Kelisim (TermSheet) memlekettik qoldaýdyń sharalar paketin bekitip, jobalaý satysyna kóshýdi negizdeıdi (tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemeni ázirleý).
TEN ázirleýdi aıaqtaýdyń josparlanǵan merzimi - 2018 jyl.
Atalǵan joba QR aýmaǵynda jylyna 1250 myń tonnaǵa deıin polıetılen óndirisin uıymdastyrýǵa múmkindik beredi. Bul ishki suranysty tolyqtaı jaýyp, turaqty eksporttyq túsimdi qamtamasyz etedi. Sondaı-aq joba aıasynda qurylys kezeńinde 4000-ǵa jýyq jumys ornyn, paıdalaný kezeńinde 560 turaqty jumys ornyn jáne mýltıplıkatıvtik áser esebinen baılanysty salalar úshin 3000-ǵa deıin jumys ornyn qurý josparlanýda. Nátıjesinde JTS, áleýmettik salyq, áleýmettik jáne zeınetaqy aýdarymdary túrinde bıýdjetke jyl saıynǵy aýdarymdar túsedi. Jobany iske asyrý nátıjesinde ozyq sheteldik tehnologııalarǵa transfert júrgiziledi, al óndiriletin ónim polımerlik ónimniń 50-den astam túrine aldaǵy qaıta óńdeýge (jergilikti polımerlik tehnologııalyq ónimdi damytýǵa járdemdesý) shıkizat retinde bolady. Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy jalpy ishki ónimge úlesi - jylyna ortasha alǵanda 1,2%.
Ekinshi qujat - Atyraý oblysyndaǵy polıpropılen óndirý jobasy boıynsha yntymaqtastyqqa qatysty Ózara túsinistik týraly memorandýmǵa da QR Energetıka mınıstrligi, «Samuryq-Qazyna» UÁQ («Birikken hımııa kompanııasy» JShS) jáne Borealis kompanııasy arasynda qol qoıyldy.
Memorandýmǵa sáıkes Borealis polıpropılen jobasyna tehnıkalyq-ekonomıkalyq taldaý jáne zań saraptamasyn júrgizedi.
Bul jobanyń quny 2,6 mlrd AQSh dollaryn, zaýyttyń qýaty jylyna 500 000 tonna polıpropılendi quraıdy.
Polıpropılen óndirý boıynsha jobany qazirgi ýaqytta «Samuryq-Qazyna» UÁQ iske asyrýda, atap aıtqanda ERS merdiger anyqtaldy, qaryzdy qarjylandyrý tartyldy, qurylys jumystary bastaldy. Qurylystyń aıaqtalý merzimi - 2021 jyl.
Aıta ketken jón, Borealis álemdegi Úzdik-4 polıetılen iri óndirýshi-kompanııalardyń quramyna kiredi. Eń joǵary tehnologııaly jáne joǵary marjınaldyq kompanııa bolyp tabylady. Borealis kompanııasynyń aktsıonerleri: Mubadala (BAÁ) - 64% jáne OMV (Aýstrııa) - 36%.
Foto: 9.photo.2gis.com
