Atyraý áýejaıyna Hıýaz Dospanovanyń esimi berilip, eskertkishi qoıylǵan

ATYRAÝ. QazAqparat – Atyraý halyqaralyq áýejaıyna qazaqtyń ushqysh qyzy, Halyq qaharmany Hıýaz Dospanovanyń esimi berilgen. Tórt jyl buryn áýejaı aldyndaǵy alańda qaharman ushqyshtyń eskertkishi ashylǵan, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Hıýaz Qaıyrqyzy 1922 jyldyń 15 mamyrynda qazirgi Atyraý oblysy, Qurmanǵazy aýdanynyń Zormata selolyq keńesinde dúnıege kelgen. Bul buryn Bókeı Ordasy, Prımore okrýgi atanǵan.

1940 jyly Oral qalasyndaǵy №1 orta mektepti altyn medalmen bitirgen. Ójet qyz jergilikti aeroklýbtan pılot kýáligin qosa alǵan. Mektepti bitirgen soń Máskeýdegi Jýkovskıı atyndaǵy áskerı-áýe akademııasyna qujat tapsyrǵan. Biraq, oqýǵa túse almaǵan. Sol jydy I.Sechenov atyndaǵy Birinshi Máskeý medıtsına ınstıtýtyna oqýǵa túsken. 1941 jyldyń qazan aıynan armııa qataryna alynyp, Saratov qalasynda ornalasqan avıamektepte shtýrmandar kýrsynan ótken.

Ol E.Bershanskaıa basqarǵan polkta shtýrman-atqysh retinde 1942 jyldyń mamyr aıynda maıdanǵa attanady. Qazaqtyń ushqysh qyzy 300-den astam áýe shaıqastaryna qatysqan. Maıdandaǵy erligi úshin «Qyzyl Juldyz», «Qyzyl Tý», ІІ dárejeli Sývorov, ІІ dárejeli «Otan soǵysy» ordenderimen, «Kavkazdy qorǵaǵany úshin», «Varshavany azat etkeni úshin», «Germanııany jeńgeni úshin» medaldarymen marapattalǵan. Al, 2004 jyly Prezıdent Jarlyǵymen «Halyq qaharmany» ataǵy men «Otan» ordeni berilgen.

Qazir onyń esimimen munaıly shahardaǵy №18 orta mektep pen Atyraý halyqaralyq áýejaıy atalady. Áýejaı aldyndaǵy alańda eskertkishi, mekteptiń aldynda bıýsti qoıylǵan.

«Hıýaz Dospanova óziniń bekzat bolmysymen urpaqqa úlgi bola bilgen tulǵa. Sonaý qyryq birdiń qyrǵynynda Hıýaz apamyz qatarlas jaýyngerlerdiń aldy bolǵan. Máselen, sol kezdegi general Grechkony Stalınge tikushaqpen aparyp-alyp kelý mindeti Hıýaz Dospanovaǵa júktelgen eken. Osy jaıttyń ózi onyń daralyǵyn aıqyndap tur», -deıdi eńbek ardageri Qatımolla Rızýanov.

Eskertkishte Hıýaz Dospanovanyń soǵysqa attanar aldyndaǵy boıjetken kezi beınelengen. Qoladan jasalǵan eskertkishtiń bıiktigi – 2 m 30 sm. Eskertkishti Qazaqstannyń mádenıet qaıratkeri, músinshi Baqytbek Muhamedjanov jasaǵan.

«Ushqyshtyń beınesin somdaý úshin birneshe nusqany qarastyrdyq. El ishinde ony «qyran qyz», «qanatty qyz» dep ataǵan ǵoı. Sol sebepten, Hıýaz Dospanovanyń ushaqtan túsip kele jatqan shaǵyn tańdap aldyq», eskertkish avtory.