Atyraýdaǵy ný qamysty kádege jaratý múmkin be

ATYRAÝ. KAZINFORM — Kaspıı teńiziniń Atyraý oblysyndaǵy jaǵalaýyndaǵy qamys órti 11 kúnnen soń sóndirildi. Degenmen ný qamysty kádege jaratýǵa qyzyǵýshylyq bolmaı tur.

Aqjaıyq rezervaty ákimdik balansyna berile me?

Parlament Májilisiniń depýtaty Ádil Jubanov qamys órtine baılanysty Premer-Mınıstrge depýtattyq saýal joldap, birqatar usynysyn aıtty.

Depýtattyń málimetine súıensek, 2023-2025 jyldary rezervat aýmaǵynda uzaqtyǵy 35 kúnnen asatyn 18 órt bolǵan. 

— Qamys órtiniń saldarynan týyndap otyrǵan jaǵdaı Úkimet tarapynan shuǵyl áreketti talap etedi. Aqjaıyq memlekettik rezervaty aýmaǵyndaǵy qamys órtinen Atyraý qalasyn qalyń tútin basyp, halyqtyń densaýlyǵyna zııanyn tıgizip otyr. Der kezinde qajetti jumystar keshenin atqarmaǵan Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi men Tótenshe jaǵdaılar mınıstrliginiń jaýapty qyzmetkerlerine shara qabyldaýyńyzdy suraımyn. Sebebi, bul — tek tabıǵı apat emes, Ekologııa mınıstrligi tarapynan júıesiz basqarýdyń nátıjesi. Rezervatta órttiń kóbeıýi materıaldyq-tehnıkalyq bazanyń álsizdiginen, Ekologııa mınıstrligi tarapynan fızıkalyq baqylaýdyń joqtyǵynan bolyp otyr. Rezervattyń materıaldyq bazasy men shtaty órtti sóndirýge de, yqtımal órttiń aldyn alýǵa da qaýqarsyz. Bul shyn máninde Ekologııa mınıstrliginiń qyzmetinde úlken kemshilik bar ekenin kórsetedi. 2023 jyldan beri osy máseleni birneshe márte kótergen bolatynbyz. Sol kezde mınıstrlikten 2023-2027 jyldarǵa rezervattyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn jaqsartýǵa 1 mlrd teńge qarastyrylǵany týraly jaýap berildi, — dep málim etti Ádil Jubanov. 

Onyń aıtýynsha, odan bólek, azamattyq qorǵaý salasyndaǵy keshendi josparǵa saı tabıǵıt qorǵaý jáne orman sharýashylyǵy mekemelerine arnaıy kólik quraly, órtti erte anyqtaý júıesi men baqylaý munaralaryn satyp alýǵa 55,1 mlrd teńge bólingen.

Respýblıkalyq bıýdjetten qarjy bolǵanymen rezervatta is júzinde naqty jumys jasalmaǵan. Oǵan Aqjaıyq aýmaǵynda órt sóndirýge arnalǵan qurylymdyq bólimsheniń bolmaýy dálel.

Májilis depýtaty Úkimetke Aqjaıyq rezervatyna qatysty birneshe usynysyn aıtty. 

— Birinshisi — Aqjaıyq rezervatynyń qyzmetinde olqylyqtarǵa jol bergen Ekologııa mınıstrliginiń basshylyq quramyna qatysty shara qabyldaý. Ekinshiden, rezervat qurylymynda tolyq materıaldyq-tehnıkalyq bazamen qamtamasyz etilgen órtke qarsy bólimshe ashý. Úshinshiden, erekshe qorǵalatyn tabıǵı aımaqtardy jaryqtandyrý normalarynyń talaptaryna sáıkes rezervatty materıaldyq-tehnıkalyq bazamen qamtý shyǵyndary tolyq kólemde respýblıkalyq bıýdjetten qarjylandyrý. Tórtinshiden, respýblıkalyq bıýdjetten qarjylandyrý máselesi sheshilmegen jaǵdaıda, rezervatty Atyraý oblysy ákimdiginiń qaramaǵyna berý máselesi qaralsyn, Úkimetten Ekologııa mınıstrliginiń Aqjaıyq rezervatyna qatysty mardymsyz ári nátıjesiz jumysyna quqyqtyq baǵa berip, atalǵan usynystar negizinde shuǵyl sheshimder qabyldaý suralady, — dedi depýtat Ádil Jubanov.

Qamysqa qyzyǵýshylyq bola ma?

Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenovtiń pikirinshe, óńirde shıkizat retinde paıdalanýǵa jetkilikti qamys bar. Ony kádege jaratýǵa nıet etken ınvestorlarǵa qoldaý kórsetiledi. Alaıda, ınvestorlar tarapynan qyzyǵýshylyq joq.

— Qamys tek rezervat aýmaǵynda ǵana emes, Qurmanǵazy aýdanynda da bar. Qytaıdan 2 jyl buryn ınvestorlar kelip, qamystan qaǵaz shyǵarýǵa nıet bildirdi. Qaǵaz shyǵarý úshin mol sý, energııa resýrsy qajet boldy. Olar osynyń bárin zerdeleıtin, zaýyt salýǵa, biz jer beretin bolyp kelistik. Búgingi tańda joba sol kúıinde qaldy, — dedi oblys ákimi. 

Onyń deregine qaraǵanda, Qytaıdyń taǵy bir ınvestorymen kelissóz júrip jatyr. 

— Qytaılyq ınvestor qamys týraly barlyq aqparatty aldy. Biraq áli sheshim qabyldaǵan joq, — dep málim etti ákim. 

Ákimniń aıtýynsha, qazaqstandyq ınvestor da qamystan birneshe ónim shyǵarý máselesine den qoıǵan. Alaıda, joba qolǵa alynbaǵan. 

— Ibragım Alıpov degen ınvestor keldi. Onyń úsh usynysy boldy. Birinshi jobasy — qamysty túıirshiktep, otyn shyǵarý. Sodan keıin qaǵaz shyǵarý, úshinshisi — qamysty kók kúıinde shaýyp, jemshóp retinde paıdalaný. Biraq naqty sheshim qabyldanbady, — deıdi Serik Shápkenov. 

Eske sala ketelik, budan buryn Aqjaıyq tabıǵı rezervatyndaǵy órtke adam faktorynyń áseri bolýy múmkin ekenin jazǵan edik. 

Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenov qamys órtine baılanysty tótenshe jaǵdaı jarııalaýǵa negiz joq ekenin aıtty. 

Aqjaıyq tabıǵı rezervatyndaǵy qamys órti 11 kúnnen keıin tolyq sóndirildi.