Atyraýda býlaný alańdaryn qalpyna keltirý, qaldyqtardy óńdeý qalaı sheshiledi

ATYRAÝ. KAZINFORM – Atyraý qalasynda qorshaǵan ortanyń tazalyǵyna keri áser etetin 2 býlaný alańy bar. Qatty turmystyq qaldyqtar polıgony da aýanyń lastanýyna sebepker bolyp otyr. 

Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenovtiń aıtýynsha, ekologııanyń tazalyǵyn qamtamasyz etýdegi mańyzdy mindettiń biri – qatty turmystyq qaldyqtardy basqarý.

– Byltyr oblysta 254,6 myń tonna turmystyq qaldyq jınaldy. Qaldyqtyń tek 30,2%-y ǵana suryptalyp, qaıta óńdeýge jiberildi. Bul kórsetkish əli de jetkiliksiz bolyp otyr. Osy məseleni sheshý maqsatynda birneshe strategııalyq joba iske asyrýdy qolǵa aldyq. Bıyl Atyraý qalasynyń oń jaǵalaýynda jeke ınvestor esebinen salynǵan qýaty jylyna 150 myń tonna qoqysty suryptaıtyn keshen iske qosyldy. Ispandyq ozyq tehnologııasymen jabdyqtalǵan keshende karton, plastık, alıýmınıı jəne ózge de materıaldardy avtomatty túrde suryptalady. Bul, óńdeletin qaldyqtardyń úlesin edəýir arttyrýǵa múmkindik beredi, - deıdi Serik Shápkenov.

Ákimniń pikirinshe, qatty turmystyq qaldyqtardy tıimdi basqarý – tek jınaý men suryptaý emes. Bul ınfraqurylymdy jańartý jəne qaıta qurylymdaý məselesimen tikeleı baılanysty bolyp otyr. Sol sebepten, Atyraý oblysynda bul baǵytta birqatar mańyzdy jobalar qolǵa alynǵan. 

– Birinshisi – polıgondardy ońtaılandyrý jəne ortalyqtandyrý. Oblys boıynsha paıdalanylyp kelgen eski, talapqa saı emes polıgondar ekologııaǵa aıtarlyqtaı qaýip tóndirip otyrǵany belgili. Osyǵan oraı, polıgondardy ońtaılandyrý jəne ortalyqtandyrý boıynsha keshendi jumys bastaldy. Atalǵan maqsatqa 1,8 mıllıard teńge kóleminde qarajat bólinip, tıisti jumystar júrgizilip jatyr. Bul shara polıgon júıesin retke keltirýge, zańsyz tógiletin qaldyqtardyń aldyn alýǵa múmkindik beredi.

Ekinshi baǵyt – eski polıgondy rekýltıvatsııalaý Atyraý qalasynda 1977 jyly paıdalanýǵa berilgen qatty turmystyq aqldyqtar polıgony tolyqtaı eskirgen. Ony əri qaraı paıdalaný ekologııalyq turǵydan tıimsiz ári qaýipti bolady. Osyǵan baılanysty 2024-2027 jyldar aralyǵynda bul polıgondy tolyq rekýltıvatsııalaý jobasy bastaldy. Jobanyń jalpy quny 11,3 mlrd teńgeni quraıdy. Bul jumys – tek tazartý sharasy emes, bolashaqta sol aýmaqty qaıta ıgerýge múmkindik beretin aýqymdy ekologııalyq sheshim.

Úshinshisi – jańa zamanaýı polıgonnyń qurylysyn júrgizý. Atyraý qalasynyń ýrbanızatsııalaý protsesi qatty turmsytyq qaldyqtyń kóbeıýine alyp keldi. Osyǵan baılanysty Ekologııalyq Kodekstiń talaptarǵa tolyq jaýap beretin jańa qatty turmystyq qaldyqtar polıgonynyń qurylysyn 2027 tapsyrýdy josparlap otyrmyz. Bul nysannyń jyldyq qýaty 200 myń tonnaǵa deıin qaldyq qabyldaýǵa eseptelgen. Jobanyń smetalyq quny – 15,5 mlrd teńge. Jańa polıgon qaldyqty qaýipsiz qabyldaýǵa, ekojúıeni qorǵaýǵa, óńirdiń uzaq merzimdi ekologııalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan, - deıdi Serik Shápkenov.

Oblys ákiminiń orynbasary Marat Mýrzıevtiń deregine súıensek, 2026 jyly qatty turmystyq qaldyqtar saqtaıtyn 18 polıgondy ońtaılandyrý kózdelgen. Bul jumysty atqarý 2024 jyly bastalǵan. 

Al oblystyq ekologııa departamentiniń basshysy Asqar Júsipovtiń 2021 jyly «Týhlaıa balka» býlaný alańyn qalpyna keltirý qolǵa alynǵan. 

– «Atyraý munaı óńdeý zaýyty» JShS «Normatıvti tazartylǵan aǵyndy sýlardyń arnasyn qaıta qurý jáne býlaný ken oryndaryn rekýltıvatsııalaý» jobasyn júzege asyrýdy jalǵastyryp jatyr. Bul joba aıasynda býlaný alańynyń 1, 2, 3 jáne 4-sektoryn qalpyna keltirý josparlanǵan. 2023 jyly 1 jáne 2-sektoryn qalpyna keltirý jumysy aıaqtaldy. Al 3 jáne 4-shi sektordy qalpyna keltirý úshin kárizdik sorǵy stantsııasyna zaýyttyń sarqyndy sýyn jiberý jelisin qosý júrgizildi. Qazir Atyraý oblysynyń ákimdigimen birge zaýyttyń aǵyndy sýyn sý qubyry stantsııasyna, sodan keıin býlaný alańdaryna kezeń-kezeńimen tógý boıynsha tájirıbelik synaq júrgizilip jatyr, - deıdi Asqar Júsipov. 

Atyraý qalasynyń oń bóligindegi «Kvadrat» býlaný alańyn qalpyna keltirý jumysynyń jobasyn «QurylysEkspertProekt» JShS daıyndaǵan. Merdiger – «Pavlodarskıı rechnoı port» JShS. 

Qalpyna keltirý jumysy 2022 jyly bastalǵan. Qurylys ýchaskesiniń jalpy aýmany 57,68 gektardy quraıdy. Bul jumysqa byltyr jergilikti jáne respýblıkalyq bıýdjetten 2,4 mlrd. teńge qaralǵan. 

– Bul jobany iske asyrý Atyraý qalasynyń atmosferalyq aýa sapasyna teris áserdi azaıtýǵa múmkindik beredi. Táýligine 31000 tekshe metr sarqyndy sýdy paıdalanýdyń 2 sanatynyń kórsetkishterine deıin tazartýdy qamtamasyz etedi. Joba 2025 jyldyń sońyna deıin aıaqtalady, - deıdi Asqar Júsipov. 

Eske sala ketelik, budan buryn Atyraýdyń ekologııasy qashan jaqsaratynyn jazǵan edik.