Astronomdar alǵash ret erte Ǵalamda ejelgi kvazarlardyń birigýin baqylady
ASTANA. KAZINFORM – Halyqaralyq astronomdar ujymy Bıkesh shoqjuldyzynda Úlken jarylystan 900 mln jyldan keıin bir-birimen soqtyǵysqan belsendi galaktıkalyq ıadrolar – kvazarlardyń birigýiniń eń alys jáne ejelgi mysalyn tapty. Olar ashqan jańalyq erte Ǵalamdaǵy galaktıkalar men qara qurdymdardyń ósý mehanızmderin ashýǵa kómektesedi, dep habarlady dúısenbide astronomııalyq zertteýler júrgizetin ýnıversıtetter qaýymdastyǵynyń (AURA) baspasóz qyzmeti. Bul týraly TASS aqparat agenttigi jazdy.
«Bul jańalyq negizinen kezdeısoq boldy. Men ejelgi kvazarlardyń róline yqtımal úmitkerlerdi izdeý úshin «Sýbarýdan» túsirilgen sýretterdi zerttegen kezde bir-birine jaqyn eki uqsas jáne óte «qyzyl» sáýlelený kózderin anyqtadym. Biz biriktirý protsesindegi kvazarlar jubynyń ashylýyn birneshe ondaǵan jyldar boıy kúttik, endi birinshi ret olardyń bar ekenin rastaýǵa qol jetkizdik», - dep málimdedi Ehıme prefektýrasy ýnıversıtetiniń dotsenti Iosıkı Matsýoka.
Zertteýshiler bul jańalyqty Gavaı araldarynda ornatylǵan japondyq «Sýbarý» teleskopy arqyly alynǵan ertedegi álemniń sýretterin zertteý, ejelgi kvazarlardyń ózindik «sanaǵyn júrgizý» kezinde jasady. Osy jobanyń bir bóligi retinde ǵalymdar álem birtindep elektromagnıttik tolqyndarǵa móldir bola bastaǵan reıonızatsııa dáýirinde bolǵan birneshe júzdegen belsendi galaktıkalyq ıadrolardy zerttep jatyr.
Zertteýshiler iske qosylýy 2025 jyldyń jazynyń sońyna josparlanǵan LSST sııaqty jerústi teleskoptarynyń kómegimen taǵy da kóptegen soqtyǵysatyn kvazarlar anyqtalatynyna úmittenip otyr. Birneshe ondaǵan nemese júzdegen soqtyǵysqan ejelgi kvazarlardy anyqtaý jáne zertteý astronomdarǵa olardyń álemniń qaıta ıondaný protsesinde qandaı ról atqarǵanyn túsinýge kómektesedi.
