Astanada Qazaq handyǵy týraly sırek parsy derekteriniń kórmesi ashyldy
ASTANA. KAZINFORM – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıinde «Uly Dala tarıhy Iran derekterinde» atty kórme ashyldy. Kórmege alǵash ret Iran Islam Respýblıkasynyń Syrtqy ister mınıstrliginiń arhıvterinen tabylǵan 27 ejelgi parsy qoljazbasynyń kóshirmeleri qoıylǵan. Bul týraly Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi málim etti.
Eksponattar XVIII-XIX ǵasyrlarda Qazaqstan terrıtorııasynda bolǵan áleýmettik-saıası jáne ekonomıkalyq protsester týraly baǵaly málimetterdi qamtıdy. Kórmeniń ashylýyna deıin ony Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen Iran Islam Respýblıkasynyń Prezıdenti Masýd Pezeshkıan tamashalady.
Qujattar Qazaqstanǵa Iran Prezıdentiniń Astanaǵa resmı sapary aıasynda berildi. Ekspozıtsııany qarap shyqqan soń Qasym-Jomart Toqaev ırandyq áriptesine tarıhı materıaldardy usynǵany úshin alǵys aıtyp, olardyń otandyq ǵylym men qoǵam úshin mańyzdylyǵyn erekshe atap ótti.
– Bul – óte qundy syılyq. Biz mindetti túrde qazaq qaýymyna bul kórmeni kórsetemiz, buqaralyq aqparat quraldary arqyly keńinen dáripteımiz. Buryn bilmegen tarıhı derekter bar eken. Qazaq halqyna paıdaly bolady dep oılaımyn, – dedi Memleket basshysy.
Qoljazbalarda Qazaq handyǵynyń áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıy, Táýke men Ábilqaıyr handardyń ıran shahtarymen dıplomatııalyq baılanystary, Túrkistandaǵy saıası ahýal, sondaı-aq Qazaqstan aýmaǵyndaǵy kómir, temir, mys, qorǵasyn jáne bırıýza kenishteriniń tabylyp, olardy óndirý máselesi sıpattalǵan. Arhıvtik materıaldar Qazaqstan men Iran arasyndaǵy tarıhı baılanystardyń tyǵyz bolǵanyn aıqyn kórsetedi.
Eki el aýmaǵynan Uly Jibek joly ótken, bul saýda, mádenıet jáne rýhanı baılanystardyń damýyna yqpal etken. Iran arhıvterinde Qazaq handyǵy, elshilerdiń sapary men memleketaralyq kelissózder týraly jazbalar saqtalǵan.
Iran mádenı yqpaly Qazaqstannyń mádenı murasynda da kórinis tapqan. Máselen, Áziret Sultan kesenesindegi Taıqazandy Iran sheberi Ábdelazız Sharafýddın Tebrızı jasaǵan. Qazaq tilinde parsy sózderi kóp. Ǵalymdar tildik qorymyzdaǵy parsy sózderiniń úlesi shamamen 4% dep sanaıdy. Sonyń ishinde «astana», «paıda», «kórpe», «dári», «dárýmen», «aýla», «oraza» sııaqty sózder bar.
Kórmede jalpy jurtshylyq Qazaqstan men Irannyń ortaq tarıhyndaǵy mańyzdy túpnusqa derektermen, biregeı arhıvtik materıaldarmen tanysa alady.
Buǵan deıin Erlan Qarın qazaq handyǵyna arnalǵan tórtinshi tomnyń qoljazbasy qaıta qaralǵanyn aıtqan edi.