Astananyń bilim berý uıymdarynda býllıngtiń aldyn alý sharalary kúsheıtildi
ASTANA. KAZINFORM — Endi býllıng týraly aqparat túsken jaǵdaıda ol jaýapty tulǵaǵa tirkelip, bir kún ishinde bilim berý uıymynyń basshylyǵyna nemese jergilikti atqarýshy organǵa jetkiziledi, dep habarlaıdy qala ákimdiginiń resmı saıty.
Astana qalasynyń barlyq bilim berý uıymynda balalar arasyndaǵy býllıngtiń aldyn alý jáne oǵan jol bermeý boıynsha júıeli jumys júrgizilip keledi. «Zań jáne tártip» qaǵıdaty aıasynda qabyldanyp jatqan sharalar oqýshylardyń quqyqtary men múddelerin qurmetteýge, sondaı-aq býllıngke nóldik tózimdilik mádenıetin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan.
Jyl saıyn jańa oqý jylynyń basynda elordadaǵy bilim berý mekemelerinde býllıngtiń aldyn alý jospary bekitiledi. Negizgi sharalar qatarynda:
- Oqýshylardyń, pedagogterdiń jáne zańdy ókilderdiń býllıngtiń aldyn alý máseleleri boıynsha habardarlyǵyn arttyrý: áńgimeler, quqyqtyq sabaqtar, synyp saǵattary, ata-analar jınalystary men qosymsha is-sharalar uıymdastyrý (toqsanyna keminde bir ret);
- Pedagogterdiń kásibı quzyrettiligin arttyrý: semınarlar, vebınarlar, master-klastar, koýchıngter, konferentsııalar, forýmdar men paneldik talqylaýlarǵa qatysý;
- Balalar men ata-analardy qýdalaýǵa jol berilmeıtindigi týraly aqparattandyrý;
- Býllıng belgilerine jedel áreket etý;
- Áleýmettik jáne psıhologııalyq-pedagogıkalyq kómek kórsetý, psıholog-konsýltatsııalardy esep jýrnalynda mindetti túrde tirkeý;
- Bilim berý ortasynyń jaǵdaıyna jáne oqýshylar quqyqtarynyń saqtalýyna monıtorıng júrgizý;
- Býllıngtiń aldyn alý máselelerin ata-analar komıtetiniń qatysýymen ótetin alqaly organ otyrystarynda qaraý.
Býllıngtiń aldyn alýǵa ata-analar qaýymdastyǵynyń ókilderi, memlekettik organdar jáne bilim berý protsesine qatysýshylardyń quqyqtaryna qaıshy kelmeıtin qyzmet atqaratyn úkimettik emes uıymdar tartylady. Qýdalaný týraly aqparat túsken jaǵdaıda ol jaýapty tulǵaǵa tirkelip, bir kún ishinde bilim berý uıymynyń basshylyǵyna nemese jergilikti atqarýshy organǵa jetkiziledi.
Mamandardyń aıtýynsha, kóptegen jaǵdaıda balalar qurdastarynan ereksheligine, ózin-ózi qorǵaý daǵdylarynyń álsizdigine nemese tuıyq minezine baılanysty býllıngke ushyraıdy.
— Qarym-qatynas daǵdylary jetkiliksiz damyǵan, emotsııalaryn basqarýda qıyndyqtary bar jasóspirimder arasynda býllıng jıirek kezdesedi. Býllıngtiń qurbanyna aınalý qaýpi balaǵa tán jeke qasıettermen de, qorshaǵan ortanyń áserimen de baılanysty bolýy múmkin. Tuıyqtyq, uıańdyq, ózin-ózi baǵalamaý — balany álsiz etedi, al qoldaýdyń bolmaýy men agressıvti orta qýdalaný qaýpin kúsheıtedi, — delingen habarlamada.
Ata-analar men muǵalimder býllıng belgilerin tómendegi ózgerister arqyly baıqaı alady:
1. Emotsıonaldyq jáne minez-qulyqtyq ózgerister: kóńil-kúıdiń kúrt aýytqýy, mazasyzdyq, jalǵyzdyqty qalaý, mektepke barýdan bas tartý, uıqynyń buzylýy.
2. Áleýmettik belgiler: oqshaýlaný, qurdastarymen qarym-qatynastyń nasharlaýy, synyptastarymen sóıleskisi kelmeý.
3. Fızıologııalyq belgiler: túsiniksiz jaraqattar, kógerýler, jyrtylǵan kıim, bastyń nemese ishtiń aýyrýyna jıi shaǵymdaný, psıhosomatıkalyq belgilerdiń kúsheıýi.
4. Akademııalyq ózgerister: úlgerimniń tómendeýi, sabaqqa qyzyǵýshylyqtyń joǵalýy, oqý belsendiliginiń azaıýy.
5. Zattarǵa qatysty belgiler: jeke zattardyń jıi joǵalýy nemese búlinýi, aqsha suraý.
Mundaı belgiler baıqalǵanda psıhologtar ata-analarǵa jáne pedagogterge balaǵa janashyrlyq tanytyp, áńgimede jumsaqtyq saqtaý, qoldaý kórsetý jáne onyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan sharalardy qabyldaýdy usynady.
Budan buryn SQO-da bıyl 20 adam býllıng úshin jazalanǵanyn jazǵanbyz.