Astana men Erevan birlesken salalyq jobalar ekojúıesin qurýǵa kiristi — sarapshy
ASTANA. KAZINFORM — Premer-Mınıstr Nıkol Pashınıannyń Qazaqstanǵa jasaǵan resmı saparynyń negizgi qorytyndylary týraly QR Syrtqy ister mınıstrligi janyndaǵy «Syrtqy saıasatty zertteý ınstıtýty» basqarma tóraǵasynyń orynbasary Manarbek Qabazıev baıandady.
Sarapshynyń aıtýynsha, kelissózder kún tártibi eki el qatynastarynyń praktıkalyq jáne uzaqmerzimdi kezeńge aıaq basqanyn kórsetti. Búginde taraptar óńir úshin mańyzdy naqty ekonomıkalyq jáne logıstıkalyq jobalardy qalyptastyrýǵa den qoıyp otyr.
— Eń aldymen taraptar saýda aınalymyn arttyrýǵa jáne ónerkásiptik yntymaqtastyqty keńeıtýge múddeli. Qazaqstan metallýrgııa, munaı-hımııa, azyq-túlik jáne mashına jasaý salalarynda aıtarlyqtaı eksporttyq áleýetke ıe, al Armenııa osy taýarlar úshin turaqty naryq bolýǵa daıyn. Óz kezeginde armıan bıznesi qyzmet kórsetý, ІT jáne saýda salalarynda qazaqstandyq naryqqa belsendi shyǵyp jatyr, bul baǵytta olardyń qatysýyn ulǵaıtýǵa jaǵdaı jasalyp otyr, — dedi Manarbek Qabazıev.
Sarapshy atap ótkendeı, sapardyń mańyzdy baǵyty — kólik-logıstıka máselesi. Kóp jyldan keıin alǵash ret Qazaqstan ónimderiniń Ońtústik Kavkaz arqyly Armenııaǵa tranzıttik jetkizilimi qaıta jandandy. Bul jańa saýda baǵytynyń qalyptasýyn bildiredi jáne onyń Taıaý Shyǵys pen Eýropa naryqtaryna shyǵatyn qosymsha arnaǵa aınalý múmkindigi bar.
— Bul Qazaqstan úshin Eýrazııadaǵy tranzıttik hab retindegi rólin kúsheıtip, baǵyttardy ártaraptandyrýǵa múmkindik beredi. Úshinshi mańyzdy baǵyt — tsıfrlyq tehnologııalar men ınnovatsııalar. Taraptar ІT, jasandy ıntellekt jáne kadr daıarlaý salalarynda seriktestikti nyǵaıtýǵa ýaǵdalasty. Astanada TUMO bilim berý ortalyǵynyń iske qosylýy — eki eldiń bolashaqtyń eń keleshekti salalarynda kúsh biriktirýine jol ashatyn mańyzdy qadam, — dep atap ótti sarapshy.
Sonymen birge sapar gýmanıtarlyq yntymaqtastyqty da kúsheıtti. Atap aıtqanda, mádenı, bilim berý jáne medıtsınalyq baǵdarlamalar keńeıip keledi. Bul ózara senimdi nyǵaıtyp, ekonomıkalyq áriptestikti tereńdetýge áleýmettik negiz qalyptastyrady.
Manarbek Qabazıevtiń pikirinshe, sapar nátıjeleri strategııalyq turǵydan mańyzdy jáne tabysty dep baǵalaýǵa bolady. Ol jańa birlesken jobalarǵa negiz qalap, eki eldiń uzaqmerzimdi jáne pragmatıkalyq seriktestikke daıyn ekenin kórsetti.
— Mańyzdy faktorlardyń biri ınstıtýtsıonaldyq ózara is-qımyldy kúsheıtý. Úkimetaralyq komıssııa otyrystary turaqty ótip, bıznes-forýmdar men tikeleı iskerlik baılanystar damyp keledi. Tsıfrlandyrý, kólik, ónerkásip jáne agroónerkásip salalaryndaǵy máseleler belsendi talqylanyp jatyr. Birlesken málimdeme men birneshe ekijaqty qujatqa qol qoıylýy yntymaqtastyqty naqty ekonomıkalyq nátıjelermen jáne saıası qoldaýmen bekitilgen turaqty strategııalyq deńgeıge kóteredi, — dedi spıker.
Sarapshy naqty kórsetkishterdi de keltirdi. Metallýrgııa ónimderi boıynsha eksportty arttyrý áleýeti shamamen 100 mln dollardy, mashına jasaý baǵytynda 18 mln dollardy quraıdy.
— Armenııa naryǵyna ónerkásip sektoryna qajet shıkizat pen jabdyq kerek, al Qazaqstan bul qajettilikti turaqty kólemde qamtamasyz ete alady. Hımııa jáne munaı-hımııa ónimderi eksportynyń áleýeti 110 mln dollardan asady. Bıdaı, un, maı, sút jáne kondıterlik ónimderdi jetkizý, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy shıkizatyn qaıta óńdeý boıynsha birlesken jobalardy damytý Qazaqstandy Armenııa úshin negizgi azyq-túlik jetkizýshisine aınaldyryp, onyń azyq-túlik qaýipsizdigin nyǵaıta alady, — dedi Manarbek Qabazıev.
Sarapshy qol qoıylǵan vedomstvoaralyq qujattardyń áleýetine de toqtaldy. Onyń aıtýynsha, «TUMO Astana» jobasynyń iske qosylýy joǵary tehnologııalar salasyndaǵy jańa seriktestik keńistigin qalyptastyrady. Bul baǵytta Astana Hub, Astana halyqaralyq qarjy ortalyǵy jáne ózge de tsıfrlyq platformalar sheńberinde birlesken jobalardy damytýǵa múmkindik bar.
— Osylaısha, eki eldiń ekonomıkalyq ózara is-qımyly dástúrli shıkizat eksportynan shyǵyp, birlesken salalyq jobalar ekojúıesin qalyptastyrý deńgeıine ótýde, — dedi sarapshy.
EAEO aıasyndaǵy saýda aınalymyn arttyrýǵa múmkindik beretin jobalarǵa kelsek, sarapshynyń aıtýynsha, eń bolashaǵy bar joba — qosylǵan qun tizbegin qalyptastyratyn jáne biryńǵaı óndiristik-logıstıkalyq tizbekterdi damytatyn baǵyttar. Olardyń qatarynda aýyl sharýashylyǵy ónimderin birlesip qaıta óńdeý, kópultty kólik baǵyttaryn damytý, tsıfrlyq jáne fınteh salalaryndaǵy kooperatsııa, atom energetıkasy men ǵylymı-tehnıkalyq saladaǵy yntymaqtastyq bar. Sondaı-aq atom elektr stantsııalarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý boıynsha tájirıbe almasý, bilim berý baǵdarlamalary men ǵylymı zertteý jobalary da mańyzdy.
— Mundaı jobalar Qazaqstan men Armenııanyń EAEO sheńberindegi básekege qabilettiligin arttyryp, olardyń óńirlik saýdadaǵy jáne syrtqy naryqtarǵa shyǵýdaǵy múmkindikterin kúsheıtedi, — dep qortyndylady Manarbek Qabazıev.
Buǵan deıin Armenııa Premer-mınıstri Nıkol Pashınıan Qazaqstan-Armenııa arasyndaǵy bıznes seriktestikti qaıta jańǵyrtý kerek ekenin aıtqan.
Budan buryn Prezıdent Toqaev Armenııa Qazaqstannyń Ońtústik Kavkazdaǵy basty saıası jáne saýda-ekonomıkalyq seriktesiniń biri ekenin atap ótti.
Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev pen Nıkol Pashınıan Birlesken málimdeme qabyldap, taraptar 15 qujatqa qol qoıdy.