ASPANDIıAROV BІLÁL

Aspandııarov Bilál (1886-1958) - aǵartýshy-ǵalym, tarıhshy jáne lıngvıst, Qazaq KSR-niń eńbek sińirgen muǵalimi. Qazirgi Qostanaı oblysy Qarabalyq aýdanynda týǵan.

Ybyraı Altynsarın uıymdastyrǵan Qostanaıdaǵy eki synyptyq orys-qazaq ýchılışesin, Orynbordaǵy muǵalimder mektebin, 1931 jyly Qazaq pedagogıkalyq ınsıtıtýtynyń tarıh-ekonomıka fakýltetin bitirgen.

1909-1923 jyldary Qostanaı ýezinde aýyldyq mekteptiń muǵalimi bolǵan. Bul jyldary Ahmet Baıtursynov, Mirjaqyp Dýlatov, Eldes Omaruly, Smaǵul Sádýaqasov sekildi Alash arystarymen tyǵyz qarym-qatynas jasaǵan. Jıyrmasynshy jyldardyń basynda ýezdik oqý-aǵartý komıtetiniń múshesi bolyp taǵaıyndalady. Qostanaı óńirinde jańa mektepter ashýǵa belsene at salysqan Bilál Aspandııarov muǵalim kadrlaryn daıarlaıtyn arnaıy oqý orny qajet ekenin alǵa tartyp, 1923-1925 jyldary Qostanaı pedagogıkalyq tehnıkýmynyń uıymdastyrýshysy, onyń dırektory bolyp taǵaıyndalǵan. 1925-1930 jyldary Almatyǵa Jetisý halyq aǵartý gýbernııalyq bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqarǵan.

Máskeýde ótken halyq aǵartý bólimderi meńgerýshileri Búkilreseılik sezine delegat bolyp qatysqan. Keıingi jyldary Aǵartý ınstıtýtynyń, joǵarǵy oqý oryndarynyń oqytýshysy, KSRO Ǵylym Akademııasy qazaq fılıalynyń, Qazaq SSR Ǵylym Akademııasynyń tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri qyzmetterin atqarady. Ǵalym ustaz syrttaı oqıtyn qazaq shákirtterine arnalǵan orys tili sabaqtary kitabynyń, eseıip ketken qazaqtarǵa arnalǵan orys tilin óz betimen oqyp-úırenýge arnalǵan oqý quralynyń jáne bastaýysh mektepterge arnalǵan orys tili oqýlyǵynyń avtory.

Ol alǵashqy «Orys-qazaq sózdigin», «Qazaq tiliniń túsindirme sózdigin» qurastyrýshylardyń biri. Qazaq tiline tuńǵysh ret «Logıka» oqýlyǵyn aýdarǵan.

«Qurmet belgisi» ordenimen marapattalǵan.

Derek kózi:

Qazaqstan ulttyq entsıklopedııasy, 1 tom.