Aspan áleminde shaıqasqan Ákijanov

None
None
ASTANA. QazAqparat - Keshe Almatyda 92 jasyna qaraǵan shaǵynda áskerı ushqysh, Uly Otan soǵysynyń ardageri, otstavkadaǵy polkovnık Baızýlla Ákijanuly Ákijanov qaıtys boldy.

Ol 1923 jyldyń 6 aqpanynda Pavlodar oblysyna qarasty Kurkól aýylynda dúnıege keldi. Ákesi Ákijan men anasy Janıqa Zor-Oktıabr mektebinen bastaýysh klass bitirgen balasy Baızýllany Semeı qalasyndaǵy mektep ınternattyń 5 klasyna oqýǵa beredi. 1940 jyly ony támámdaǵan bolashaq ushqysh komsomol joldamasymen Semeı qalasynyń aero-klýbyna oqýǵa túsedi. Sol kezden bastap, jas jigit áskerı ushqysh bolýdy armandap, osy salany ıgerýge belin bekem býyp kirisedi. 1941 jyly Baızýlla armanyna jetip, Chkalov avıatsııa ýchılışesine oqýǵa túsken. Ýchılışede jerlesteri, Keńes Odaǵynyń Batyrlary: Núrken Ábdirov jáne Talǵat Bıgeldınovpen birge oqyǵan. Ony 1943 jyly jaqsy aıaqtap, Otanyn qorǵaý úshin maıdanǵa attandy.

«1944 jyly jas, symbatty, boıy uzyn 20 jastaǵy Ákijanov bizdiń 45-shi Gvardııalyq Rava-Rýsskıı Qyzyl tý shtýrm avıatsııalyq polkine kelgeninde, barlyǵy ony sypaıylyǵy, joǵary erýdıtsııasy, adamdarǵa qurmeti úshin birden jaqsy kórip ketti. Alǵashqy jaýyngerlik ushýlarynan-aq ol ózin yntaly, jaqsy daıyndalǵan ushqysh retinde tanyta bildi», - dep jazdy 2005 jyly «Kazahstanskaıa pravda» gazetinde onyń maıdanger dostary, erli-zaıypty Konstantın Marchenko men Aleksandra Fedorovna.

«Biz onymen bir eskadrılıada boldyq jáne jaýyngerlik tapsyrmany oryndaý kezinde jıy birge ushyp júrdik. Sol kezde men onyń belgilengen maqsatqa shabýaldaǵan kezde tabandylyǵy men saýatty áreketterin kórdim. Ákijanov pýshkalar men pýlemetterdiń otymen, naqty bombalyq jáne zymyrandyq soqqylarymen Ýkraına, Polsha, Chehoslovakııa jáne Germanııa jerindegi nemis jasaqtary men olardyń tehnıkasyn talqandady», - dep eske alady K.Marchenko.

1945 jyldyń 23 sáýiri B.Ákijanov pen onymen birge ushqan barlyq ushqyshtardyń esinde qalǵan kún edi. Óıtkeni, sol kúni polk komandıri T.Fedotov «Joldas ushqyshtar! Bizge fashıster uıasy - Berlındegi naqty nysanaǵa shabýyl jasaý tapsyrylyp otyr. Óte jaýapty tapsyrma!», - dep úlken senim artyp, buıryq berdi. V. Ponamarev bastaǵan 8 ekıpaj bomba «asynyp», Berlınge bet aldyq. Jaý zeńbirekterinen aman-esen ótip, nysanany kózdep, tapsyrylǵan buıryqty oryndap, segizimiz de aman-esen keıin oraldyq. «Búıirin oq tesken «Il-2» samoletimdi aman-esen aerodromǵa qondyryp, tiri qalyp, dostarymyzben qýanyshpen kezdestik», - dep eske alady Baızýlla Ákijanuly.

«Onda bizdiń shtýrmovıkterdi aspanda Keńes Odaǵynyń úsh márte Batyry A.Pokryshkınniń joıǵyshtary berik qorǵaǵan edi. Nemistiń «Erlıkon» zenıttik qondyrǵylarynyń boratylǵan bógeýshi atysy jaýyngerlik tapsyrmany oryndaýǵa kúrdeli kedergi boldy, biraq ol oǵan qaramastan tabysty oryndaldy. Sońǵy bolyp ushyp kele jatqan Ákijanov ushaǵynyń qatty zaqymdalǵanynan qaramastan borttaǵy fotoapparatpen áýeden kelgen soqqyny sýretke túsire aldy», - dep jazdy K.Marchenko. Soǵys bitkesin ol uzaq ýaqyt Qarýly kúshter quramynda boldy. Ákijanov Máskeýde ótken paradtarǵa birneshe ret qatysqan. Oǵan Avıatsııa bas marshaly Aleksandr Novıkovtyń jeke pıloty bolý qyzmeti tapsyrylǵan. «Soǵys aıaqtalǵannan keıin de ol áýe kúshteriniń túrli quramaynda áskerı qyzmetin jalǵastyrdy. Keıin azamattyq avıatsııada da abyroıly qyzmet etti. On shaqty ushaq túrin meńgerip, alysqa ushý trassalaryn saldy. Eýropanyń Varshava Býharest ,Vena sekildi qalalaryna «áýe kópirin» jalǵady. Ásirese, Máskeý - Berlın reısimen ushqanda kóńiline kóp nárse uıalaıtyn...», - dep jazady Alma Ákijanov «Aqqý úni» gazetinde. Keshegi soǵysta shabýylshy «Il-2» - men shúıilisken qalaǵa endi beıbit saparmen qalyqtady. 2004 jyly Jeńistiń jarty ǵasyryna oraı elimizdiń bir top soǵys ardageri úkimet nagradalaryn alǵanda, solardyń qatarynda Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyq avıatsııa kásiporynyndaǵy soǵys jáne eńbek ardagerleriniń birikken keńesiniń tóraǵasy Baızýlla Ákijanuly da el Prezıdentiniń jarlyǵymen keýdesine «Qurmet» ordenin taqty. Uly Otan soǵysyna birge attanǵan úsh aǵaıyndydan eki aǵaıyndy Baızýlla men Zeınýlla týǵan eline qaıtyp oralyp, eńbek joldaryn jalǵastyrdy, al úlken aǵasy Nyǵmet Ákijanuly Ýkraına dalasynda sháıit boldy. Jaýyngerlik joldastarymen birge ol talqandalǵan reıhstagtyń qasynda qoltańbasyn qaldyryp, onda úlken áriptermen: «Biz, 2-shi áýe armııasynyń shtýrmovık ushqyshtary: Vasılıı Ponomarev, Alekseı Krıvonos, Vladımır Moıseev, Ivan Syrov, Mıhaıl Shahmatov, Vasılıı Lavrentev, Georgıı Holmýshın, Baızýlla Ákijanov Berlındi shabýyldadyq. 4 mamyr, 1945 jyl» dep jazǵan.

B.Ákijanovpen qoshtasý jáne ony eske alý mıtıngi 21 qańtar kúni saǵat 10-da Almaty qalasynyń 28 panfılovshy saıabaǵyndaǵy Ofıtserler úıinde ótedi. «QazAqparat» HAA-niń ujymy Baızýlla Ákijanuly Ákijanovtyń otbasy men jaqyndarynyń qaıǵysyna ortaqtasyp, kóńil aıtady.

Сейчас читают
telegram