AShM: Kartop qory ishki qajettilikti tolyq qamtamasyz etýge jetkilikti
ASTANA. KAZINFORM - Premer-mınıstrdiń tapsyrmasy boıynsha Aýyl sharýashylyǵy, Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrlikteri eldegi kartop naryǵyndaǵy qalyptasqan ahýalǵa turaqty túrde baqylaý júrgizip jatyr.
Úkimettiń baspasóz qyzmeti habarlaǵandaı, kórshi elderdiń, ásirese Ózbekstan tarapynan suranystyń artýyna jáne eksporttyq baǵanyń joǵary bolýyna baılanysty bıyl kartop eksporty 1,5 esege, ıaǵnı 411 myń tonnadan 605 myń tonnaǵa deıin ósti. Kartopqa degen asa joǵary suranys ishki naryqqa áser etkeni atap ótildi. Máselen, sońǵy aptada eksportqa baǵyttalǵan óndirýshiler arasynda baǵanyń kúrt ósýi (170 teńgeden 270 teńgege deıin) tirkeldi.
Osyǵan baılanysty, ishki naryqtaǵy kartop baǵasyn turaqtandyrý maqsatynda 2025 jylǵy 18 qańtarda ótken Saýda qyzmeti máseleleri jónindegi vedomstvoaralyq komıssııa otyrysynda kartopty úshinshi elderge áketýdi 6 aı merzimge shekteý týraly sheshim qabyldandy. Bul shara EAEO elderine qoldanylmaıdy, alaıda bul baǵyttaǵy eksportqa baqylaý júrgiziledi. Sonymen qatar qalyptasqan jaǵdaıdy eskere otyryp, bıylǵy 16 qańtarda eksportqa fıtosanıtarııalyq sertıfıkattar berý tolyǵymen toqtatyldy.
Qabyldanǵan sharalar kartop baǵasynyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge, baǵanyń negizsiz ósýine jol bermeýge jáne naryqqa qatysýshylar tarapynan alypsatarlyq áreketterge jol bermeýge baǵyttalǵan.
Sondaı-aq Saýda jáne ıntegratsııa mınıstrliginiń aýmaqtyq organdary monopolııaǵa qarsy organnyń aýmaqtyq bólimshelerimen birlese otyryp, jaǵdaıǵa kúsheıtilgen qadaǵalaý júrgizedi jáne saýda qyzmeti máseleleri boıynsha qoldanystaǵy zańnamany buzǵan jaǵdaıda olar naryqqa qatysýshylarǵa shuǵyl yqpal etý sharalaryn qabyldaıdy.
QR AShM derekteri boıynsha, búgingi tańda qolda bar qorlar 2025 jylǵy erte egin jınaý naýqanyna deıin ishki qajettilikti tolyq jabý úshin jetkilikti. 19 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha qorlar saýda jelilerindegi qorlardy esepke almaǵanda 850 myń tonnadan asady (kartop ósirýshiler qaýymdastyǵy boıynsha 600 myń tonna, turaqtandyrý qorlaryndaǵy 68 myń tonna, jeke qosalqy jáne shaǵyn sharýashylyqtardaǵy jertólelerde 200 myń tonnadan astam).
Aıta keteıik, 2024 jyly kartoptyń jalpy ónimi 2,9 mln tonna boldy (onyń ishinde erte ónim - 300 myń tonna). 2024 jyly ımport 56 myń tonnaǵa jetti.
Naryqqa taratý úshin kartoptyń kólemi 2024 jyldyń tamyz aıynan bastap 2,6 mln tonnany quraıdy, halyqtyń jalpy qajettiligi – 1,5 mln tonna (onyń ishinde qalalyq 954 myń tonna) erte egin jınaý naýqanyna deıin (qańtar-sáýir).
2024 jylǵy tamyzdan jeltoqsanǵa deıin – 844 myń tonna, eksporttaldy – 620 myń tonna (2024 jylǵy qańtardan jeltoqsanǵa deıin).
2025 jylǵa arnalǵan boljamdy tutyný kólemi (qańtar-sáýir) – 675 myń tonna.
Buǵan deıin Aqtóbe ákimdigi kartop baǵasynyń kóterilý sebebin túsindirgen edi.