Asanas qalashyǵynda keshendi arheologııalyq qazba jumystary bastaldy
Qazba jumystary Altyn Ordanyń 750 jyldyǵy aıasynda júzege asyrylyp otyr. Ony oblystyq mádenıet, arhıvter jáne qujattama basqarmasy uıymdastyrdy.
Qazbany Qorqyt ata atyndaǵy Qyzylorda memlekettik ýnıversıteti janyndaǵy «Arheologııa jáne etnografııa» ǵylymı-zertteý ortalyǵy júrgizip jatyr. Jergilikti arheologtar kúshimen arshylǵan mańyzdy nysandar uzaq merzimge saqtaýǵa alynady. Odan tabylǵan jádigerler oblys mýzeıleriniń qoryna ótkiziledi.
«Asanas qalashyǵy - Altyn Orda dáýiriniń etalondy eskertkishiniń biri. Sondyqtan arheologııalyq zertteý budan keıingi jyldary da jalǵasady. Oǵan qosa qorǵaý aımaǵyna sáıkes qalashyqtyń aýmaǵyn qorshaý josparlanyp otyr. Kóne qala «Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografııasy» jobasyna engizilgen. Joba boıynsha óńirlik qasıetti nysandar tizbesinde jınaqtalǵan. Asanas - jergilikti mańyzy bar tarıh jáne mádenıet eskertkish. Ol Qyzylorda qalasynan ońtústik shyǵysqa qaraı 48 shaqyrym jerde jatyr. Kóne qala Syrdarııa aýdanyna qarasty Aıdarly aýylynan 8 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan», - dep málim etti ǵylymı-zertteý ortalyǵy mamandary.
Asanas qalashyǵy Uly Jibek jolynyń boıynda ornalasqan. Ol kezinde iri ekonomıkalyq, saýda-sattyq, aýmaqtyq mańyzy bar shaharlar qatarynda sanaldy.
«Jazba derekter boıynsha Asanas mońǵol shapqynshylyǵynan bastap belgili bolyp otyr. Sol tusta tabandy qarsylyq kórsetken.Sondyqtan kóne shahar jermen-jeksen qıratylyp, halqynyń kópshiligi qyrǵynǵa ushyraǵan. Asanas darııa boıyndaǵy ózge qalalar sııaqty kóp uzamaı qaıta qalpyna keltirilip, HІV-HV ǵasyrlarǵa deıin ómir súrgen. Alǵash 1899 jyly V.A.Kallaýr zerttegen. Keıinirek Horezm arheologııalyq-etnografııalyq ekspedıtsııasy 1960-1961, 1968 jyldary kóptegen qundy derekterdi jınaqtady», - dedi jergilikti ǵalymdar.
Eske sala ketsek, kóne Jankent qalashyǵynyń ornynda ejelgi úıdiń biri qalpyna keltirildi.
