Arhıv uıymdastyrǵan baıqaý: oqýshylar ata-babalarynyń tarıhyn jańǵyrtty
ASTANA. KAZINFORM — Astanada «Meniń otbasymnyń tarıhy» oqýshylar konkýrsynyń úzdikteri anyqtaldy. Astana men Almatynyń jas zertteýshileri arhıvtik jobalarymen kózge tústi.
11 jeltoqsanda QR Prezıdentiniń Arhıvinde «Meniń otbasymnyń tarıhy arhıv qujattarynda» mektep oqýshylaryna arnalǵan jyl saıynǵy oqý-zertteý jobalary konkýrsynyń qorytyndy kezeńi ótti. Byltyr 42 bala baq synaǵan bul baıqaýǵa bıyl qyzyǵýshylyq birneshe ese artyp ótinimder sany 154-ke jetti. Solardyń ishinde mazmuny tereń, deregi tııanaqty 104 jumys iriktelip, Astanadan 43, Almatydan 61 oqýshy óz jobalaryn qorǵady.
Bıyl konkýrs 10 qyrkúıekte bastaldy. Uıymdastyrýshylar qatysýshylarǵa arnaıy taqyryptar tizimin usynyp qana qoımaı, óz qalaýy boıynsha baǵyt tańdaýǵa da erkindik berdi. Bul qadam balalardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, otbasy tarıhyn jańa qyrynan zertteýge yntalandyrdy.
Ótinimder 10 qazanǵa deıin qabyldanyp, jobalar 15 qarashaǵa deıin joldady. 1 jeltoqsanǵa deıin komıssııa jumystardy qarap, 11 jeltoqsanda úzdik zertteýler ádilqazy aldynda qorǵaldy.
Marapattaý rásiminde sóz sóılegen QR Prezıdenti Arhıviniń dırektory Álııa Mustafına bul sharanyń sońǵy jyldary aıtarlyqtaı damyp, oqýshylardyń zertteý jazýǵa qyzyǵýshylyqtary artqanyn atap ótti.
— Arhıv bul baıqaýdy tórtinshi ret uıymdastyryp otyr. Bıyl alǵash ret elordada ótkizilip otyrsa da, qatysýshylardyń kóptigi kóńil qýantady. Búgin úzdik jumystar anyqtaldy, biraq eshkim jeńilgen joq. Sebebi ár qatysýshy óz otbasynyń shejiresin zertteı otyryp, týǵan jeri men el tarıhyn tereńirek tanydy dep oılaımyn. Іzdeniske, taldaýǵa degen osy qyzyǵýshylyqtaryńyz odan ári arta tússin, — dedi ol.
Sondaı-aq dırektor muǵalimderge taqyrypty tańdaýdan bastap arhıv materıaldaryn taldaýǵa deıingi eńbekterine alǵysyn jetkizdi.
2022 jyldan beri ótkizilip kele jatqan konkýrsqa barlyǵy 416 bala qatysty. Baıqaýǵa Astana jáne Almaty qalalaryndaǵy 8–11 synyp oqýshylary segiz túrli baǵyt boıynsha jumystar usyndy. Zertteý taqyryptary da alýan túrli boldy: soǵys jyldaryndaǵy ata-babalarynyń erlik joldary, repressııa qurbandarynyń taǵdyry jáne otbasylyq arhıvtegi derekterdi zerdeleý sııaqty mańyzdy tarıhı baǵyttardy qamtydy.
Zertteý jumystarynyń biri — Astana qalasy № 73 mektep-lıtseıiniń 8-synyp oqýshysy Ámına Ermekqyzynyń atasy Jomartov Aýshannyń ómirine arnalǵan.
— Bul joba meniń atam Jomartov Aýshannyń ómiri men Uly Otan soǵysyndaǵy erlik jolyna arnaldy. Zerdeleý barysynda aýyzsha esteliktermen qatar, Belorýstegi arhıv qujattary, «Podvıg naroda» saıty jáne Máskeýdiń Ortalyq memlekettik arhıvindegi materıaldarǵa súıendim. Atam 1905 jyly Semeı oblysy Maqanshy aýdanynan maıdanǵa attanyp, Belorýs maıdanynda mınometshi bolǵan. Jaýǵa qarsy shaıqasta aıaǵynan aıyrylsa da, erlik kórsetip, 1943 jyly «Erligi úshin» medalimen marapattalǵan. Bul tek derekter ǵana emes, otbasymyzdyń júreginde saqtalǵan erlikti kórsetedi, — dedi jas zertteýshi.
Konkýrsqa shyǵarmashylyq turǵydan erekshelengen qatysýshylar da boldy. Máselen, Bıbigúl Tólegenova atyndaǵy kreatıvti mekteptiń oqýshysy Lııa Muqataeva atasy Nurmuhataıdyń ómir jolyn komıks janrynda ázirledi.
— Joba barysynda jasóspirimderdi tek mátin arqyly qyzyqtyrý ońaı emes ekenin túsindim. Sondyqtan qazirgi jastarǵa jaqyn komıks formatyn tańdadym. Atamnyń ómirbaıanyn otbasylyq arhıvpen qatar, Ortalyq memlekettik arhıv qujattaryna súıene otyryp zerttedim. Arhıv materıaldarymen jumys isteý men úshin alǵashqy tájirıbe boldy, — dedi ol.
Іs-shara Astana qalasy Ákimdiginiń «Astana daryny», Almaty qalasy Ákimdiginiń «Almaty daryny» ortalyqtarynyń jáne «Atamura» baspasynyń qoldaýymen QR Prezıdenti Arhıviniń uıymdastyrýymen ótti. Qatysýshylardyń jumystaryn kásibı qazylar alqasy baǵalady. Onyń quramyna QR Prezıdenti Arhıviniń mamandary, tarıh, arhıvtaný jáne qoǵamtaný pánderiniń oqytýshylary, sondaı-aq ǵylymı qaýymdastyq ókilderi kirdi. Baǵalaý barysynda tarıhı dáldik, derekkózderdiń negizdiligi, arhıv materıaldaryn qoldaný jáne ǵylymı stıl talaptarynyń saqtalýy basty nazarda boldy.
— Bıylǵy jumystardyń deńgeıi ártúrli bolǵanymen, oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵy men izdenisi bizdi erekshe qýantty. Qazylar alqasyna tyń taqyryptar da usynyldy. Balalardyń qujattarmen jumys istegeni anyq kórindi. Jobanyń negizgi maqsaty — balalardyń arhıv isine qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, bul mindet óz deńgeıinde oryndaldy dep esepteımin, — dedi qazylar alqasynyń múshesi, Ulttyq Quryltaı múshesi Qaısar Tursynǵojaev.
Astana boıynsha:
1-oryndy Ábish Kekilbaev atyndaǵy BINOM School mektep-lıtseıiniń oqýshysy Kádirbek Muhıt,
2-oryndy № 75 mektep-gımnazııanyń oqýshysy Pýgoeva ıAsmına jáne № 82 «Daryn» mamandandyrylǵan lıtseıiniń oqýshysy Artyqbaı Ámına,
3-oryndy Ybyraı Altynsarın atyndaǵy BINOM School oqýshysy Bashırova Aıda, Bıbigúl Tólegenova atyndaǵy kreatıvti mekteptiń oqýshysy Aıana Igısınova jáne № 67 gımnazııa oqýshysy Serikbaı Aıgerim ıelendi.
Jeńimpaz Kádirbek Muhıt bul zertteý úlken jańalyqqa toly bolǵanyn atap ótti.
— Uly Otan soǵysynyń ardageri Halel Ospanulynyń qujattary men soǵys jyldary jazǵan óleń-hattaryn zertteý arqyly óz otbasy tarıhynyń ǵana emes, el tarıhynyń mańyzdy kezeńderin de kórsetýge tyrystym. Pavlodar oblystyq Arhıvinen atanyń jeke is-qaǵazdaryn taýyp, otbasynda saqtalǵan estelik hattaryn oqyp, olardy júıelep jazyp shyqtym. Bul jumysty jazý arqyly árbir qujat ótkenniń únin búginge jetkizetin qymbat derek ekenin túsindim, — dedi jeńimpaz Kádirbek Muhıt.
Almatyda:
1-oryndy Y.Altynsarın atyndaǵy № 159 gımnazııa oqýshysy Jánibek Álıjan,
2-oryndy № 111 gımnazııanyń oqýshysy Vasılchenko Praskovıa men № 159 gımnazııa oqýshysy Áltaır Ihsanǵalıev,
al 3-oryndy № 34 gımnazııa oqýshysy Vıktorııa Zaıashnıkova, Mahatma Gandı atyndaǵy № 92 mamandandyrylǵan lıtseıiniń oqýshysy Altaı Halıfaálı jáne № 141 mekteptiń oqýshysy Aııa Serik jeńip aldy.
Marapattaý rásiminde jeńimpazdarǵa arnaıy syılyqtar tabystalyp, barlyq qatysýshyǵa sertıfıkattar berildi.
Budan buryn halyqaralyq ǵylymı joba baıqaýlarynyń jeńimpazdaryna memlekettik syıaqy taǵaıyndalatynyn jazǵanbyz.