Aral teńiziniń qurǵaǵan ultanyna dronmen sekseýil tuqymy sebile bastady
ASTANA. KAZINFORM – Bul tájirıbe ekologııalyq aýmaqta alǵash ret qolǵa alyndy. Ereksheligi sol, agrodronmen tek sekseýil ǵana emes, ózge galofıtti ósimdikter de egilip jatyr.
Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanyna tuqym sebý jumystary keıingi jyldary qarqyndy júrgizilip keledi. Degenmen, agrodrondar kómegimen shólge tózimdi ósimdik otyrǵyzý bastamasy birinshi ret júzege asyryldy.
Mamandardyń sózinshe áýeden tuqym sebýdiń tıimdiligi óte zor. Eń bastysy, artyq jumys kúshin qajet etpeıdi. Ári ónimdilikke de ózgeris ákelmek. Bıylǵy meje – 100 myń gektar aýmaqqa áýeden tuqym sebý.
– Aral teńiziniń kepken jerine fıtomelıoratıvti ósimdikterdi ósirý josparda bar. Osy maqsatta agrodrondy synap kórip jatyrmyz. Bul qurylǵy 50 kelideı kótere alady. Biz kýstarnıktiń tuqymdaryn agrodronmen jaıyp kórdik. Sarysazan jáne ózge de tuqymdardy synap kóremiz. Bul baǵdarlama 3 jylǵa arnalǵan, - deıdi «Á. Bókeıhan atyndaǵy Qazaq orman sharýashylyǵy jáne agroorman melıoratsııasy ǵylymı-zertteý ınstıtýty» JShS Almaty fılıalynyń dırektory Rýslan Ahmetov.
Jalpy, Aral teńiziniń qurǵaǵan ultany – shamamen 6 mıllıon gektar. Onyń 2 mıllıon 800 myń gektary Qazaqstan aýmaǵynda ornalasqan. Mamandardyń aıtýynsha, teńiz túbinen jylyna 100 mıllıon tonna tuzdy shań aýaǵa kóterilip jatyr. Tipti onyń ushqyny Soltústik muzdy muhıtqa deıin jetken. Sondyqtan túıitkildiń túıinin tarqatýǵa halyqaralyq uıymdar da qolǵabys etýge múddeli.
– Іs-shara aıasynda 120 myń gektar alqapqa galofıtti ósimdikterdiń tuqymy sebilip, búginde 16 myń gektar alqapqa sekseýil kóshetterin otyrǵyzý bastaldy. Joba birinshiden, óńirdiń ekologııalyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa septigin tıgizse, ekinshiden, áleýmettik mańyzdylyǵy da erekshe. ıAǵnı, jergilikti turǵyndar jumyspen qamtylyp otyr, - dedi «KATKO» BK» JShS bas dırektory Basten Paskal.
Óz kezeginde Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıtetiniń tóraǵasy Danııar Turǵambaev bul jobanyń basty maqsaty tuz ben shańdy borandardyń aldyn alý jáne Aral óńiriniń ekojúıesin qalpyna keltirý ekenin aıtty.
– 2024 jyly Qazmunaıgaz kompanııasynyń kómegimen 15 myń gektar jerge egý jumystary júrgizildi. 2024-2025 jyly Katko kompanııasynyń kómegimen 120 gektar jerge sebý jumystary jáne 2025 jylǵa arnalǵan 16 myń túp sekseýildiń 11 800-i osy kompanııanyń kúshimen júzege asyrylyp jatyr, - dep atap ótti ol.
Memleket basshysy 2021 jyly 5 jylda teńiz ultanyndaǵy 1 mıllıon 100 myń gektar jerge shólge tózimdi ósimdikter egýdi tapsyrǵan. Qazirge deıin 780 myń gektarǵa melıoratsııalyq jumystar júrgizildi. Ázirge mejeli mindettiń 71 paıyzǵa oryndaldy. Endi mamandar tyń tásil arqyly jumysty odan ári shırata túspek.
Eske sala keteıik, buǵan deıin Májilis depýtatynyń Soltústik Aral teńiziniń tartylýyna alańdatýshylyq tanytqanyn jazǵan edik.