Ár megapolıstiń ereksheligi eskerilýi kerek – ýrbanıst jańa zań jaıynda
ASTANA. KAZINFORM — Memleket basshysy úsh megapolıstiń — Astana, Almaty jáne Shymkenttiń mártebesine qatysty zańǵa ózgeris engizdi. Ýrbanıst Gúlmıra Baıǵabylova ár qalanyń geografııalyq jáne ınfraqurylymdyq erekshelikteri eskerilmeıinshe, biryńǵaı zań tolyqqandy nátıje bermeıtinin aıtady.
Mamannyń aıtýynsha, úsh megapolıske ortaq zań qabyldaý – qalalardyń damý baǵytyn júıeleýge arnalǵan qadam. Alaıda ár qalanyń ózindik ereksheligi eskerilýi tıis.
– Іri qalalar úshin damý baǵytynda ortaq qaǵıdalar bolǵanymen, olardyń árqaısysynyń ózindik tabıǵı erekshelikteri bar. Mysaly, seısmıkalyq belsendilik, topyraq jaǵdaıy, jer bederi, batpaqty nemese jeldi aýmaqtar. Sondyqtan jergilikti máselelerdi óz betinshe sheshýge múmkindik qalýy tıis. Tek biryńǵaı zańmen shektelý – damýǵa kedergi bolýy múmkin, – deıdi ýrbanıst.
Sondaı-aq jasyl beldeýdiń ekologııalyq mańyzyn joqqa shyǵarmaıdy, biraq bul uǵymǵa muqııat qaraý qajet ekenin alǵa tartty.
– Jasyl beldeýdiń tıimdiligi geografııalyq jaǵdaıǵa tikeleı baılanysty. Jazyq jáne jeldi jerlerde ol shań men jeldi tejeıdi. Alaıda taý bókterindegi qalalarda bul jel aınalymyna kedergi keltirip, aýanyń turyp qalýyna ákelýi múmkin. Sondyqtan biz «jasyl beldeý» emes, «jasyl dáliz» uǵymyn qoldanýymyz kerek. Ol ári kógaldandyrý, ári tabıǵı jeldetýdi qamtamasyz etedi, – dedi maman.
Zańdaǵy taǵy bir mańyzdy ózgeris – dızaın-kod engizý jáne syrtqy jarnamaǵa shekteý qoıý. Sarapshy muny qalanyń estetıkalyq beınesin jaqsartýǵa baǵyttalǵan durys sheshim dep esepteıdi. Ol sapaly bıznesti agressıvti jarnamaǵa súıenbeýge shaqyrady.
– Sapaly qyzmet pen taýar usynatyn bıznes agressıvti jarnamaǵa muqtaj emes. Jarnamanyń ózi – tek aqparat jetkizý quraly. Ony talǵammen, ádemi etip usynýǵa bolady. Dızaın-kod – qalanyń estetıkalyq kelbetin saqtaý joly, ol beıbereket, sapasyz jarnamadan qorǵaıdy. Jarnama arhıtektýradan basym túspeýi kerek, – deıdi.
Ýrbanıst aýdan ákimderiniń ókilettiligin keńeıtý máselesine de erekshe nazar aýdardy. Onyń sózinshe, aýdan ákimderiniń quqyǵy keńeıtilse, jergilikti máselelerdiń sheshimi jedeldeı túsip, turǵyndardyń senimi artady jáne basqarý júıesi tıimdirek jumys isteıdi.
– Iá, aýdan ákimderi jergilikti máselelerdi sheshý úshin qajet. Qazir jıi kezdesetin jaǵdaı — halyq ákimge shaǵym aıtady, biraq ol eshteńe sheshe almaıdy, sebebi naqty jaýapty — kólik nemese ınfraqurylym basqarmalary. Eger aýdan ákimderine naqty ókilet berilse, olar óz aımaǵynyń máselelerin tıimdi ári jyldam sheshe alady. Sebebi sol aýmaqtyń muqtajyn eń jaqsy biletin — sol aýdannyń ákimdigi. Árıne, magıstraldy joldar nemese iri jobalar oblystyq basqarmalar arqyly sheshilýi kerek, al kúndelikti ómirge qatysty máselelerdi jergilikti deńgeıde sheshýge múmkindik berilýi tıis, – dep túsindirdi maman.