Aport - álemdik naryqta: Úkimette alma sortyn qaıta jańǵyrtý baǵdarlamasy tanystyryldy
ASTANA. KAZINFORM – Teńdesi joq qazaqstandyq «Aport» almasynyń erekshe hosh ıisi men árqaısysy jarty keli salmaqty bolyp, qaıtadan dúken sórelerinde paıda bolyp, eksportqa shyǵarylýy úshin ne isteý kerek?
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men Ulttyq aýyl sharýashylyǵy ǵylymı-bilim berý ortalyǵy (UAǴBO) Aport almasyn qaıta jańǵyrtý baǵdarlamasyn ázirledi.
«Aport» - óte talǵampaz alma aǵashynyń túri, ony ósirý men kútýdiń erekshe jaǵdaılaryn talap etedi. Sapaly jemisterdi tek teńiz deńgeıinen kem degende 850 m jáne 1 250 m bıiktikte ósetin baqtardan alýǵa bolady. Almatynyń taý eteginde jáne jaqyn mańdaǵy Almaty oblysynda mundaı ýchaskeler kóp emes. 4-6 jyldan keıin tolyq jemis bere bastaıtyn basqa alma aǵashy túrlerinen aıyrmashylyǵy, «Aportqa» 8-9 jyl qajet. Degenmen, qazaqstandyq «Aport» óziniń sapalyq sıpattamalarynyń arqasynda el turǵyndarynda úlken suranysqa ıe jáne sheteldikterdiń qyzyǵýshylyǵyn týdyrady.
«Aportty» qaıta jańǵyrtý baǵdarlamasy 2024-2028 jyldarǵa arnalǵan. Baǵdarlamanyń operatory Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men UAǴBO bolady, al ǵylymı-tehnologııalyq jáne ádistemelik qoldaýdy Qazaqstan jemis-jıdek jáne kókónis ǵylymı-zertteý ınstıtýty qamtamasyz etedi. «Aportty» qaıta jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrýǵa jeke ınvestorlar men mamandandyrylǵan pıtomnık sharýashylyqtary qatysady.
Baǵdarlamanyń tórt jyly alma baqtarynyń tolyq kólemde kommertsııalyq óndirisin bastaý úshin qajetti mólsherde kóshet ósirýdi qamtıdy. Birinshi kezeńde, 2024 jyly «Sıvers» almasynyń tuqymdaryn jınaý jáne qazaqstandyq «Aportty» ósirýdiń ulttyq standarttarynyń jobalaryn ázirleý júzege asyrylady. 2025 jyly «Sıvers» alma aǵashynyń kóshetterin QazǴZIJ ǴZI «Talǵar» aımaqtyq fılıalynda 10 ga aýmaqqa otyrǵyzý bastalady, ol pıtomnık sharýashylyqtary úshin analyq-kóshet baǵy bolady.
Kelesi eki jylda 100 ga aýmaqqa baq salý úshin jetkilikti mólsherde kóshet ósirý josparlanýda. Odan keıin jeke baqsha ıeleri arasynda «Aport» óndirisin keńeıtý múmkin bolady.
QazǴZIJ ǴZI «Talǵar» aımaqtyq fılıalynyń ókili Saǵı Soltanbekov basqarma otyrysynda atap ótkendeı, «Aportty» Qazaqstanda qaıta jańǵyrtý úshin qajetti tarıhı jáne selektsııalyq baza bar.
«QazǴZIJ» JShS ǵalymdary «Aportty» qaıta jańǵyrtý jumystaryn 2011 jyly bastaǵan. Búgingi kúni «Sıvers» almasynyń 1000-nan astam túri bar, olardyń arasynan DNQ taldaýynyń nátıjesi boıynsha ǵalymdar «Aport qyzyl-qandy» sortyn óndirý úshin 11 túrin tańdap aldy. Bul túrler saýyqtyrylyp, 2015 jyly 5 ga aýmaqqa kóshetter otyrǵyzyldy, «Aport» sortyn kóbeıtý tehnologııasyna patentter alyndy. 2015 jyly salynǵan tájirıbelik baq 2023 jyly jemis bere bastady, jekelegen jemisterdiń salmaǵy 300-500 grammǵa jetti. Bıyl biz 6 tonna «Aport qyzyl-qandy» aldyq», — dedi ol.
Serik Jumanǵarın «Aport» almasyn qaıta jańǵyrtý baǵdarlamasynyń jobasyn bekitti, oǵan qazaqstandyq erekshe alma sortyn nasıhattaý da kiredi. Sonymen qatar aýyl sharýashylyǵy joǵary oqý oryndarynyń stýdentterin baǵdarlamany iske asyrýǵa tartýdy tapsyrdy.
