Antqa adaldyq - basty paryz

ASTANA. QazAqparat - Elimizdegi eń iri megapolıs, kúre joldyń boıynda jatqan Almatydaǵy №7 qalalyq klınıkalyq aýrýhanasynyń bas dárigeri, medıtsına ǵylymdarynyń doktory Ánýar Amanovty salaǵa qatysty áńgimege tartqan edik, dep jazady "Egemen Qazaqstan" gazeti.

 - Ánýar Tursynjanuly, túrli jaǵdaılarǵa baılanysty alǵashqy medıtsınalyq kómekke zárý bolyp keletin naýqastarǵa jeńil, tipti, kúrdeli ota jasaý máselesi týraly aıtyp berseńiz?

- Almaty qalasynyń №7 qalalyq aýrýhanasy shyn máninde respýblıkamyzdaǵy asa iri klınıkanyń biri bolyp sanalady. Búgingi tańda 25 bólimde 1500 adam eńbek etip, 1000 tósekte jatqan naýqastarǵa dárigerlik kómek kórsetedi. Sóz reti kelgende aıta ketsem, aýrýhana ońtústiktegi eń iri kúre joldyń boıynda jatqandyqtan túrli sebeppen kez kelgen ýaqytta aýyrǵandar, apatqa ushyraǵandar jetkizilip, eki dúnıeniń arasynda qalǵandardyń shybyn janyn alyp qalý úshin onyń kim ekenine qaramastan dárigerlik antymyzdy adal oryndaımyz. Odan keıin baryp, qujattary tekserilip, zańǵa sáıkestendiriledi. Sondyqtan, dárigerlik antqa adaldyq aq halatty abzal jandardyń basty mindeti bolyp sanalady.
Árıne, bul kóp salaly emdeý mekemesi bolǵandyqtan aýrýhanamyz tek qana neırohırýrgııa salasymen shektelmeıdi. Neırohırýrgııalyq bes bólimsheden bólek ınsýlt­ty emdeý boıynsha eki bólimshe qyzmet kórsetedi. Álbette, turǵyndarǵa keń kólemde medıtsınalyq kómek kórsetýdi tereńdete aıta tússem, bazamyzda neırohırýrgııalyq, gemodıalız ortalyqtary bar. Bizdiń mindetimiz óz elimizde mamandarymyzdyń kúshimen óte kúrdeli aýrýlardy túrli dıagnozdar boıynsha tıimdi emdeı alatynymyzdy dáleldeý bolyp tabylady. Negizinen aýrýhanamyzǵa em­delýshiler memlekettik tapsyrys boıynsha keledi. Qarapaıym turǵyndar úshin óte qymbat ári joǵary tehnologııalyq emdeý bolǵandyqtan emdeýdi memleket qarjylandyrady. Mysaly, angıografııa arqyly neırohırýrgııalyq ota jasalyp, mıdaǵy júıke júıesin emdeıdi.
Qazaqy jalpaq tilmen aıtqanda, ota jasaý sátinde sheke qaqpaǵy alynbaı túsiriletin rentgen kórinisin paıdalanyp, jińishke ári berik quraldarmen hırýrgtar mıdyń astyńǵy qabatyndaǵy tamyrlarymen jumys isteıdi. Ortohırýrgııany alsaq, adamdy aýrýynan aryltý úshin kesý otalary jasalǵan. Al qazir bizde ıyqtaǵy tamyrlardan artroskopııa jasalady. Mysaly, kásibı mamandar biliktilikpen naýqasqa osy dıagnoz boıynsha eki tesik jasaǵan soń naýqas birer kúnde qolyn qımyldata alatyn bolady. Árıne, naqty dıagnoz qoıylmaı emdeý múmkin emes.
Ońtústik Astanadaǵy iri zerthananyń biri bolǵandyqtan múmkindigimiz mol. Jekelegen taldaýlar bizde ǵana jasalatyndyqtan ózge aýrýhanalardan da analızder ákelip tapsyryp, qorytyndysyn alady. Ol kompıýterlik tomografııa, MRT dep atalady. Bizdiń aýrýhanada ornatylǵan apparattar 40 kesindige deıin jasaı alady. Bul patologııanyń ártúrliligin dálme-dál anyqtaı­tyn múmkindik. Qarjy máselesine qaıta oralsam, bul emdeýler de memlekettik tapsyrys boıynsha oryndalatyndyqtan, bizdiń mamandar naýqasqa qoıylǵan dıagnoz qorytyndysyn alyp, aýrýhanada jatyp emdelýge portal alǵan naýqastar úshin tegin qyzmet kórsetedi. Bul týraly tolyq aqparat ınternet jelisindegi bizdiń saıtta jazylǵan. Jalpy, barlyq jańalyqtar týraly biz jedel túrde saıt jáne Feısbýk.facebook.com/gkb7kz arqyly eldi me­kenderdi habardar etip otyramyz.

- Medıtsına ǵylymdarynyń doktory, bilikti maman retinde naýqastarǵa qyzmet kórsetý nátı­jesi jaıly ne aıtasyz?

- Naýqastardy emdeý sany - olardyń emdelý barysyndaǵy nátıjesimen anyqtalady. Bul, árıne, naýqastardyń rızashy­lyǵynan kórinedi. Bos maqtanysh durys emes. Dál osy jerde taǵy bir qaıtalap aıtqym keletini, emhananyń saıtynda «otzyv» aıdarynan bizdiń dárigerlerimiz ben med­bıkelerimizdiń, ózge de qyz­metkerlerimizdiń azamat­tardyń syrqatynan aıyǵýyna qalaı kó­mek­teskenin naýqastardyń esh búkpesiz jazǵan pikir­lerinen, alǵystarynan oqyp tarazylaýǵa bolady.

- Sizder eń sońǵy úlgidegi medıtsınalyq qural­darda jańa tehnologııamen jumys is­teı­sizder. Naýqastardy emdeý­de ozyq tájirıbelerińizdi árip­testerińizge kórsetip, bólisý múmkindigi bola ma?

- Bul jerde negizgi aıyrma­shylyqty naqty bilý kerek. Iá, keı jaǵdaıda qandaı da bir syr­qattyń emdelýine jańa quraldyń kómegi tıedi. Biraq, bul quraldardy durys paıdalana bilý, jazbalaryn jete túsiný, sol oqyǵany men kórgenin kókeıine túıip, ózindik oı bekitý kerek. Bile bilsek, bul eń negizgi másele bolyp sanalady. Qudaıǵa shúkir, tynbaı izdenip, qoıylǵan talapty oryndaı alǵandyqtan bizdiń qyzmetkerlerimiz jańa quraldarda durys jumys isteı­di. Nátıjesi birinshi kezekte emdeý jumysynyń qorytyn­dysyna baılanysty bolady. Osyǵan baılanysty zamanaýı ozyq quraldarmen emhanany qamtamasyz etýge zor mán berip otyrmyz. Árıne, bul arada múmkindikke oraı áreket etetinimiz anyq. Kóp jaǵdaıda qolǵa alǵan isimizdiń sáti túsýde. Mysalǵa, aǵymdaǵy jyldyń mamyr aıynda jasandy búırek apparatyn jańaladyq. Bul quraldar naýqastar jaǵdaıyn baqylaýǵa jaqsy septigin tıgizýde.

Al ekinshi jaǵdaı týraly aıtsam - mamandardyń  ýaqytynda bilim deńgeılerin kóterýin turaqty qadaǵalap otyramyz. Ol úshin sheberlik klas­tary, konferentsııalar, semınarlar turaqty ótkizilip tura­dy. Tájirıbeli mamandary­myz­ben aqyldasa otyryp, damyǵan elderge dárigerlerimizdi jiber­gen­she tanymal sheteldik dáriger­lerdi shaqyryp, tájirıbe almasyp, úırenýdi ádetke aınaldyr­dyq. Bul ekonomıkalyq turǵy­dan tıimdi. Bir dárigerge jibere­tin qarajattyń ornyna on­daǵan dárigerdiń bilimin kótere­miz. Árıne, ózge emhanalar­dan da áriptesterimizdi shaqy­ramyz. Mundaı oqytý is júzin­degi semınarǵa ulasady. Qyz­met­kerlerimiz Eýropanyń, Amerıka­nyń hırýrgtarymen tájirıbe almasady. Mysaly, jaqynda ǵana neırohırýrg dárigerlerdiń sheberlik synyby ótti. Bul jolǵy taqyryp «Hırýrgııalyq emdeý: mıdaǵy anevrızm» dep ataldy. Shaqyrylǵan lektorlardyń biri Kaýnas qalasyndaǵy Lıtva ýnıversıtetiniń professory, doktor Arımantas Tamashaýskas boldy. Sondaı-aq, №4 neırohırýrgııa bólimsheniń meńgerýshisi Ermek Dúısenbekov jáne emha­na­myzdyń bas neırohırýrgy men Astana, Atyraý, Qyzyl­orda, Taraz, Almaty qalala­r­y­nyń dárigerleri de keldi. Teorııalyq lektsııadan soń Arı­mantas Tamashaýskas jáne Er­mek Dúısenbekov mıdaǵy anevrızm klıfırovanııasyna bir­lesip ota jasady. Shyny kerek, dárigerlerimiz bilimderin jetildirýge umtylyp turady. Jas dárigerler aldyńǵy býynnyń ónegesin úırenip qalýǵa talpynatyny qýantady.

- Aýrýhanany talapqa saı ustap turýda, esh toqtaýsyz jumys isteýinde ózindik máse­leler bar shyǵar?

- Árıne, qyzmet túrin kóbeıtý, qural-jab­dyqtardy molaıtý, dárigerler sanatyn ósirý sekildi máseleler barlyq emdeý oryndarynyń aldynda turǵan jaıt. Bul №7 qalalyq klınıkalyq aýrýhanany ústimizdegi jyldyń alǵashqy aıynan basqa­ryp kelemin. Maǵan deıin bul jerde kóp jumys istelingen. Son­dyqtan, meniń basty mindetim bar dástúrdi jańashyldyqpen jal­ǵastyryp, bilikti mamandar­dy saqtap, el ıgiligi úshin ter tó­gýlerine múmkindik jasaý. Álbet­te, bul mindet sátimen atqarylyp kele jatqanyn halyq kórýde.

Áńgimelesken
Nurbol ÁLDІBAEV