«Anasyna baýyryn bólip bergen...» - baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń jazýynsha, baspana baǵasy qymbattaǵaly tur. Árıne, buryn da arzandyǵy shamaly bolatyn. Oǵan sońǵy 12 jylda turǵyn úı baǵasynyń 600 paıyzǵa deıin óskeni dálel bolar. Alaıda, quny sharyqtaǵan saıyn alystaǵy armanǵa aınalǵan baspana jaıyn «Qoljetimdi turǵyn úı-2020» memlekettik baǵdarlamasy az da bolsa jaqyndatqandaı edi. Biraq qolymyz áli jetip úlgermegen qoljetimdi úıdiń de baǵasy qymbattaýdy qajet etip otyr eken. ıAǵnı «Qoljetimdi turǵyn úı-2020» baǵdarlamasy aıasynda salynatyn baspananyń quny árbir sharshy metrge 5-10 myń teńgege artpaq. Bul jóninde keshe Úkimet otyrysynda Óńirlik damý mınıstri Bolat Jámishev usynys aıtty. Gazettiń búgingi sanyndaǵy «Qoljetimdi baspana qymbattaı ma?» degen maqalaǵa osy másele arqaý bolǵan.
Bas basylymda «Anasyna baýyryn bólip bergen...» degen maqala jarııalandy. Almatydaǵy №7 qalalyq klınıkalyq aýrýhanada Qazaqstanda tuńǵysh mamandanǵan transplantatsııa bólimshesinde alǵashqy baýyr almastyrý operatsııasy jasalyp, sátti ótti. Buǵan deıin qatardaǵy memlekettik qalalyq klınıkalyq aýrýhana bazasynda bir jarym jylda 54 búırek, onyń biri Qazaqstanda tuńǵysh ret bir ýaqytta búırek pen uıqy bezin aýystyrý operatsııasynyń jasalýy - elimizde, onyń ishinde kúngeıdegi bas qaladaǵy medıtsına salasynyń damý deńgeıiniń ıntegraldy kórsetkishi ekenin atap ótkenimiz jón.
«Árıne, bárimiz de pendemiz ǵoı. Jańalyqqa jaqyn júretin jýrnalıster qaýymy «qyzy anasyna baýyrynyń 60 paıyzyn beripti» degen habar qulaǵymyzǵa jetkende, tańdaı qaǵyp, aýrýhanaǵa jetkenshe asyqqanymyz ras. Búginde múshelerdi almastyrý adam ómirin saqtap qalýdyń birden-bir joly bolyp tabylatynyn eskerip, buǵan deıin týystyq donor arqyly búırek, júrek almastyrýdy bilgenimizben, óte kirpııaz múshe bolyp sanalatyn baýyrdy qaq bólip berý shynynda da sensatsııalyq oqıǵa edi...»,-dep jazady maqala aavtory.
***
«Sátin salsa, elimiz bıyl Dúnıejúzilik saýda uıymyna kirip qalýy múmkin. Óıtkeni uıymǵa múshe bolý úshin júrgizilgen kelissózder támam dese de bolady. Tek tarıftik úılesimdilikke jáne jergilikti qamtýǵa baılanysty eki másele sheshimin tapsa, Qazaqstan jyl aıaǵyna qaraı DSU-ǵa múshe bolmaq. Degenmen Qazaqstannyń ol uıymǵa kirýine múddeli emester de bar. Sonyń biri - Reseı. Reseı ekonomısteri «Qazaqstannyń DSU-ǵa enýi - elimiz úshin úlken qater» degen dabyl qaǵýda. Sebep, «Eger Qazaqstan DSU-nyń yńǵaıyna jyǵylyp, tarıftik baǵany birden túsirip jiberetin bolsa, onda ol el arqyly Reseıge arzan taýarlar lap beredi. Kólik óndirisi, aýylsharýashylyq salasy qulap qalmaq»,-dep jazady «Aıqyn» gazeti búgingi sanynda jaryq kórgen «DSU kimge tıimdi?» degen maqalasynda. Óıtkeni arzan jeńil kólikter, ushaqtar, tikushaqtar, aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy kólikteri elimizdegi osy sala boıynsha jumys istep turǵan zaýyt-fabrıkalardyń qarqynyn toqtatady. Shyǵaryp jatqan otandyq ónim sheteldik taýarlarmen básekeles bola almaıdy. Munyń arty - qurdym. Demek, Qazaqstannyń DSU-ǵa enýi - Reseı úshin úlken qater» desedi olar. Ras, Reseı DSU-ǵa kirer aldynda kólik, ushaq, aýylsharýashylyq óndirisin qorǵap, arnaıy kelisimder jasady. Tarıftik baǵany birden túsirmeı, kezeń-kezeńmen tómendetýge qol jetkizdi. Árıne, ózinde bardy joǵaltyp almaý úshin, ondaı kelisimder Reseıge aýadaı qajet.
Osy basylymda « 104 bap ózgertiledi» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Qazaqstanda keıbir qylmystar «teris qylyqqa» aýystyrylady. Keshe Májiliste Zańnama jáne sot-quqyqtyq reforma komıteti Bas prokýratýramen birlesip, Parlament qaraýyna engizilgen Qylmystyq kodekstiń jańa redaktsııasyn talqyǵa saldy. Bul jańa qujat boıynsha Qazaqstanda qylmystyq jazalanatyn isterdiń eki býyndy júıesi engiziletin bolady. ıAǵnı qylmystar endi «qylmys» pen «teris qylyqqa» bólinedi. Bas prokýrordyń birinshi orynbasary Iogan Merkeldiń aıtýynsha, Qazaqstannyń jańa Qylmystyq kodeksiniń jobasy 467 baptan turady (salystyrý úshin: 1998 jyldan beri qoldanystaǵy QK-de - 422 bap). I.Merkel jobada barlyǵy 171 «qylmystyq teris qylyq» kózdelip otyrǵanyn jetkizdi. Onyń ishinde 58 qylmys quramy Ákimshilik quqyq buzýshylyqtar kodeksinen alynǵan, 9-y - jańa. Buǵan qosa, qazirgi 104 «onsha aýyr emes qylmys quramy» endi «teris qylyq» dep ózgertilmek. Sonymen birge birinshi ret súringender úshin, sondaı-aq halyqtyń áleýmettik osal toby, birinshi kezekte, jasóspirimder, áıelder, zeınetkerler men múgedekter úshin jaýapkershilik barynsha jeńildetiledi.
***
«Ana tili» gazetiniń sońǵy sanynda «Ár sábıdiń óz nesibesi bar» degen maqala berilgen. «Halyq sanyn kóbeıtý úshin, onyń ishinde qazaq ultynyń sanyn arttyrý úshin shet jurttardan kelgen qandastarymyzǵa jaǵdaı jasalynýy qajet. Eger shet elderdegi 5 mıllıondaı qazaqtyń basym kópshiligi Qazaqstanǵa kelgen jaǵdaıda qazaqtildilerdiń sany kúrt artyp, memlekettik til ústemdigi kúsheıetini sózsiz. Alaıda Atamekenin ańsap, ornyqqan jerin, kásibin tastap kelgen qandastarymyz 2013 jyldyń 10 jeltoqsanynda qabyldanǵan jańa Zańyna sáıkes, 4 jyl boıy azamattyqqa qol jetkize almaıdy. Al azamattyq bolmasa, turaqty jumysqa turý, úı alý, balalaryn oqytý qıynǵa soǵatyny aıtpasaq ta túsinikti»,-dep jazady maqala avtory.
