AMANJOLOV SADYQ AıÝKEULY

njolov Sadyq Aıýkeuly (1885-1941) - Alash qozǵalysynyń qaıratkeri, zańger. Jetisý oblysy Vernyı ýezi Baqaı bolysy jerinde (qazirgi Almaty oblysy Shelek aýdany Qaraturyq aýyly) dúnıege kelgen.
None
None

1898-1907 jyldary Vernyı (Almaty) er balalar gımnazııasynda, 1907-1912 jyldary Қazan ımperatorlyқ ýnıversıtetiniң zaң fakýltetinde oқyғan. Jas zaңger alғash Vernyı (Almaty) okrýgtik sotynda istep, keıin Sarқantқa ýaқytsha bitimshi sot bolғan. Biraz ýaқyt Lepside de isteıdi. 1914-1918 jyldary Sergıopolde (Aıagөz) bitimshi sot қyzmetin atқarғan. Aқpan tөңkerisinen keıin Үrjar ýezinde құrylғan қazaқ komıtetiniң tөraғasy boldy. Alashtyң 1917 jylғy  21-26 shildede Orynborda өtken birinshi jalpyқazaқ sezine қatysyp, Bүkilreseılik құryltaıғa depýtat bolyp saılanady. Osy jyly 5-13 jeltoқsanda өtken ekinshi Jalpyқazaқ sezinde Alashorda үkimeti - Ұlt keңesine Jetisý oblysynan mүshe bolyp kiredi. Sheshýshi kezeңde Jetisýda Alash partııasynyң jergilikti ұıymdaryn құrýғa atsalysyp, Alashorda mılıtsııasyn jasaқtaýғa jetekshilik etken.

1918 jyly tamyzda Lepside өtken Alashordanyң Jetisý oblystyқ ІІ sezi ony oblystyқ keңes mүshesi etip saılaıdy. Atalғan oblys bolshevıkterdiң қolyna өtkende, Jetisýlyқ Alash bөlimshesi Shәýeshekke oryn aýystyrady. Osynda әsker jasaқtaý қamymen bolady. Osy shamada Bazarbaı Mәmetұly ekeýi Jetisýdyң ashtyқtan kүızelip, bet-betine aýa bastaғan halқyna azyқ-tүlikpen jәrdem kөrsetedi. 1918 jyly tamyzda bolshevık әskerimen aradaғy bir shaıқasta aýyr jaralanady. Қasynda bolғan Otynshy Әljanұly oққa ұshady. 1918-1922 jyldary қaıratker sol Shәýeshekte bolyp, ol jaқta saıası ahýal өzgergende elge қaıtady. Bir eskerer jaıt, 1918 jyly sәýirde Shәýeshekke A.Baıtұrsynұly, M.Dýlatұly, R.Mәrsekұly baryp, sol jaқtyң zııalylyrymen el bolashaғy týraly keңes өtkizedi. Bұғan Sadyқ Amanjolovta ta қatysқan. Osy shara bүginge jetken bir fotosýrette hattalғan.

Қaıratker 1923 jyldyң naýryzynan Jetisý oblystyқ atқarý komıtetinde, al 1924 jyldan Jetisý oblystyқ sotynda jaýapty қyzmetter atқarғan. Mұnan soң 1930 jylғa deıin Қazaқ AKSR Zaң halyқ komıteti jүıesinde jұmys isteıdi. 1929-1930 jyldary Alash қaıratkerlerine үlken saıası aıyp taғylyp, tұtқyndaý protsesi jүrgende, Қazaқstannan bas saýғalap ketip, Mәskeý, Bishkek, Tashkent қalalarynda jұmys istegen. 1941 jyly Tashkentte қaıtys bolғan.

 

 

Derek kөzi:

Қazaқstan ұlttyқ entsıklopedııasy, 1 tom

 

Сейчас читают