Almatyda Túrki áleminiń zertteýlerine arnalǵan halyqaralyq sımpozıým ótti
Oqý orny baspasóz ortalyǵynyń basshysy Jandar Asannyń aıtýynsha, basqosýda álemdegi ǵylym, bilim salasynda túrki álemine qatysty zertteý jasap júrgen ǵalymdar birigip, ǵylymı baǵytta pikir almasýdy qamtamasyz etý, jańa ǵylymı zertteýlerge jol ashyp, túrki álemi ádebıeti men mádenıetiniń keńeıýine yqpal jasaý maqsat etilgen.
Úsh kúnge jalǵasqan basqosýda ǵalymdar pedagogıka, til, ádebıet, tarıh, mádenıet, óner, halyqaralyq qatynastar, ekonomıka, fılosofııa, áleýmettaný, genderlik máseleler jaıynda jáne jaratylystaný ǵylymdary salasynda pikir almasyp, bolashaqta túrki áleminde ortaq ǵylymı jobalardy júzege asyrý týrasynda ýaǵdalasady.
Jandar Asannyń aıtýynsha, Sımpozıým túbi bir túrki halyqtarynyń ózara yntymaqtastyǵynyń nyǵaıýyn, álemde beıbitshilik pen tynyshtyqtyń qamtamasyz etilýin kózdeıdi.
Alqaly jıyn «Jahandyq básekege qabiletti fılolog maman daıarlaýdyń qazaqstandyq jáne álemdik tájirıbesi», «Rýhanı jańǵyrý: ádebıet arqyly ulttyq sanany kemeldendirý», «Jahandyq bilim berý júıesi: áleýmettik-gýmanıtarlyq pánderdi jańasha oqytý ádistemesi», «Latyn grafıkasy: tarıhy, teorııasy jáne oqytý ádistemesi», «Túrki qaýymy: tarıhy men mádenıeti», «Qazirgi zamandaǵy bilim berý úrdisiniń ulttyq jáne halyqaralyq damý tendentsııasy» jáne «Túrki tildes memleketterdegi genderlik bilim berýdiń ózekti máseleleri» baǵyttary boıynsha ótýde.
Jıynnyń plenarlyq otyrysyna QR BǴM Bolon úderisi jáne akademııalyq utqyrlyq ortalyǵynyń dırektory Almagúl Qultýmanova, Halyqaralyq Túrki akademııasynyń sarapshysy, PhD doktory Elmıra Qaljanova, Qazaqstandaǵy Túrkııa Respýblıkasynyń Vıtse-Konsýly Altaı Alper, Túrkııa Respýblıkasy Nııde Ómer Halısdemır ýnıversıtetiniń rektory, professor Mýhsın Kar, Azerbaıjan Respýblıkasy Baký Eýrazııa ýnıversıtetiniń rektory, professor Nazym Hıýseınlı, Túrik halyqtarynyń mádenıet qory prezıdenti, «Túrki álemi» gazetiniń bas redaktory Ahmet Daǵdýran, sheteldik jáne otandyq joǵary oqý oryndary men ǵylymı ortalyqtardyń ókilderi qatysty.
Jıyndy Qyzdar Ýnıversıtetiniń rektory Gaýhar Aldambergenova ashyp, Sımpozıýmnyń mańyzyna toqtalyp ótti.
«QR Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń bastamasymen qaıta dúnıege kelgen «Máńgilik el» muratynyń da negizgi ózegi - Uly Dala elin túrki halyqtarynyń ata jurty retinde qabyldaýǵa negizdeý, tamyry tereń ulttyq mádenıettiń saqtalýyn jáne damýyn qamtamasyz etý. Jańa myńjyldyq Eýrazııa keńistiginde úlken saıası ózgeristermen bastaý aldy. Túbi bir túrki memleketteri táýelsizdik aldy, babalar armany shyndyqqa aınaldy. Bul ózgerister - jańa saıası-ekonomıkalyq jáne mádenı keńistiktiń paıda bolýyna jol ashty. Búginde Qazaqstan týysqan halyqtar yntymaqtastyǵynyń nyǵaıýyna negizgi uıytqy bolyp keledi. Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Túrki tildes memleketterdiń yntymaqtastyq keńesiniń VI sammıtinde túrki halyqtarynyń rýhanı jańǵyrý máselesine toqtalyp, osy elderdiń qasıetti oryndaryn kózdiń qarashyǵyndaı saqtap, keıingi urpaqqa laıyqty mura etip qaldyrý úshin Túrki keńesiniń janynan «Túrki álemindegi 100 jańa esim», «Túrki áleminiń kıeli jerleri» arnaıy jobalaryn ázirleýdi usyndy. Bul úshin halyqaralyq deńgeıde ǵylymı zertteýler júrgizý qajettiligi týyndap otyr. Sımpozıým qatysýshylary osy irgeli jobalarǵa óz úlesterin qosady dep oılaımyn», - dedi Gaýhar Aldambergenova.
Oqý orny basshysynyń aıtýynsha, túrki halyqtarynyń ǵylymı-zertteý jumystaryn ortaq negizde damytý maqsatynda bas qosyp otyrǵan ǵalymdar Qazaqstannyń latyn jazýyna negizdelgen jańa álipbıge kóshý baǵdarlamalaryndaǵy ózekti máselelerdi sheshýde birlese ǵylymı-shyǵarmashylyq baǵytta jumys istep, jańa ǵylymı zertteýler júrgizýge bastama jasaıtyn bolady.
QR BǴM Bolon úderisi jáne akademııalyq utqyrlyq ortalyǵynyń dırektory Almagúl Qultýmanova mınıstr Erlan Saǵadıevtiń jıyn qatysýshylaryna joldaǵan quttyqtaý hatyn oqydy.
«Bilim berý men ǵylymdy birge alyp júrý - bul úlken eńbekti, tózim men tabandylyqty qajet etedi. Sizderdiń túrli ǵylym salasynda pikir almasyp, keleshekte túbi bir túrki áleminde ortaq ǵylymı jobalardy júzege asyrýǵa serpin beretinderińiz - azamattyq jáne áleýmettik jaýapkershilikterińizdi bildiredi. Sımpozıým túrki halyqtarynyń ózara yntymaqtastyǵynyń nyǵaıa túsýi, álemdik deńgeıde qoldanylatyn zertteýler júrgizýge jańasha bǵyt beredi dep oılaımyn. Osy jolda Sizderge úlken úmit pen zor senim artamyz», - delingen quttyqtaý hatta.
Al, Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráliniń quttyqtaý hatyn akademııa sarapshysy Elmıra Qaljanova oqydy.
«Túrki álemine qatysty zertteýler jasap júrgen ǵalymdar men zertteýshilerdiń basyn qosyp, pedagogıka, til, ádebıet, tarıh, mádenıet, óner, halyqaralyq qatynastar, ekonomıka, fılosofııa, áleýmettaný, genderlik jáne t.b. máseleler men ǵylym salalary boıynsha pikir jáne tájirıbe almasylyp, ózekti máseleler talqylanyp júrgen Halyqaralyq Túrki álemi zertteýleri sımpozıýmynyń 5-shi jıynynda da túrki áleminiń san-qıly máseleleri talqylanyp, jańa ǵylymı tujyrymdar men salmaqty pikirler alǵa tartylatyndyǵyna senimdimin», - dedi Elmıra Qaljanova.
Sonymen qatar, jıyn barysynda Nııde Ómer Halısdemır ýnıversıtetiniń rektory Mýhsın Kar, Baký Eýrazııa ýnıversıtetiniń rektory Nazym Hıýseınlı, Túrik halyqtarynyń mádenıet qory prezıdenti, «Túrki álemi» gazetiniń bas redaktory Ahmet Daǵdýran, jazýshy Qabdesh Jumadilov, belgili ǵalym Dańdaı Ysqaquly sóz sóıledi.
Aıta keteıik, Túrkııanyń Nııde Ómer Halısdemır ýnıversıteti, Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıteti, Baký Eýrazııa ýnıversıteti jáne M. Akmýlla Bashqurt memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń uıytqy bolýymen Halyqaralyq túrki álemi zertteýleri sımpozıýmy alǵash ret Túrkııanyń Nııde Ómer Halısdemır ýnıversıtetinde 2014 jyldyń 18-21 naýryz kúnderi aralyǵynda ótken bolatyn. Sonymen qatar, shara aıasynda atalǵan joǵary oqý oryndarynyń stýdentteriniń qatysýymen «Túbimiz bir Túrikpiz» festıvali da turaqty túrde uıymdastyrylyp keledi.
