Almatyda memleket qaıratkeri, maıdanger-jazýshy T.Jangeldınniń ómiri týraly derekti fılm kórermenge jol tartty
Konferentsııaǵa qatysýshylar belgili qoǵam qaıratkeriniń ómiri men men qyzmetin otan qorǵaýǵa qosqan úlesin, Belarýs maıdanyndaǵy partızandyq qozǵalystyń kóshbasshysy retindegi róli talqylady.
«Men úshin Belarýs eliniń azamaty retinde osy sharaǵa qatysyp jatqanym úlken mártebe. Qazaqtyń batyr uly taý-tasty panalap júrip meniń otanymdy azat etýge baryn saldy. Ár memleket óziniń osyndaı eren týǵan uldarynyń erligin este saqtaýy kerek», - dedi Qazaqstandaǵy Belarýs elshiliginiń Almaty bólimshesiniń keńesshisi Sergeı Jartýn.
QR BǴM ǴK Sh.Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń dırektory Hangeldi Ábjanovtyń aıtýynsha, Belarýs maıdanynda 3000-ǵa jýyq qazaqstandyq partızan jasaǵynda soǵysqan.
«Toqtaǵalı Jangeldın Belarýs jerinde óziniń ómirin báske tikkenimen qoımaı, otanynyń zııatkerlik, ǵylymı, shyǵarmashylyq potentsıalyn arttyrýǵa mol úles qosty», - dedi H.Ábjanov.
Jangeldın Toqtaǵalı 1916 jyly Semeı oblysynda týǵan. 1938 jyly Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn aıaqtaǵan soń, pedagogtyq qyzmetpen aınalysqan. 1940 jyly qyzyl ásker qataryna shaqyrylyp, UOS-qa qatysyp, artılerrııalyq vzvod komandıri bolady. Keskilesken shaıqasta Jangeldın aýyr jaraqat alyp, Belarýs qozǵalysyna partızandar qataryna kiredi. 1944 jylǵa deıin Borısov qalasy túbinde «Kolıa ataı» brıgadasy qatarynda bolady. Partızandar ony brıgada komıssarynyń orynbasary etip taǵaıyndady. Soǵystaǵy qaıtpas qaısarlyǵy men batyldyǵy úshin kóptegen orden jáne medal ıelendi.
Soǵys aıaqtalǵan soń Toqtaǵalıdy Qazaqstannyń Ortalyq komıtetine jiberdi, Almatyda hatshylyq qyzmet atqardy. Ortalyq komıtet ony Máskeýge Joǵary partııalyq mektepke oqýǵa jiberedi. Oqýy aıaqtalǵan soń, Qazaqstannyń Joǵary partııalyq mektebine oqytýshy bolyp ornalasady.
1954 jyly Qoǵamdyq ǵylymdar Akademııasyn aıaqtap, Máskeýde fılosofııadan dıssertatsııa qorǵaıdy. Partııa basqarmasynda bólim meńgerýshisi, keıin Instıtýt dırektory qyzmetterin abyroımen atqardy.
Onyń jazǵan monografııasy Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy júldege ıe boldy. Sonymen birge, Belarýs qozǵalysy jóninde povester men áńgimeler jınaǵyn jaryqqa shyǵardy.
Otan aldyndaǵy adal qyzmeti úshin T.Jangeldın «Qyzyl Eńbek Juldyzy» ordenimen eki márte, «Qurmet belgisimen», «Partızandyq juldyz» chehoslovakııalyq ordenimen marapattaldy.
Maıdanger jazýshy 1973 jyly kóz jumyp, Almaty qalasyna jerlendi.
