Almatyda «Eldiń ıntellektýaldy kapıtaly: Táýelsiz Qazaqstannyń zoologııa ǵylymy» atty tarıhı-qujattyq kórme ashyldy
«Zoologııa ınstıtýtynyń qyzmetkerleri aýyl sharýashylyǵy men mal sharýashylyǵynyń damýyna ólsheýsiz úles qosty. Janýarlardyń halyq sharýashylyǵyndaǵy rólin aıqyndady. Olardyń ishindegi paıdalylaryn, zııankesterin, túrli aýrý taratýshylaryn belgiledi. Kúrdeli zertteýler júrgizip, kóptegen jańa ǵylymı jańalyqtar ashty. Qyzyl kitapqa engen janýarlardy saqtap qalý úshin qoryqtar men tabıǵı sabaqtar uıymdastyrýǵa at salysty», - dedi óziniń alǵysózinde QR Prezıdenti Muraǵatynyń dırektory, tehnıka ǵylymdarynyń doktory, professor B. Japarov.
Óz kezeginde QR BǴM ǴK Zoologııa ınstıtýtynyń bas dırektory, aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, professor Álıhan Meldebekov Qyzyl kitapqa engen jan-janýardyń barlyǵynyń birdeı azaıyp, quryp ketpeıtindigin jetkizdi.
«Qazaqstannyń Qyzyl kitabyna engen janýarlardyń sany jyldan jylǵa kóbeıip bara jatqandaı kórinedi. ıAǵnı, «quryp bara jatyr» degen túsinik qalyptasýy múmkin. Aıtalyq, Qazaqstannyń 1978 jylǵy Qyzyl kitabyna omyrtqaly janýarlardyń 87 túri ense, 2010 jylǵy kitapqa engeni - 128 túr, ıaǵnı 41 túrge kóbeıdi. Muny endi 1978 jylǵa qaraǵanda málimetterdiń, ǵylymı materıaldardyń kóptep jınalýymen túsindirýge bolady. Deıturǵanmen, burynǵy Qyzyl kitapqa engen ózen kamshaty, qara kirpi, ala jerteser, turymtaı, aqquıryq qyzǵysh, ásem shymshyq jáne basqa da birqatar janýarlar men jándikter, sanynyń kóbeıýine baılanysty 2010 jyly shyqqan Qyzyl kitaptan alynyp tastaldy», - dedi Á. Meldebekov.
Aıta ketelik, Qazaqstannyń Zoologııa ınstıtýty eń alǵash ret KSRO Ǵylym Akademııasy fılıalynyń quramynda 1932 jyly Zoologııa sektory retinde quryldy. Oǵan deıin Qazaqstan aýmaǵynda jekelegen zertteýler júrgizilip, solardyń negizinde geograf, saıahattanýshy jáne basqa da ǵalymdardyń eńbekteri jaryq kórdi. 1934 jyly Kırov atyndaǵy Qazaq Memlekettik Ýnıversıtetinde zoologııa kafedrasy ashyldy jáne 1937 jyly Almaty haıýanattar baǵy quryldy. 1943 jyldan bastap, zoologııa sektory Instıtýt retinde qaıta qurylyp, 1946 jyly Qazaq KSR Ǵylym Akademııasynyń quramyna endi. Instıtýt qurylǵaly beri 250-den astam ǵylymı monografııa, kitaptar, anyqtamalar jaryq kórgen. Instıtýttyń 10 qyzmetkeri Qazaqstannyń Memlekettik syılǵynyń laýreattary atanǵan. Qazirgi tańda Qazaqstanda omyrtqaly janýarlar men jándikterdiń 835 túri, al omyrtqasyzdardyń 85 túri tirkelgen.
Búgingi sharaǵa QR Ulttyq Ǵylym Akademııasynyń prezıdenti Murat Jurynov, QR BǴM ǴK Zoologııa ınstıtýtynyń Bas dırektory, aýyl sharýashylyǵy ǵylymdarynyń doktory, professor, QR UǴA akademıgi Álıhan Meldebekov, Reseı Federatsııasynyń mádenıet boıynsha Almaty qalasyndaǵy konsýly Irına Pereverzeva, zoolog jáne bıolog ǵalymdar, memlekettik muraǵattardyń ókilderi jáne JOO oqytýshylary men stýdentteri qatysty.
Kórme 19 aqpanǵa deıin jumys isteıdi. Oǵan Qazaqstannyń zoologııa ǵylymynyń tarıhyn, qalyptasýy jáne damýyn beıneleıtin 92 muraǵattyq qujattar men fotolar qoıylǵan.
