Almaty – Qazaqstan bıýdjetiniń negizgi donory
Almaty ákiminiń orynbasary Asqar Ámrınniń aıtýynsha, Almaty – respýblıka bıýdjeti úshin negizgi donorlardyń biri.
«2023 jyly memlekettik bıýdjetke túsetin qarjy kólemi shamamen 3 trln teńge boldy. Onyń ishinde respýblıkalyq bıýdjetke 2,1 trln teńge nemese 72%. Qalanyń jergilikti bıýdjetine túsetin túsimder 129%-ǵa asyra oryndaldy jáne 843 mlrd teńgeni qurady», - dedi Asqar Ámrın.
Kirister kórsetkishiniń qarqynyn eskere otyryp, megapolıs úshin jalpy somasy 81,9 mlrd teńgege negizgi jobalardy qosymsha qarjylandyrýǵa múmkindik týdy. Satyp alýdan qalyptasqan únemdeýdiń, sondaı-aq salyqtyq jáne salyqtyq emes túsimderdiń ósýiniń arqasynda qala damýyna odan ári ınvestıtsııa salýǵa múmkindik týyp otyr. Bıýdjetti naqtylaýǵa usynylǵan 81,9 mlrd teńge qalanyń tirshiligin qamtamasyz etý jumystaryna jáne almatylyqtardyń ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa baǵyttalatyn bolady.
Basym shyǵyn áleýmettik salaǵa tıesili. Bul 2023 jylǵy bıýdjet shyǵyndarynyń 58,7%-y nemese 48,1 mlrd teńge. Qosymsha qarajat negizinen kólik ınfraqurylymyn qalyptastyrýǵa, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq ınfraqurylymyn modernızatsııalaýǵa, áleýmettik qamtýǵa, bilim berý men densaýlyq saqtaýdy damytýǵa, qalany abattandyrýǵa jáne kógaldandyrýǵa baǵyttalatyn bolady. «Máselen, bilim salasyna 13,6 mlrd teńge bólý josparlanyp otyr. Onyń ishinde osy jyly 13 mektepke deıingi uıymda, 5 mektepte jáne 3 kolledjde jóndeý júrgizý josparlanǵan. Oǵan 910,7 mln teńge bólinedi»,- deıdi Almaty qalasy qarjy basqarmasynyń basshysy Qanat Sýhambekov.
Sonymen qatar ol Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha osy jyldyń qyrkúıek aıynan bastap jergilikti bıýdjetten áleýmettik osal otbasylardan shyqqan mektep jasyna deıingi balalardy tegin tamaqpen qamtamasyz etýge 462,5 mln teńge qarajat kózdelgenin tilge tıek etti. «Balabaqshalardaǵy oryn tapshylyǵyn tómendetý maqsatynda «Orbıta-3», «Shuǵyla», «Quramys» shaǵyn aýdandarynda 3 balabaqsha qurylysyn bastaýǵa 300 mln teńge bólinedi. Bul atalǵan aýdandarda 1 100-ge jýyq balany qamtýǵa múmkindik beredi», - dedi basqarma basshysy.
Oqý oryndaryn jylytý maýsymyna daıyndaý sheńberinde 14 mektep pen 15 kolledjde jylytý júıelerin jóndeý úshin 909,1 mln teńge bólinedi. Almaly jáne Bostandyq aýdandarynda ornalasqan 2 mektepti 150 mln teńgege seısmıkalyq kúsheıtý jumystary júrgiziledi. Budan bólek, 9 áleýmettik nysan boıynsha jobalaý-smetalyq qujattama ázirleýge (2 mektep, 5 balabaqsha, 1 damytý jáne shyǵarmashylyq ortalyǵy jáne 1 kolledj jataqhanasy) 374,6 mln teńge qarastyrylǵan.
Mádenıet jáne sport salasyna 6,7 mlrd teńge qarastyryldy. 8 vedomstvolyq baǵynysty uıymynyń 2 myńǵa jýyq qyzmetkeriniń jalaqysyn 30%-ǵa deıin arttyrýǵa qarajat bólý qarastyryldy. Bul maqsatqa 349,7 mln teńge bólinedi.
Sonymen qatar kitaphana júıesin tsıfrlandyrý barysynda jalpy somasy 599,6 mln teńge bólinip, jumys jalǵasyp jatyr. Bul kitaptardy alý úderisin avtomattandyryp, oqyrmandarǵa qyzmet kórsetý sapasyn arttyrady. Turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq salasy úshin qosymsha qajettilik – 6,3 mlrd teńge.
«Qaırat», «Remızovka» shaǵyn aýdandarynan «Suńqar» shańǵy tramplınderiniń halyqaralyq keshenine deıin «Ermensaı» shaǵyn aýdanynda elektr jelileriniń qurylysy aıaqtalýǵa jaqyn. Bul maqsatqa jergilikti bıýdjetten 1,2 mlrd teńge qyrastyrldy.
«Rahat-Mádenıet shaǵyn aýdandarda sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelileriniń qurylysy 1 mlrd teńgege jalǵastyrylatyn bolady. Bul Alataý aýdanynyń 10 myńǵa jýyq turǵynyn sýmen qamtamasyz etýge múmkindik beredi. «Alma city-5» turǵyn úı keshenine (sý qubyry men syrtqy kanalızatsııa jelileri) tıisti ınjenerlik-kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymdy qamtamasyz etý boıynsha jumys jalǵasyp jatyr. Jergilikti bıýdjetten bul maqsattarǵa 1 mlrd teńge qarastyrylǵan», - dedi Qanat Sýhambekov. Qalanyń kólik ınfraqurylymyn damytýǵa 5,1 mlrd teńge qarastyrylǵan. Damý baǵdarlamasynyń bir baǵytyn iske asyrý sheńberinde biryńǵaı platformalyq aqparattyq júıelermen biriktirilgen jaıly jáne qoljetimdi qalany qurý úshin jalpy somasy 3,2 mlrd teńgege avtobýs aıaldamalarynda 1 000 aqparattyq (elektrondyq) tablo ornatý josparlanǵan.
Birinshi metro jelisiniń ekinshi kezegi «B.Momyshuly» stantsııasynan «Qalqaman» stantsııasyna deıingi kesheniniń qurylysy jalǵasýda. Bul maqsatqa jergilikti bıýdjetten 275,5 mln teńge bólý josparlanyp otyr. «Qalqaman» stantsııasynan «Barlyq» bazaryna deıingi birinshi metro jelisiniń úshinshi kezeginiń qurylysyn jobalaý jumystaryn bastaýǵa 100 mln teńge baǵyttalady.
Alataý aýdany, «Shańyraq-1» shaǵyn aýdanyndaǵy jol qurylysyn jalǵastyrýǵa 428,5 mln teńge josparlanyp otyr. «Qoǵamdyq kólik júrgizýshileriniń turmystyq jaǵdaıyn jaqsartý maqsatynda Móńke bı kóshesiniń ońtústigi men Ońǵarsynova kóshesiniń shyǵysynda turaqtaý-burylý alańdaryn salýdy josparlaýǵa 10 mln teńge qaralady. Qoǵamdyq tártipti qamtamasyz etýge 2,4 mlrd teńge qarastyrylǵan.
Adamdar kóp jınalatyn oryndarda, aýlalarda, kireberisterde, saıabaq alańdarynda, sport jáne oıyn alańdarynda beınebaqylaý júıesin keńeıtý úshin 6 000 kamera ornatýǵa somasy 616 mln teńge kóleminde qosymsha qarajat bólinetin boldy», - dedi ol.
