Almaty halqynyń 25 paıyzy allergııadan japa shegedi
Jaһandyқ statıstıka mәlimetteri boıynsha әlem halқynyң әrbir tөrtinshi-besinshi adamy allergııamen aýyrady. Sarapshylar bүginde Almaty tұrғyndarynyң 25 paıyzy atalmysh dertten japa shegetindigin jәne bұl kөrsetkish ýaқyt өtken saıyn artýda ekendigin jarııalap otyr.
Mamandardyң aıtýynsha, Almatyda Қazaқstannyң өzge қalalarymen salystyrғanda allergııamen aýyratyndar deңgeıi anaғұrlym joғary. Bұғan қorshaғan ortanyң lastanýy (әsirese aýanyң), tabıғı emes taғamdy jıi paıdalaný, tұrmystyқ hımııanyң keңinen taralýy, sondaı-aқ қala tұrғyndaryna tүsetin emotsıonaldy aýyrtpalyқ deңgeıiniң joғary bolýy sebep bolyp otyr.
Almaty қalasynyң allergologııa ortalyғynyң mamany Irına Nıkolaevna Evseevanyң aıtýynsha, pollınoz elimizde keң taralғan allergııa tүrleriniң birine jatady. «Halyқ arasynda bұl tұқym lıhoradkasy degen ataýmen belgili. Ol өsimdik tozaңdaryna allergııalyқ reaktsııa retinde bilinedi. Almatyda bұl allergııa tүriniң kөptep taralýyna jergilikti klımattyң ereksheligi sebep bolyp otyr. Oңtүstik astananyң geografııalyқ ornalasýy, jaz kezeңiniң ұzaқtyғy, joғary temperatýra men jel pollınoz dertiniң kөbeıýine әser etedi. Almaty tұrғyndary arasynda sondaı-aқ taғam allergııasy da kөptep kezdesedi. Atalғan kesel balalar arasynda jıi ұshyrasady jәne bұl sәbılerdiң azyқ қorynda kөptegen қosyndylar men tabıғı emes қospalardyң paıda bolýyna oraı týyndaıdy. Bұғan қosa, dәri-dәrmek allergııasy da almatylyқtar үshin kөp taralғan dert tүrine jatady. Oғan sanalýan dәrilerdi jөn-josyқsyz қabyldaý men өzin-өzi emdeý sebep bolady», - deıdi I. Evseeva.
Қazirgi kezde Almatyda allergııadan japa shegetin jandarғa kөmek kөrsetetin 4 mamandardyrylғan mekeme jұmys isteıdi. Atap aıtқanda: ҚR Prezıdent Іs basқarmasynyң medıtsınalyқ ortalyғynyң ortalyқ klınıkalyқ aýrýhanasy janyndaғy allergologııa ortalyғy; Қalalyқ allergologııa ortalyғy (Aımaқtyқ dıagnostıka ortalyғy janyndaғy allergoortalyқ); Respýblıkalyқ allergologııa ortalyғy; №7 emhana janyndaғy қalalyқ balalar allergologııa ortalyғy.
Atalmysh mekemeler allergııadan emdeýge baғyttalyp, onda osy salanyң mamandary jұmys isteıdi, zamanaýı jabdyқtarғa jәne statsıonarlarғa ıe. Bұdan өzge, shaһarda 30-ғa tarta mamandandyrylmaғan medıtsına ortalyқtary bar. Degenmen mekemelerdiң jetkilikti bolғanyna қaramastan, allergııaғa shaldyғatyndar sany jyl saıyn artyp keledi. Irına Nıkolaevna sөzine sүıensek, allergııaғa shaldyғý deңgeıin tөmendetý үshin medıtsına ortalyқtarynyң қyzmet deңgeıin kөterý kerek. Әsirese dıagnostıkalaý men emdeýdiң jaңa әdisnamalary jүzege asyrý үshin bilikti mamandar men қarjynyң jetkiliksizdigi baıқalyp otyr.
Sarapshylardyң kөpshiligi allergııadan tүpkilikti emdelip shyғý mүmkin emes degen pikirde. Mysaly, dertti adam merzimdik aıyғýғa nemese birneshe jylғa sozylýy mүmkin emdelý kýrsynan өtken soң aıyғýғa ұshyraıdy. Alaıda atalғan kezeңder өtip ketken soң olar қaıtadan dәriger kөmegine jүginedi degen oıdy alғa tartady.
Әrıne, emdelýdiң oң nәtıjeleri dұrys dıagnostıkaғa jәne taңdalғan әdiske kөp baılanysty bolady, bұғan қosa syrқattyң өz densaýlyғyna қarym-қatynasy da jetistikke қol jetkizýge berer әseri mol. Allergologııa mamandarynyң aıtýynsha, tұrғyndardyң kөpshiligi asқynғan dertin joıғannan keıin, emdi jalғastyrý үshin қaıtadan dәrigerge barmaıdy. Bұl jaғdaı da oңtүstik astanadaғy allergıkter mөlsheriniң artýyna sebep bolady.
Jaңa tehnologııalar emdeý-dıagnostıkalyқ ortalyғynyң mamany Zaıtýna Nұrahmetқyzy Tұrdıeva tұrғyndardyң dәrigerge қatynaýyn үzýge basty sebepterdiң biri қarjylyқ mәselege tireletindigin aıtady. Almaty қalasynyң klınıkalaryndaғy allergolog dәrigerge қaralýdyң ortasha құny 1 500 - 2000 teңgeni құraıdy, bұl eң tөmengi shyғyn. Emdelýge ketetin қarjynyң basym bөligi emdelýge jәne allergııany dıagnostıkalaýғa ketedi. Emdeý әdisine oraı dıagnostıka құny 1000-nan 6 500 teңge aralyғynda bolýy mүmkin, emdelý odan da қymbattaý. Arnaıy preparattardy қabyldaý 30 000 teңgege deıin barady, al ҚR Prezıdenti Іs basқarmasynyң medıtsınalyқ ortalyғynyң ortalyқ klınıkalyқ aýrýhanasy janyndaғy allergologııa ortalyғynda emdelý 49 000 teңgeni құraıdy.
Sөzimizdi қoryta aıtқanda, taғam nemese dәri-dәrmek allergııasymen aýyratyn jandarғa kүndelikti өmirde aғzaғa keri reaktsııa beretin құramynda allergeni bar zattardy қoldanbaý kerek. Al pollınoz allergııasyna shaldyққandarғa joғarydaғy tәsildi қoldaný mүmkin bolmasa, onda radıo men televıdenıe arқyly aıtylatyn tүrli өsimdikterdiң gүldený naýқany bastalғany týraly habarlandyrýlarғa құlaғy tүrik jүrgeni jөn. Bұl әdis batys elderinde keңinen paıdalanylady, ol gүldeý kezeңinde aldyn ala sharalar қoldanyp, gүl tozaңyna sezimtaldyқty әlsiretetin preparattardy der kezinde қabyldaýyna sep bolady.
