Almatyda qara jańbyr jaýǵan – ekolog túsinikteme berdi
ALMATY. KAZINFORM – Almatyda keshe, 8 jeltoqsan kúni qar aralas jańbyr jaýdy.
Qalanyń taýly aımaǵynda qar, al ortalyq pen tómengi jaǵynda jańbyr jaýdy. Áleýmettik jeli qoldanýshysy keshe bolǵan jaýyn-shashynnan keıin kıiminde qara daqtardyń paıda bolǵanyn jazdy. Onyń aıtýynsha, birinshi ret qara jańbyr jaýǵanyn kórgen. Aıtylǵan jazbaǵa ózge de almatylyqtar pikir qaldyryp, uqsas qubylysty baıqaǵanyn aıtty.
Kazinform agenttigi bul derek boıynsha Almaty qalasynyń ekologııa departamentine júginip, túsindirme surady. Departament basshysy Dinmuhamed Lesbekovtyń jaýabyna sáıkes, keıingi aptalarda Almaty qalasynda jaýyn-shashynnyń bolmaýy saldarynan atmosferada lastaýshy zattar: shań-tozań, avtomobıl jáne óndiristik shyǵaryndylar ádettegiden kóp jınalyp qalǵan. Jelsiz aýa raıy bul bólshekterdiń tómengi aýa qabatynda tunyp qalýyna áser etken.
– Keshe jaýǵan jańbyr alǵashqy «tazartý jańbyry» retinde atmosferadaǵy osy jınaqtalǵan bólshekterdi jerge shaıyp túsirdi. Mundaı kezde jańbyr tamshylary aýadaǵy kúıe men shań bólshekterin ózine sińirip, jerge túsiredi. Sonyń nátıjesinde ashyq tústi kıimderde, terezelerde nemese kólikterdiń ústinde qara tústi daqtardyń qalýy – qalypty fızıkalyq qubylys, - dedi ol.
Dinmuhamed Lesbekov bul qubylysty «las jańbyr» nemese «kúıe aralasqan jańbyr» dep ataýǵa bolatynyn atap ótti. Aıtýynsha, ol – jańbyrdyń hımııalyq ýyttylyǵyn bildirmeıdi, biraq aýada zııandy bólshekterdiń kóp bolǵanyn kórsetedi.
– Jańbyr aýadaǵy lastaǵysh bólshekterdi tómenge túsiredi – bul ǵylymı turǵyda dáleldengen «dymqyl tuný» protsesi. Eger jańbyr hımııalyq qaýipti nemese qyshqyl sıpatta bolǵan jaǵdaıda erekshe ıis, metaldyń korrozııasy, ósimdikterdiń kúııýi sııaqty belgiler baıqalar edi. Qazirgi jaǵdaı oǵan jatpaıdy, - dep túsindirdi departament basshysy.
Sondaı-aq ol atmosferalyq aýa sapasynyń monıtorıngi turaqty negizde júzege asyrylatynyn atap ótti. Qalada aýanyń jaǵdaıyn jedel baqylaýǵa múmkindik beretin 16 monıtorıng stantsııasy jumys isteıdi. Ózekti aqparatty AirKz mobıldi qosymshasynan nemese AirKaz.org saıtynan alýǵa bolady.
Al Almaty ákimdigi keshegi jańbyrdan keıin IQAir derekterine sáıkes, qalanyń lastaný kórsetkishi edáýir jaqsarǵanyn habarlady.
Eske salaıyq, buǵan deıin Almatyda ekologııalyq normalardy buzǵan júrgizýshilerge 653 mln teńge aıyppul salyndy.