Almatyda halyqaralyq mamandar turǵyn úı men ıpoteka máselesin talqylady
ALMATY. KAZINFORM — Almatyda «Turǵyn úı qurylys jınaqtary: ozyq tájirıbe jáne ártúrli óńirlerdegi strategııalyq kóshbasshylyq» atty halyqaralyq konferentsııa ótti. Eki kúndik konferentsııa Qazaqstan, Eýropa jáne Ortalyq Azııadan jetekshi sarapshylardy turǵyn úı salasyndaǵy strategııalar men ınnovatsııalyq tájirıbelerdi bólisý úshin biriktirdi.
Іs-shara «Otbasy bank» bastamasymen jáne Halyqaralyq turǵyn úı qarjylandyrý odaǵynyń (IUHF), sondaı-aq Eýropalyq qurylys qoǵamdary federatsııasynyń (EFBS) qoldaýymen uıymdastyryldy. Mundaı konferentsııalar jyl saıyn halyqaralyq odaqtarǵa múshe elderdiń birinde ótedi. Bıyl turǵyn úı saıasaty men qarjylandyrýdaǵy negizgi úrdisterdi talqylaý alańyn Qazaqstan qabyldady.
— Almatydaǵy konferentsııa — azamattardy qoljetimdi baspanamen qamtamasyz etýde turǵyn úı jınaq júıesiniń mańyzdy rólin talqylaý úshin halyqaralyq jáne óńirlik sarapshylardy biriktirýge arnalǵan biregeı múmkindik. Eki onjyldyqtan astam ýaqyt boıy «Otbasy bank» Qazaqstanda «Bauspar» modelin engizý men tabysty damytyp keledi jáne ol tek óńirde ǵana emes, halyqaralyq deńgeıde de úlgi kórsetip otyr. Men bul konferentsııa turǵyn úı qarjylandyrý júıelerin búkil álemde nyǵaıtýǵa yqpal etetin jańa seriktestik baılanystar men ınnovatsııalyq ıdeıalardyń damýyna jol ashady dep senemin, — dedi Halyqaralyq turǵyn úı qarjylandyrý odaǵynyń Bas hatshysy Mark Vaınrıh.
Al «Otbasy bank» AQ basqarma tóraıymy Lázzat Ibragımova elimizdiń turǵyn úı salasyndaǵy jetistikterimen bólisti. Onyń aıtýynsha, Qazaqstanda eńbek etip júrgen árbir úshinshi azamat bolashaqta baspanaly bolý úshin «Otbasy bankinde» jınaq jasaıdy. Bank kún saıyn shamamen 2 500 jańa depozıt ashyp, 190-ǵa jýyq nesıe beredi. Áleýmettik mańyzy joǵary bul qural elimizde 22 jyldan beri tabysty qoldanysta.
— Otbasy bank qazaqstandyqtarǵa jınaq jasaý daǵdysyn úıretti. Jınaq jasaý jáne bıýdjetti durys bólý azamattarǵa eń mańyzdy máseleni sheshýge — baspana satyp alýǵa múmkindik berdi. Bul otbasynyń qaýipsizdigi men ál-aýqatynyń negizi. Turǵyn úı qurylys jınaq júıesi 622 538 otbasyǵa jańa úıge qonys aýdarýǵa múmkindik berdi. 3 mıllıonnan astam qazaqstandyq óz jınaqtaryn «Otbasy bankine» senip tapsyrǵan jáne azamattardyń shottarynda 2,5 trln teńgeden astam qarajat jınaqtalǵan. Júıeniń ereksheligi — ony halyqtyń barlyq toptary paıdalana alady. Qazirgi tańda ekonomıkalyq belsendi halyqtyń 30,9% jınaq júıesiniń qatysýshylary, — dedi Lázzat Ibragımova.
Sondaı-aq ol «Otbasy bank» klıentterine yńǵaıly bolý úshin jańa tehnologııalardy engizip, tsıfrlyq transformatsııany júzege asyryp jatqanyn atap ótti.
Aıtýynsha, qazirgi kezde adamdardyń 78,3%-y barlyq operatsııalaryn onlaın túrde júrgizedi. Bank mobıldi qosymshasyn jańartyp, ony barynsha yńǵaıly jáne jyldam etti — ony 1,2 mıllıonnan astam adam paıdalanady. Sondaı-aq Otbasy bank salymshylar men klıentterge jedel keńes berý úshin Quanysh-AI chat-botyn iske qosty.
Halyqaralyq konferentsııaǵa qatysqan «Elet Capital» mıkroqarjy kompanııasynyń bas dırektory Ilımbek Bektenalıev óz sózinde Qyrǵyz Respýblıkasyndaǵy turǵyn úı salasy men ıpotekalyq naryqqa toqtalyp ótti.
— Biz bul júıeni ótken jyly ǵana zertteı bastadyq. Bul máselede bizge Halyqaralyq turǵyn úı qarjylandyrý odaǵy men «Otbasy bank» kómektesip jatyr. Mıkroqarjylyq uıymdardyń baǵyty basqa. Biz tabysy men táýekeli joǵary nesıelermen jumys isteımiz. Biraq jyldan-jylǵa bul naryqta básekelestik kúsheıip keledi. Sáıkesinshe, bul mıkroqarjylyq uıymdar úshin úlken syn-qater. Sondyqtan áleýeti joǵary basqa baǵyttardy da zertteı bastadyq. Qazaqstanda ıpoteka JІÓ-niń 4,5 paıyzyn alatyn bolsa, Qyrǵyzstanda bul san odan da tómen. Biraq Qyrǵyzstanda keıingi jyldary JІÓ-niń ózi ósip jatyr. Sonymen qatar halyqtyń jınaqtary da ósip keledi. Ótken jyly ǵana Qyrǵyzstandaǵy merzimdi depozıtter 18–20%-ǵa kóbeıdi. Sáıkesinshe, halyq sany da ósip, turǵyn úıge suranys artyp jatyr. Demek, bul óte úlken sala jáne biz osy naryqta jumys istegimiz keledi. Aldaǵy ýaqytta qarjylyq model men ishki platformany anyqtaǵan soń, shamamen bir-eki jyldyń ishinde alǵashqy jınaqtardy qabyldaı bastaımyz, — dedi Ilımbek Bektenalıev.
Al «Ózbekstan ıpotekasyn qaıta qarjylandyrý jónindegi kompanııa» AQ bas dırektory Abdýllo Karıev tabysy tómen halyq sanatyna ıpoteka rásimdeý úshin Ózbekstanda memleket tarapynan qandaı kómek túrleri bar ekenin aıtty.
— Búgingi kúni ıpotekalyq nesıe berýge memleket 21 trıllıon sým baǵyttap otyr. Bizdiń kompanııamyz da ıpotekalyq kredıtteý naryǵyn qaıta qarjylandyrady. Biraq bul naryqta taǵy bir negizgi qatysýshy bar, ol — memlekettiń ózi. Bul qarajat baspasy bar ne buryn ıpoteka alǵan adamdarǵa emes, alǵash ret óz úı alǵaly otyrǵan halyq sanatyna bólinedi. Sáıkesinshe, olar úshin paıyzdyq mólsherleme — 18 paıyz, bul Ózbekstan úshin óte jaqsy. Óıtkeni erkin naryqtaǵy paıyzdyq mólsherleme 24-28 paıyz arasynda qubylady. ıAǵnı, sýbsıdııa aılyq tabysy belgili bir somadan tómen halyqqa baǵyttalady. 30 mıllıon sýmǵa deıin bul bastapqy jarnaǵa paıdalana alady. Kómektiń ekinshi túri de bar — paıyzdyq mólsherlemege sýbsıdııa jasalady. Osy ekeýiniń birin adamdardyń ózderi tańdaıdy. Biraq qazir biz memleketke jańa usynys jasadyq — alǵashqy jarnany jınaýǵa múmkindik joq adamdarǵa kepildendirilgen qor arqyly kepildik berý. ıAǵnı, azamat 5 paıyz alǵashqy jarnany ózi engizedi, qalǵan 20 paıyzyna kepildik beriledi. Bul mehanızmdi biz qazir iske qosyp jatyrmyz, tek maquldaý ǵana qaldy. Osylaısha, biz ıpotekaǵa qol jetkizýi qıyn halyq sanatyna qoldaý kórsetip otyrmyz, — dedi ol.