Almaty oblysynda aport almany qaıta jańǵyrtatyn baq salynyp jatyr
ASTANA. KAZINFORM – Qazaq baǵbandyǵynyń sımvoly - almatylyq aport surpyn qaıta jańǵyrtýǵa baǵyttalǵan aýqymdy joba iske asýda.
Bul bastama Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi, «Astana-20» memlekettik qory jáne Ulttyq agrobıotehnologııalyq ortalyǵynyń qatysýymen Prezıdenttiń tapsyrmasy boıynsha qolǵa alyndy.
Jalpy ınvestıtsııa kólemi 163 mıllıon teńgeni quraıdy. Qazirgi ýaqytta Qazaq jemis-kókónis sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýty «Talǵar» óńirlik fılıalynyń bazasynda 10 gektarlyq alǵashqy baq otyrǵyzyldy.
Aport surpynyń kóshetteri Jońǵar Alataýynyń genetıkalyq rezervattarynan jınalǵan Sıvers jabaıy almasynyń (Malus sieversii) tuqymdarynan alynǵan telitýshi negizge kóz arqyly telý (okýlırovka) ádisimen kóbeıtilgen.
Buǵan deıin ǵalymdar telitýshi negiz retinde jabaıy almanyń 11 túrin iriktep alǵan bolatyn.
2024-2025 jyldary germoplazma (tuqym) jınaý maqsatynda «Jońǵar Alataýy» memlekettik ulttyq tabıǵı parkine eki ǵylymı ekspedıtsııa uıymdastyryldy.
Aldaǵy úsh jyl ishinde «Talǵar» fılıalynyń, «Baıserke-Agro» kompanııasynyń, Qazaq ulttyq agrarlyq zertteý ýnıversıtetiniń jáne Almaty qalasy ákimdiginiń jerlerinde aport almanyń 110 gektar baǵy otyrǵyzylmaq.
- Aldaǵy 7-8 jyldan keıin alǵashqy ónim alynady dep josparlanýda.
Joba aıasynda ınfraqurylymdy jetildirý jumystary júrgizilip, sýarý júıeleri jańartyldy, sý jınaqtaýǵa arnalǵan basseın salyndy, analyq-shlamdyq baqtyń aýmaǵy qorshaldy, aýyl sharýashylyǵy tehnıkasy satyp alyndy, - delingen AShM aqparatynda.
«Talǵar» óńirlik fılıalynyń ǵalymdary, baý daqyldarynyń bıotehnologııasy zerthanalarynyń mamandary almanyń suryptary men telitýshileriniń vırýssyz prebazıstik genqoryn qalyptastyrýmen aınalysýda. Bul baza bolashaqta vırýssyz kóshet sharýashylyǵynyń ǵylymı negizdelgen júıesin qurýǵa negiz bolmaq.
Memlekettik tapsyrys aıasynda Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi bes qundy sort pen bes telitýshini saýyqtyrý jumystaryn júrgizdi, sondaı-aq Eýropalyq jáne Jerorta teńizi ósimdikterin qorǵaý uıymy (EPPO) men Jańa ósimdik sorttaryn qorǵaýdyń halyqaralyq odaǵynyń (UPOV) usynymdaryna sáıkes genotıpteý jumysy júzege asyryldy.
Eki jylǵa jalǵasqan eńbektiń nátıjesinde vırýssyz prebazıstik genqor jasalyp, suryptardyń genetıkalyq pasporttary men morfologııalyq sıpattamalary rásimdeldi, molekýlalyq zertteýler zerthanasy iske qosyldy.
Bul qadamdar Qazaqstannyń zamanaýı vırýssyz kóshet sharýashylyǵy júıesine kóshýine jol ashty deýge bolady.
Aıta keteıik, Almaty aporty resmı túrde Qazaqstannyń ulttyq brendi atandy.