«Alkogol ulttyq genofonymyzǵa qaýip tóndirip tur» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Elbasy Nursultan Nazarbaev Qazaqstan halqy Assambleıasynyń XIX sessııasynda qazaqstandyqtardyń jańa býynyn qoldaýǵa, jastar saıasaty máselelerine aıryqsha kóńil bólinetinin atap ótken bolatyn. Bul oraıda, jastar arasyndaǵy úderisterge zertteý-zerdeleý jumystaryn júrgizýdiń, jańa áleýmettik lıftiler qalyptastyrýdyń mańyzdylyǵyna da toqtalǵan edi. Osy oraıda «Egemen Qazaqstan» gazetinde L.Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń professory, tarıh ǵylymdarynyń doktory Jambyl Artyqbaevqa birer saýal qoıyp, tuşymdy jaýap alǵan. «Jas órken óziniń bilimine sensin» degen taqyryppen berilgen suhbat barysynda ǵalym: «Men Elbasynyń jastar ortasyndaǵy úderisterdi tereń zertteý qajet degen sózin, eń aldymen, etnolog jáne tarıhshy ǵalym retinde úlken jaýaptylyqpen qabyldadym. Oǵan sebep, jastar qashanda qoǵamdaǵy úlken úderisterdiń barometri sııaqty. Mysaly, siz teńizde qaıyqpen júzip kelesiz, bir qaraǵanda teńiz beımaral turǵan sııaqty, biraq sý betindegi jeńil tolqyndarǵa kóńil aýdarsańyz, olar beımaza, endeshe, teńizdiń túbinde bir dúleı qozǵalys bastaldy deı berińiz», - deıdi.
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe Almatyda QR Syrtqy ister mınıstri Erjan Qazyhanov BUU-nyń Adam quqyqtary jónindegi Joǵarǵy komıssary, BUU Bas hatshysynyń orynbasary Navanethem Pılleı hanymmen kezdesý ótkizdi. Kezdesý barysynda Qazaqstannyń adam quqyqtary salasyndaǵy mindetterin oryndaýy, elimizdiń Ortalyq Azııa boıynsha AQJKB-niń óńirlik ofısimen yntymaqtasýy, Adam quqyqtary jónindegi is-sharalardyń ulttyq josparyn júzege asyrý, BUU adam quqyqtary boıynsha tetikteri jóninde usynystardy júzege asyrý, zorlyqqa qarsy ulttyq aldyn alý tetigin engizý boıynsha sharalar qabyldaý máseleleri qarastyryldy. Maqala «Adamı máseleler alańdatpaýy tıis» degen taqyryppen berilgen.
***
«Alash aınasy» gazetiniń búgingi nómirindegi bas jarııalanymynyń júgin «Alkogol ulttyq genofondymyzǵa qaýip tóndirip tur» degen taqyryptaǵy maqala kóterip tur. Statıstıka derekteri boıynsha, eldegi ishimdikke áýestenýshiler sanynyń artyp otyrǵany, onyń ulttyq genimizge áser etetini qoǵamnyń úlken alańdaýshylyq týǵyzyp otyr. Osy rette maqalada mamandardyń deregi men jýrnalıstiń zertteýi taqyrypty ashyp, bul zııany mol ishimdik jaıynda oqyrmanǵa keń aýqymda, jańa kózqaraspen aqparat usynady. «Mamandardyń paıymdaýynsha, shól basý úshin kúndelikti bir shólmek syra ishý - maskúnemdiktiń alǵashqy belgisi. Óıtkeni eki-úsh ret syra ishken soń adam aǵzasy oǵan tez úırenip, qajet ete bastaıdy. ıAǵnı adamda psıhologııalyq táýeldilik sındromy paıda bolady», - dep jazady basylym.
Osy basylymnyń turaqty «Dat!» aıdarynyń qonaǵy tarıh ǵylymynyń doktory, akademık, professor Tileý Kólbaevpen aradaǵy suhbat «Meni búgingi tańda elimizdegi áskerı-patrıottyq tárbıeniń joqtyǵy qynjyltady» degen taqyryppen berilgen. Belgili ǵalym oqyrmanǵa ekinshi dúnıejúzilik soǵys týraly tuşymdy áńgimeler usynady. Suhbatta Uly Otan soǵysy kezindegi qazaq halqynyń orny men jasaǵan eren erlikteri jaıly tyń málimetter beriledi. «Tek áskerıler ǵana emes, jalpy, jastarymyzdyń babalarynyń erlikterinen beıhabarlyǵy qynjyltady. Men muny óz tájirıbemnen bilemin. Sebebi men de bir kezderi sarbazdardy tárbıeleýmen aınalystym. Babalardyń erligi aıtylǵan kezde keýdesinde jany bar kez kelgen qazaqtyń kózi janyp óshedi. Sondyqtan qazaqtyń búgingi jetistikterimen qosa burynǵy jetistikteri de aıtylsa eken deımin», - deıdi ǵalym.
***
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, ǵasyrdan astam ýaqyttan beri jer astyndaǵy qara altynmen álemge tanylǵan Atyraý óńirindegi Maqat aýdanyndaǵy baıyrǵy munaıly Baıshonas pen Eskene eldi mekenderiniń turǵyndary jańa qonysqa kóshetin boldy. Osy aýdanda alǵash munaı kózi tabylǵan kezdegi tirshilik búginde kelmeske ketkendikten, osy eldi mekenderdegi úsh myńǵa jýyq turǵyndy ınfraqurylymy damyǵan jerge kóshirý máselesi oń sheshimin tapty. Aımaq basshysy B. Rysqalıevtiń bastamasymen Úkimet nazaryn aýdartqan ózekti problemany sheshý úshin «QazMunaıGaz» UK» AQ eldi meken turǵyndaryn jańa qonysqa kóshirý úshin 5 mlrd. 400 mln. teńge qarajat bóletin boldy. Maqala «Munaıshylardyń muny seıildi» degen taqyryppen berilgen.
***
«Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń atyna Astanada bolyp qaıtqan kostarıkalyq dárigerden hat kelip tústi», - dep jazady «Kazahstanskaıa pravda» gazeti. Basylymnyń atap ótýinshe, kostarıkalyq terapevt Katalına Skıpton jaqynda Astanada, Ulttyq ǵylymı-medıtsınalyq ortalyqta emdeý kýrsyn alǵan óz patsıentimen birge bolǵanyn jazady. Kedendik tekserý kezinde ol óziniń Qazaqstanǵa joly túsken Kosta-Rıkanyń birinshi azamatshasy ekenin biledi. Katalına Skıpton óziniń Qazaqstan elordasyna tańqalǵanyn aıtady. «Astana qalasy meni óziniń sáýlettik ásemdigimen, ádemi landshafttyq josparlanýymen, eskertkishterimen jáne ǵımarattarymen tánti etti. Men ózimniń dostaryma jáne áriptesterime Qazaqstanǵa barýǵa keńes beremin», - dep jazady ol. Hat sońynda terapevt Memleket basshysyna Qazaqstanda eń aldyńǵy qatarly medıtsınalyq tehnologııalardy tabysty engizgeni úshin alǵys bildiredi.
