Alımenttiń belgilengen mólsherin bekitý bárine birdeı qolaıly bolmaıdy - sarapshy
TARAZ. KAZINFORM – Jambyl oblysynda mamandar alıment tóleý júıesine ózgerister engizý qajettigimen kelisedi. Alaıda olardyń pikirinshe, erekshelikterdi de eskergen jón.
Jaqynda tarazdyq jalǵyzilikti analardyń biri búginde 28 jasqa tolǵan uly úshin alıment ala bastady.
– 1960 jyly týǵan er adam 2009 jyldan beri alıment tólemeı, bereshegi qordalanǵan. On jyldan astam ýaqyt boıy ol jasyrynyp, qashyp júrdi, eńbekaqysynan alıment úshin ustap qalmasyn dep beıresmı jumys istedi. Er adam birneshe ret jaýapqa tartyldy: aıyppul tóledi, quqyq buzýshylyq qaıtalanǵany úshin eki táýlikke qamaýǵa alyndy. Biraq bul sharalar oǵan áser etpedi. Jaqynda boryshker zeınet demalysyna shyqty. Burynǵy áıeli alımentten qashqan ony keshirmeı, 2,19 mıllıon teńgeni óndirip alýdy talap etti. Qazir er adamnyń bazalyq zeınetaqysynan aı saıyn shamamen 25 myń teńgeni alıment úshin ustap qalady. ıAǵnı alıment tóleýden eshkim qutyla almaıdy, erte me, kesh pe, báribir qajetti somany óndirip alýdyń zańdy joly tabylady. Tek ýaqyt ótip ketti, 2009 jyly bul 2 mln teńgeniń quny boldy ári kishkentaı balanyń qajetine de jarar edi, - dedi Jambyl oblystyq óńirlik palatanyń jeke sot oryndaýshysy Qambar Janbosynov.
Búginde Qazaqstanda balalardyń ál-aýqatyn jaqsartý jáne alıment tóleýshilerdiń jaýapkershiligin arttyrý maqsatynda júıege ózgerister engizý qarastyrylyp jatyr. Sonyń biri - alımenttiń mınımaldy mólsherin belgileý. Balalarǵa tólenetin alıment jetkilikti bolýy úshin, eń tómengi kúnkóris deńgeıine baılanystyryp tólemniń eń tómengi shegin belgileý josparlanǵan.
Qazirgi ýaqytta Taraz óńirinde 15 myńǵa jýyq alıment tóleýshi tirkelgen, jeke sot oryndaýshylarynyń qolynda 6 myńnan astam is bar. Al 7,5 myńnan astam azamat balasy aldyndaǵy bereshekti óz erkimen tólep keledi.
– Qazir meniń qolymda alımentke qatysty 30-60 problemalyq is bar. Boryshkerlerdiń jartysynan kóbi qalada joq. Olardyń keıbirin tirkelgen jeri boıynsha izdep barǵanymyzda ata-analary qorǵashtaıdy. Kóptegen boryshkerdiń atynda bir de bir múlik nemese tabysy joq. Jumysqa beıresmı ornalasqan jaǵdaıda kiristi jasyrý úshin týystarynyń kartasynyń málimetterin beredi. Sondyqtan osy baǵytta, boryshkerlerge jasyrynýdy qıyndatý úshin ózgerister qajet. Eger er adam eńbekke jaramsyz bolsa nemese basqa da qıyn jaǵdaıǵa tap bolsa, analar olardyń ata-anasynan alıment alýǵa tyrysady. Olardy túsinýge bolady. Bul - balany asyraýǵa qajet aqsha alýdyń jalǵyz joly. Biraq adamgershilik turǵysynan qarttardan aqsha talap etý, alý durys emes. Óıtkeni zeınetkerlerdiń ózine kóbinese aqsha jetpeı jatady, - deıdi maman.
Qazir eń tómengi jalaqy mólsheri 85 myń teńge, ıaǵnı bir balaǵa kem degende 20 myń teńge tóleýge týra kelmek. Bul tólem eski istermen salystyrǵanda qomaqty soma bolyp esepteledi. Óıtkeni bir balaǵa 8-9 myń teńge tóleıtinder bar.
– Tarazdyń taǵy bir turǵyny 5 jyl boıy alıment tóleýden jaltarǵan. Osy ýaqyt ishinde onyń qaryzy 1,4 mln teńgege jetti. Bereshekten qutylý úshin er adam balasyna Qarataý qalasynan eki bólmeli páter syılady. Osydan keıin ol eńbek utqyrlyǵy ortalyǵy arqyly jumysqa ornalasyp, qazir aı saıyn shamamen 20 myń teńge alıment tóleıdi. Burynǵy jubaıynyń oǵan qazir eshqandaı shaǵymy joq, - deıdi Qambar Janbosynov.
Árıne, balasy aldyndaǵy jaýapkershilikti túsinetin ákeler de bar. Mysaly, Tarazdyń bir turǵyny bıznespen aınalysyp, aıyna orta eseppen 320 myń teńge tabys tabady. Ol balasyn asyraýǵa aı saıyn 200 myń teńge beredi. Er adam óz erkimen balabaqsha aqysy men basqa da shyǵyndardy óteýge nıet bildirdi. Keıin balasyn jeke mektepke berip, tamaǵyna, kıim-keshekke qajet qarajatty berip keledi.
Kópbalaly ana jáne Jambyl oblystyq «Anaǵa taǵzym» otbasyn qoldaý ortalyǵynyń dırektory Elmıra Myrzaǵalı tabysyn jasyrǵan er adamdar alıment tóleýden jaltaryp ketpeýi úshin belgilengen somada turaqty aqy alý qajet degen pikirde.
- Zańgerden keńes alý úshin bizdiń ortalyqqa bıyl 159 áıel júgindi, onyń jartysynan kóbi – alıment tólemeý máselesi boıynsha. Mysaly, jeti balanyń anasy 10 jyl boıy burynǵy kúıeýinen aqsha ala almaı keledi. Ol áıeldiń alǵashqy tórt balasynyń ákesi, biraq aırylysqannan beri bir tıyn da tólemegen. Qazir bereshegi 8 mln teńgeden asyp ketti. Búginde ol beıresmı jumys isteıdi. Sondyqtan sot oryndaýshylary odan tıisti qarajatty óndirip ala almaı otyr, - deıdi Elmıra Myrzaǵalı.
Alıment tólemeýshilerdiń basym bóligi – tabystaryn jasyryp júrgen er adamdar. Alaıda arasynda tipti ózderin de asyraı almaıtyndary bar.
- Olarǵa alıment boıynsha belgilengen somany tóleýdi mindetteý nátıje bermeıdi. Sondyqtan mundaı jaǵdaıda jalǵyzilikti analarǵa memlekettiń kómegi qajet, - deıdi ortalyq dırektory.
Buǵan deıin Úkimet Memlekettik alıment qoryn qurý usynysyn qoldamaıtyndyǵyn jazǵan edik.
Al SQO-da alımentten 2,7 mln teńge bereshegi bar er adam sottaldy.