Áleýetti Áýlıe-ata: Jambyldyń óndiristik áleýeti týraly derekti fılm jaryq kóredi

ASTANA. KAZINFORM – Jańa týyndy «Jumysshy mamandyqtar jyly» aıasynda Jambyl oblysynda júzege asyp jatqan ister týraly baıandap, óńirdiń óndiristik áleýetin kórsetedi.

өндіріс
Фото: Видеодан алынған скрин

Búginde oblysta quny 3,6 trln teńge bolatyn túrli joba júzege asyp jatyr. Óńirdegi jeke kásipkerliktiń arqasynda 167 myń turǵyn ózin-ózi jumyspen qamtyp, ataýly áleýmettik kómekten bas tartqan.

Oblystyń óndiristik áleýetine aıtarlyqtaı septigin tıgizip otyrǵan alyp zaýyt – «Sýper-farm». Óndiris orny 2006 jyly Aısha bıbi aýylynda boı kótergen. Búginde onda 650 adam eńbek etip, Qazaqstandy medıtsınalyq jabdyqpen qamtyp otyr.

óndiris
Foto: Vıdeodan alynǵan skrın

– Bastapqyda zaýyt onshaqty ǵana medıtsınalyq buıym shyǵaratyn. 2012 jyldan bastap jyl saıyn ónim sanyn kóbeıte berdik. Jańa óndiris alańdaryn saldyq. Qazir 350 túrli medıtsınalyq buıym shyǵaramyz. Jylyna 250 mıllıon shprıts, 35 mıllıondaı sıstema sııaqty, jalpy 500 mıllıonnan asa zat óndiremiz, – deıdi zaýyttyń óndiris jónindegi dırektory Álisher Anarmetov.

Mundaǵy úsh tsehta 400-den astam stanok jumys isteıdi. Al bul qurylǵylardyń táýlik boıy toqtaýsyz jumys isteýi – tájirıbeli mamandardyń eren eńbeginiń nátıjesi.

– 2015 jyldan beri osy zaýytta qyzmet etemin. Munda alǵash 24 jasymda kelgen edim. Sodan beri úsh jyl qatarynan Qytaıǵa baryp, zamanaýı stanoktarmen jumys isteýdi úırendik. Qazir biz osy stanoktardyń 24 saǵat boıy aqaýsyz, úzilissiz qyzmet etýin qadaǵalaımyz. Basty talap – óndiris kólemin tolyq ári sapaly oryndaý. Zaýytta 400-den astam stanok jumys isteıdi. Munda úsh iri tseh bar, men sol úsheýiniń de qurylǵylaryn jaqsy bilemin. Ózimniń brıgadamda 17 jumysshy bar. Olardyń bárin osy kásipke ózim baýlydym. Qazir barlyǵy óz mindetterin minsiz atqaryp júr, – deıdi aǵa elektromehanık Ermek Spanov.

óndiris
Foto: Vıdeodan alynǵan skrın

Zaýyt sońǵy jyldary tolyqtaı otandyq medıtsınalyq buıymdardy shyǵaryp jatyr. Kásiporyn kórpe-jastyqtan bastap, jaıalyq, halat, bahıla, túrli deńgeıdegi maskalar syndy medıtsınalyq zattardy ózderi óndiredi.

– 2022 jyly mata shyǵaratyn zaýytty ashyp, iske qostyq. Buryn ony Reseıden, Qytaıdan satyp alatynbyz. COVID kezinde shekara jabylyp, esh jerden satyp alar múmkindik bolmady. Sóıtip, medıtsınalyq matany ózimiz shyǵarýymyz kerek degen sheshimge keldik. Mataǵa qajet polıpropılen Atyraýda óndiriledi. Bir sózben aıtqanda, bul buıymdar – tolyqtaı Qazaqstanda jasalǵan ónim, – deıdi zaýyttyń óndiris jónindegi dırektory Álisher Anarmetov.

Jambyl oblysy medıtsınalyq týrızmimen de tanymal. Óńirdegi «Merki» shıpajaıy – elimizge belgili ortalyqtardyń biri. Radon sýymen emdeıtin mekeme teńiz deńgeıinen 750 metr bıiktikte ornalasqan.

óndiris
Foto: Vıdeodan alynǵan skrın

– TMD elderi boıynsha bizdiń shıpajaıdaǵy radon sýynyń kontsentratsııasy eń joǵarǵy bolyp esepteledi. Jer sharynda kontsentratsııasynyń joǵarylyǵy boıynsha úshinshi oryn alady. Sondyqtan basty bes baǵyt boıynsha em júrgizemiz. Munda býyn-tirek qımyldary júıesi aýrýlary, teri aýrýlary, júrek-qan tamyr júıesi aýrýlary, gınekologııalyq jáne zár shyǵarý júıesi aýrýlaryna em jasalady jáne nevrologııalyq aýrýlaryna em beremiz, – deıdi bas dırektordyń medıtsına boıynsha orynbasary Álııa Tasjúrekova.

1959 jyly kıiz úıden bastalǵan shıpajaı búginde jylyna 10 myńnan asa adam qabyldaıdy.

– Meniń bilýimshe, Belokýrıhada radon sýynyń kontsentratsııasy bir detsımetr kýbqa 25 nanokıýrıge deıin jetedi. Al bizdiń shıpajaıdaǵy radonnyń mólsheri áldeqaıda joǵary – bir detsımetr kýbta 80-nen 120 nanokıýrıge deıin barady, – deıdi shıpajaı mamany.

Jambyl oblysy ınvestıtsııa tartý boıynsha elimizdiń jetekshi óńirleriniń birine aınalyp otyr. Aımaqtaǵy agroónerkásip, taý-ken, qurylys hımııasy jáne óńdeý salalarynda úlken múmkindikter kóp. 2025–2028 jyldar aralyǵynda jalpy quny 3,6 trıllıon teńge bolatyn 82 ınvestıtsııalyq jobany iske asyrý josparlanǵan. Onyń ishinde 2,5 trıllıon teńge turatyn 16 iri joba sheteldik ınvestorlardyń qatysýymen júzege asady.

- Jergilikti bıýdjettiń kirisin ulǵaıtý maqsatynda, oblys aýmaǵynda jumys isteıtin, biraq basqa óńirlerde tirkelgen 78 iri kásiporyndy óz óńirimizge salyq tóleýshi retinde qaıta tirkeý boıynsha jumys júrgizdik. Sonyń nátıjesinde 2024 jyldyń basynan beri bul kásiporyndar jalpy 5,6 mlrd teńge salyq tóledi. Onyń 2,7 mlrd teńgesi – jergilikti bıýdjetke túsken túsim, - deıdi Jambyl oblysynyń ákimi Erbol Qarashókeev.

Qordaı aýdanyna qarasty Qarasý aýylynyń janynda ashylǵan jańa tsement zaýyty – sonyń aıǵaǵy. Buǵan deıin jergilikti áktas kórshi Qyrǵyzstandaǵy zaýytqa jóneltilip kelgen. Endi Qazaqstan men Sıngapýrdyń birlesken jobasy – KORCEM zaýyty jylyna 1,5 mıllıon tonna tsement óndiredi. Ekologııaǵa zııany joq bul zaýytta jol, kópir, metro, turǵyn úı qurylysyna qajetti M400, M450, M500 markaly tsement shyǵarylady.

– Bul – besinshi býyn zaýyt. Munda 77 fıltrdiń 38-i qoldanylady. Shań bes satyly fıltratsııadan ótkizilip, qaıtadan óńdelip tsementke aınalady. Qyrǵyzstandaǵy zaýyttan qandaı shań shyǵyp jatqanyn biletin bolarsyzdar. Al bizde shań joq. Shańnyń ózin kádege jaratyp jatyrmyz, – deıdi ákimshilik bóliminiń basshysy Ǵazıden Ábdiraıymov.

Zaýyttyń taǵy bir paıdasy – jergilikti turǵyndardy jumyspen qamtý. Munda Qarasý men Ótegen aýyldarynan 240 adam jumys istep júr. Zaýyt tolyqtaı iske qosylǵan soń taǵy 587 adamǵa jumys orny ashylady. Sonymen qatar, jergilikti bıýdjetke jyl saıyn 3 mlrd teńgege deıin salyq túspek.

Aıta ketý kerek, aldaǵy on jylda ınvestorlar óndiristi otandyq mamandarǵa tolyqtaı tapsyrýdy kózdep otyr.

– Bul on jyldyq ınvestıtsııalyq joba. Osy ýaqyt ishinde barlyq tsehta ózimizdiń mamandardy daıyndap shyǵarýymyz kerek. Qaýipsizdik ınjeneri sııaqty negizgi mamandyqtardyń bárin olar úıretip beredi. On jyldan keıin zaýytty tolyq qabyldap, basqarady, – deıdi Ǵazıden Ábdiraıymov.

Oblysta «Shatyrqul» ken baıytý fabrıkasy, «Jaısan» ken orny syndy iri kásiporyndar da jumys isteıdi. Oǵan qosa, Qazaqstandaǵy eń úlken shaǵynaýdan da Jambyl óńirinde ornalasqan. 45 myń turǵyny bar bul aımaqqa 144 kópqabatty, 967 jer úı salý josparlanǵan.

Eske sala keteıik, jaqynda ǵana Jibek Joly arnasynan Qazaqstanǵa qaıta oralǵan Turan jolbarysy týraly jańa derekti fılm kórsetilgen edi.

Сейчас читают