Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: Ortaq moneta, tranzıt dálizin qurý jáne Taq murageriniń sapary
ASTANA. KAZINFORM – Mamyrdyń bel ortasynda jahandyq ınternet-basylymdardy bir paraqtadyq. Mundaǵy Qazaqstanǵa qatysty jańalyqtyń kóbi dıplomatııalyq qatynas, halyqaralyq saýdaǵa negizdelgeni baıqalady. Abý Dabıdiń Taq murageri Haled ben Muhammed Ál Nahaıannyń elordaǵa kelýi, Qazaqstan-QHR arasyndaǵy tranzıttik dáliz qurý ıdeıasy men Ázerbaıjanmen birlesken moneta shyǵarý isi keń taldanǵan. Tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.
Anadolu: Qazaqstan-BAÁ ortaq damý jolynda
Qazaqstanǵa Abý-Dabıdiń Taq murageri sheıh Haled ben Muhammed ben Zaıd Ál-Nahaıan resmı saparmen keldi. Ol Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesip, birqatar mańyzdy qujatqa qol qoıdy. Júzdesý barysynAnadolu aqparat agenttigi jazdy.
BAÁ – Qazaqstannyń arab álemindegi negizgi saýda-ekonomıkalyq seriktesi ári sheteldik ınvestorlardyń ondyǵyna kiredi. 2023 jyly eki el úkimetteri Strategııalyq ınvestıtsııalyq jobalardy júzege asyrý týraly birlesken deklaratsııaǵa qol qoıǵany málim. Al ótken jyly BAÁ-den tikeleı ınvestıtsııalar aǵyny eki ese ulǵaıyp, rekordtyq mánge jetken bolatyn. Endi taraptar taýar aınalymyn $1 mlrd-qa deıin ulǵaıtý jóninde birlesken sharalar qabyldaýda.
Qasym-Jomart Toqaev sapar aıasynda quny 5 mıllıard dollardy quraıtyn 20-dan astam kommertsııalyq kelisimge qol qoıylatynyn quptady. Olardy júzege asyrý elder arasyndaǵy strategııalyq yntymaqtastyqty aıtarlyqtaı ilgeriletip, ózara tıimdi baılanystardy nyǵaıtýǵa septigin tıgizbek.
Ortaq kelisimderge kelsek, birshama joba týraly kelisim jasaldy. Atap aıtsaq, QR Kólik mınıstrligi men BAÁ Energetıka jáne ınfraqurylym mınıstrligi, QR Ádilet mınıstrligi men BAÁ Ádilet mınıstrligi memorandýmǵa otyrdy. Sondaı-aq Qazaqstan tarapy BAÁ-niń Masdar, AIQ, Abu Dhabi Commercial Bank, Presight, Abu Dhabi Ports, Terminals Astana Airport Limited kompanııalarymen kelisim jasady. Budan bólek, Túrkistan qalasynda sheıh Muhammed Ál Nahaıan atyndaǵy perzenthana salý, jel elektr stantsııasy jobasyn iske asyrý josparlanǵan.
Haled ben Muhammed Ál Nahaıan Qazaqstan men BAÁ arasyndaǵy qarym-qatynas ózara senim, qoldaý qaǵıdattaryna qurylǵanyn atap ótti. Bul baılanystar saýda-ınvestıtsııalyq yqpaldastyq sheńberinen shyǵyp, energetıka, kólik salalarynan bastap tsıfrlyq ınfraqurylym men bilim berý isine deıin jalǵasyp jatqan keń aýqymdy qamtıtynyna toqtaldy. Taq murageriniń aıtýynsha, qol qoıylǵan kelisimder eki eldiń bolashaqta da birlesip jumys isteýge beıil ekenin dáleldeıdi.
Report: Qazaqstan men Ázerbaıjan estelik moneta shyǵarmaq
Bakýde Qazaqstannyń Ázerbaıjandaǵy Elshisi Álim Baıel men Ázerbaıjannyń Ortalyq bankiniń Tóraǵasy Taleh Kıazymov kezdesti. Júzdesý barysynda ekonomıkalyq ósim, bolashaq baılanys jospary talqylanǵan. Ásirese, ortaq estelik monetalar shyǵarý ıdeıasy qoldaý taýypty. Jańalyqty Report aqparat agenttigi jarııalaǵan.
Elshi qazaq-ázerbaıjan qatynasynyń qarqyndy damýyna oń baǵa bergen. Búginde Qazaqstannyń Ulttyq Banki, Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi, Astana halyqaralyq qarjy ortalyǵy sekildi uıymdar Ázerbaıjannyń qarjy ınstıtýttarymen jemisti qarym-qatynas ornatýda.
Aıta keterligi, eki eldiń ortalyq bankteri tájirıbe almasý boıynsha jáne halyqaralyq alańdarda tabysty yntymaqtastyq júrgizip keledi. Sonyń bir aıǵaǵy – ortaq moneta. Kezdesý barysynda qos el memleketaralyq qatynasqa arnalǵan estelik moneta basyp shyǵarý ıdeıasyn talqylady.
Qazaq dıplomaty T.Kıazymovty bıyl mamyrda Astanada ótetin Túrki memleketteri uıymyna múshe memleketterdiń ortalyq bankteri Keńesiniń otyrysyna shaqyrdy. Óz kezeginde ÁR Ortalyq bankiniń tóraǵasy shaqyrýdy qabyl alyp, Keńesti qurý jónindegi bastamany qazaq jaǵy usynǵanyn erekshe atap ótti.
TASS: «Reseı–Qazaqstan–Qytaı» tranzıttik dáliziniń jobasy talqylandy
Astanada ótken Qazaqstan-Qytaı kólik forýmy aıasynda eki memlekettiń kólik mınıstrlikteriniń basshylary Marat Qarabaev pen Lıý Veı kezdesti. Kezdesýdegi mańyzdy jobanyń biri Ertis arqyly tranzıttik dáliz qurý bastamasy bolǵany sózsiz. Bul týraly reseılik TASS habarlady.
Kólik vedomstvolarynyń basshylary Ertis transshekaralyq ózeni arqyly «Reseı–Qazaqstan–Qytaı» mýltımodaldy tranzıttik dálizin qurýdy maqsat etip otyr. Qosymsha transshekaralyq Іle ózeni arqyly Qonaev qalasynan (QR) Inın qalasyna (QHR) deıin ózen baǵytyn qurýdy da talqylady.
«Qazaqstan men Qytaı arasynda kólik salasyndaǵy yntymaqtastyq artyp keledi. Máselen, 2025 jylǵy І toqsannyń qorytyndysy boıynsha QHR-men eksporttyq-ımporttyq avtotasymaldaý kólemi 82 paıyzǵa artyp, 822 myń tonna júk tasymaldandy. Al bıylǵy jyldyń alǵashqy tórt aıynyń qorytyndysyna sáıkes, QHR-men temirjol arqyly júk tasymaldaý kólemi 13 paıyzǵa artyp, 11,4 mln tonna júkti qurady», – delingen QR Kólik mınıstrliginiń málimetinde.
Forýmǵa eki eldiń bıznes-qoǵamdastyǵy men kólik-logıstıkalyq kompanııalarynyń 300-den astam ókili qatysqan. Shara barysynda B2B jáne G2B formatynda kezdesýler ótken.
Euronews: Kóshpendi kúzetinen ulttyq brendke deıin
Qazaq tazysy álemdik medıa keńistikte jıi nazarǵa iligedi. Bul joly ulttyq brendke aınalǵan tazynyń tarıhyn Euronews zerttegen eken. Modern Nomads baǵdarlamasynda taqyrypqa jan-jaqty taldaý jasalǵan.
Tazy – qazaq halqynyń ótkeni men ulttyq bolmysynyń belgisi. Bir kezderi kóshpendilerdiń senimdi serigine aınalǵan tazy Qazaqstannan tysqary jerge taralyp, dostyqtyń sımvolyna aınalýda.
Ǵalymdardyń paıymdaýynsha, tazynyń tarıhy jylqyny qolǵa úıretý dáýirinen bastaý alady. Ǵasyrlar boıy «tórtaıaqty dosymyz» jyrtqysh ańdardan qorǵap, kóshpendilerge azyq tabýǵa kómektesti.
Búginde qazaq tazysy ulttyq brendke aınalyp keledi. Ótken jyly Halyqaralyq kınologııalyq federatsııa (FCI) tazyny jeke ıt tuqymy retinde ádepki (aldyn ala) taný sheshimin qabyldady. Bul – halyqaralyq deńgeıdegi moıyndaýdyń basy. Endi uıymdardyń tolyqqandy ári zańdy túrde moıyndaýy aldaǵy mejege aınalyp otyr.
Astanalyq Abzal Dosyman – tazy tuqymyn ósirýshiniń biri. Apta saıyn jazyq dalada boı jazyp, tazy júgirtedi. Aıtýynsha, mundaı qadam kóshpendi rýhyn sezinýge ǵana emes, tazylardy babynda ustaýǵa kómektesetin kórinedi.
- Tazy ǵasyrlar boıy qalyptasty. Qazaq dalasynyń áleýmettik ómir saltynda erekshe orynǵa ıe. Biz tazyǵa qaryzdarmyz desek bolady. Asharshylyq jyldary bútin aýylǵa azyq tapqan tazylar bolǵan. Sondyqtan bul ıt tuqymyn jaı ósirmeımin, qoldan kelgenshe nasıhattaýǵa tyrysamyn, - deıdi Abzal Dosyman.
Qazirgi tańda tazyny asyraý, onyń kútimi týrasynda ortaq talap qalyptasyp keledi. Ásirese, sanyn kóbeıtý, sapasyn jaqsartýdyń mańyzy joǵary. Bul maqsatta tazyny halyqaralyq deńgeıde tanytýǵa, nashattaýǵa memleket te múddeli.
Osy oraıda aýqymdy is júzege asyrylǵanyn kóremiz. Onyń qatarynda Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen Frantsııa prezıdenti Emmanýel Makronnyń tazy tuqymyn asyraý oqıǵalary bar.