Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: Eýropalyq vıza, kıiktiń kóbeıýi jáne atom ónerkásibiniń jaı-kúıi
ASTANA. KAZINFORM — Bul aptada jahandaǵy ınternet-basylymdar Qazaqstanǵa qatysty jańalyqty qalys qaldyrmady. Qazaqstan úshin Eýroodaqtyń vızalyq rejımi jeńildeıtini, Grýzııamen logıstıkalyq baılanystyń artatyny aıtylǵan. Eldegi kıik popýlıatsııasynyń kúrt ósýi men atom ónerkásibin damytýdyń jospary da talqylanypty.
TASS: Qazaqstan men EO vızalyq rejımdi jeńildetý boıynsha kelissóz ótkizdi
Brıýsselde Qazaqstan men Eýropalyq odaq arasyndaǵy Vızalyq rejımdi jeńildetý týraly kelisim jáne Readmıssııa týraly kelisim boıynsha alǵashqy kelissóz ótti. Bul jıyn el azamattarynyń Eýropaǵa kirýin edáýir jeńildetýi yqtımal. Kelissóz týraly aqparatty reseılik TASS aqparat agenttigi jarııalady.
Talqylaý barysynda taraptar pikir almasyp, bastapqy baǵdardy kelisken. Sonyń ishinde saparlardy jeńildetýge, qoǵam arasyndaǵy baılanystardy nyǵaıtýǵa, yntymaqtastyqty keńeıtýge yqpal etetin zamanaýı quqyqtyq baza qalyptastyrý jaıy qozǵaldy.
QR Syrtqy ister mınıstrliginiń málimetinshe, kelissózder – Eýropalyq odaq pen Ortalyq Azııa memleketi arasyndaǵy alǵashqy protsess ári tarıhı qadam.
«Otyrysta Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Álibek Baqaev pen Eýropalyq komıssııanyń Mıgratsııa jáne ishki ister jónindegi bas dırektoraty bas dırektorynyń orynbasary Iohannes Lýhner teń tóraǵalyq etti. Kelissózderdiń bastalýy sımvoldyq ári mańyzdy oqıǵa boldy. Jeltoqsan aıynda Qazaqstan men EO arasyndaǵy Keńeıtilgen seriktestik pen yntymaqtastyq týraly kelisimge qol qoıylǵanyna 10 jyl tolady. Jańa kelissózder treginiń iske qosylýy on jyl boıy júıeli túrde damyp kele jatqan qatynastardyń jetilgenin, mazmundylyǵyn jáne strategııalyq baǵyttylyǵyn kórsetedi», – delingen mınıstrlik málimetinde.
Qazaqstan men Eýropalyq odaq kelissózderdi jalǵastyrýǵa jáne kelesi raýndty 2026 jyly Astanada ótkizýge ýaǵdalasty.
Report: Munaı-gaz hımııa óndirisi artady
Álemdik munaı naryǵyndaǵy ahýal Qazaqstannyń saladaǵy strategııasyna aıtarlyqtaı áser etkenin bilemiz. Aldaǵy ýaqytta Úkimet munaı-gaz hımııa óndirisiniń qýatyn qaıta qaraýdy josparlap otyr. Osy oraıda Report ınternet basylymy birneshe boljam men eldegi óndiris saıasatyna qatysty jańalyqty habarlady. Málimetti tarqatyp kóreıik.
Qazaqstanda munaı-gaz hımııasyn damytý erekshe nazarda. Qazir arnaıy zań jobasy ázirlenip jatyr. Ol 1-shi jáne 2-shi qaıta óńdeý jobalaryn jedeldetýge, al 3-shi jáne 4-shi qaıta óńdeý jobalary úshin jańa qoldaý quraldaryn qurýǵa baǵyttalǵan. Jyl sońyna deıin eldegi munaı-hımııa óndirisi 589 mln tonnaǵa jetedi degen boljam bar.
Energetıka mınıstrliginiń málimetinshe, 2024 jyly óndiris kólemi 540 myń tonna bolǵan (2023 jylmen salystyrǵanda 1,5 ese kóp). Ónimniń basym denin «KPI» JShS, «Kompanııa Neftehım ltd» JShS, «Shymkent hımııa kompanııasy» JShS, Atyraý MÓZ sekildi salanyń iri kásiporyndary qamtamasyz etken-di.
Sondaı-aq buǵan deıin Ónerkásip jáne qurylys mınıstrligi 2032 jyly óńdeý kólemin jylyna 30 mln tonnaǵa deıin ulǵaıatynyn aıtqan.
– 2040 jylǵa qaraı zamanaýı otyn-munaı-hımııalyq konfıgýratsııada qýaty 10 mln tonna munaı óńdeıtin jańa úlken syıymdylyqtaǵy iri zaýytty iske qosý men óńdeý qýatyn 30-dan 40 mln tonnaǵa deıin arttyrý josparlanyp jatyr. Jańa zaýyttyń óńdeý tereńdigi 95%-dy quraıdy. Bul jobalardy júzege asyrý ishki naryqtyń janar-jaǵarmaı materıaldaryna ósip kele jatqan suranysyn 100% qamtamasyz etýge, sondaı-aq munaı ónimderin kórshiles elderge eksporttaýǵa múmkindik beredi, – dedi Ónerkásip jáne qurylys mınıstr E. Aqkenjenov.
Belgili bolǵandaı, Qazaqstan 2040 jyly munaı ónimderiniń sapasy ekologııalyq K4 standartynan K5+ standartyna kóshiredi jáne ónimin syrtqy naryqqa eksporttamaq.
Trend: Qazaqstan-Grýzııa logıstıkalyq baılanysty nyǵaıtady
Apta basynda Mańǵystaý oblysynyń ákimi Nurdáýlet Qılybaı Grýzııanyń QR-daǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Levan Dıasamıdze bastaǵan delegatsııamen kezdesti. Taraptar Mańǵystaý oblysy men Grýzııa arasyndaǵy ekonomıkalyq, kólik-logıstıkalyq, týrıstik jáne mádenı baǵyttar boıynsha yntymaqtastyqty keńeıtý máselelerin talqylaǵan. Aqparatty Trend taratty.
Oblys ákimi Mańǵystaýdyń ınvestıtsııalyq múmkindikterine toqtalyp, óńirdiń geografııalyq ornalasýy, kólik ınfraqurylymy jáne qolaıly ınvestıtsııalyq ahýaly eki jaqty seriktestik úshin mańyzdy faktor ekenin aıtqan.
Kezdesýde Kaspıı teńizi arqyly Quryq – Alıat (Ázerbaıjan) baǵytynda turaqty teńiz parom qatynasyn uıymdastyrý jobasy talqylandy. «Georgian Industrial Group» bastamasymen iske asyrylyp jatqan joba aıasynda 2026 jyldyń alǵashqy jartyjyldyǵynda eki paromdy iske qosý josparlanýda. 2027 jylǵa qaraı parom floty alty kemege deıin ulǵaımaq. Bul Kaspıı baǵytyndaǵy júk tasymaly kólemin arttyrýǵa, port ınfraqurylymyn damytýǵa jáne «Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń» tıimdiligin kóterýge múmkindik beredi.
Aıta keteıik, Mańǵystaý oblysy men Grýzııa arasyndaǵy 2025 jyldyń qańtar-qazan aılaryndaǵy syrtqy saýda aınalymy 1,9 mln AQSh dollary kóleminde boldy. Búginde óńirde grýzın kapıtalynyń qatysýymen 51 kásiporyn jumys isteıdi.
The Times Of Central Asia: Keler jyly kıik sany 5 mıllıonǵa jetedi
Qazaqstandaǵy kıikterdiń sany 4 mıllıonnan asty. Bul – el úshin rekordtyq deńgeı. Al kelesi jyly tóldeýden keıin 5 mıllıonǵa jetýi múmkin. Memleket kıik popýlıatsııasyn retteý qandaı sheshim qabyldaıtynyn The Times Of Central Asia ınternet basylymy jazdy.
Kıik popýlıatsııasynyń dúnıejúzi boıynsha 98 paıyzy Qazaqstanda. 2003 jyly qazaq dalasyndaǵy bókender 21 myńǵa deıin azaıyp ketken edi. Arada 20 jyldan asa ýaqyt ótkende jaǵdaı ońaldy, tipti kıik sany shamadan tys ulǵaıyp keledi.
Úkimet málimetinshe, osy jyly 1 shildeden 30 qarashaǵa deıin 196 myńǵa jýyq kıik tárkilendi, ushalary otandyq et óńdeý kásiporyndaryna berildi. Jumystar ǵylymı usynymdarǵa sáıkes qatań túrde júrgizildi.
«Derıvattardy esepke alýǵa jáne saqtaýǵa erekshe nazar aýdarylady. Kıikterdiń barlyq múıizi tańbalanyp, mınıstrlikke vedomstvolyq baǵynysty «Ohotzooprom» ÓB» RMQK uıymynda kúsheıtilgen kúzet jáne mamandandyrylǵan ınfraqurylym jaǵdaılarynda saqtalady.
Derıvattardy tsıfrlyq tańbalaý jáne halyqaralyq retteý máseleleri jeke qaraldy. «Qazaqtelekom» AQ-men birlesip tolyq qadaǵalaýdy jáne zańdy aınalymdy qamtamasyz etetin kıik múıizderin tańbalaý jobasy júzege asyrylýda», – dep jazylǵan aqparatta.
Usynylǵan júıe CITES Halyqaralyq konferentsııasynda qoldaý tapty jáne qazaqstandyq derıvattardyń eksportyna shekteýlerdi kezeń-kezeńimen alyp tastaý úshin negiz retinde qarastyrylady.
Euronews: Qazaqstan ıadrolyq jobalar men ǵylymı ortalyqtardy damytyp jatyr
Euronews basylymy eldegi atom salasynyń damýyna qatysty kólemdi aqparat jarııalady. Onda ýran qory, AES-ke qajetti otyn, sheteldik kompanııalarmen baılanys taqyryptary qamtylǵan.
Úkimet taıaý onjyldyqta birneshe atom elektr stantsııasyn salýdy josparlap otyr – bireýi reseılik «Rosatommen» jáne taǵy ekeýi qytaılyq seriktesterdiń qoldaýymen júzege aspaq. Qytaılyq jobalardyń egjeı-tegjeıi ázirge belgisiz, alaıda joba Qazaqstannyń energetıka salasyn ártaraptandyrýǵa múmkindik beretini sózsiz.
«Rosatom» birinshi stantsııany 2035 jyl aıaqtaýy tıis. Jaqynda oǵan resmı túrde «Balqash» AES ataýy berildi. Bul AES-te ІІІ+ býynyndaǵy eki reaktor jumys isteıdi. Jıyntyq qýaty – 2,4 GVt. 2025 jyldyń tamyzynda AES ornalasatyn jer esebinde Almaty óńirindegi Úlken aýylynyń mańy tańdaldy.
Qazaqstan ýran men ıadrolyq otyn óndirisine jáne saladaǵy tehnologııalardy eksporttaý kúsh salyp keledi. Qazirgi ýaqytta «Qazatomónerkásip» ulttyq operatory ıadrolyq otyn tsıkliniń bastapqy tsıklin basqarady, ıaǵnı otyn komponentterin barlaýdy, óndirýdi jáne daıyndaýdy júrgizedi. Kompanııa ıadrolyq otyn tsıkliniń barlyq kezeńin júrgizýge nıettenip otyr, bul eldiń jahandyq jetkizý tizbegindegi pozıtsııasyn nyǵaıtady.