Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: AES salý boıynsha referendým, Orta dáliz jáne gazben qamtý

Ádettegideı álemdik basylymdar Qazaqstan jaıly kóptegen aqparattardy jazdy. Sonyń ishinde elimizdiń AES boıynsha referendým ótkizetini erekshe atalypty. Jáne budan da basqa kóptegen jańalyqtar jarııa boldy. Tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń sholýynan oqyńyz.

CentralAsia: Qazaqstanda AES salý boıynsha referendým ótetin kún anyqtaldy

Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev kezekti Joldaýynda 6 qazanda azamattar óz tańdaýyn jasaıtynyn aıtty. AES máselesi boıynsha jalpyhalyqtyq daýys berý ıdeıasy ótken jyly aıtylǵan. Bul jóninde CentralAsia jazdy.

Toqaev Qazaqstan ekonomıkasynyń qarqyndy ósip kele jatqan qajettilikterin qanaǵattandyrý úshin atom energetıkasyn damytýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Mysal retinde ol shamamen 200 atom elektr stantsııasy jumys isteıtin 30-ǵa jýyq shtatty keltirdi.

Buǵan deıin tórt kompanııa Qazaqstanda atom elektr stantsııalaryn salý úshin óz tehnologııalaryn usynǵan bolatyn. Qytaılyq CNNC HPR1000 reaktoryn, koreıalyq KHNP APR1000 jáne APR1400 reaktorlaryn, reseılik «Rosatom» korporatsııasy VVER-1200 reaktoryn paıdalanýdy, frantsýzdyq EDF kompanııasy óziniń EPR1200 tehnologııasyn usyndy.

Prezıdent Toqaev aldaǵy daýys berýde azamattar sanaly sheshim qabyldaıtynyna senim bildirdi. Referendým ulttyq dıalogtyń taǵy bir kórinisi jáne «tyńdaýshy memleket» tujyrymdamasyn júzege asyrýdyń úlgisi bolmaq.

Anadolu: Astanada tsıfrlyq ınklıýzııa jáne transformatsııa boıynsha Azııa-Tynyq muhıty mınıstrleriniń konferentsııasy bastaldy

Qazaqstan tsıfrlandyrý salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtýge ashyq jáne bul baǵytta tájirıbe almasýǵa daıyn. Astanada BUU-nyń Azııa jáne Tynyq muhıty úshin ekonomıkalyq jáne áleýmettik komıssııasy (ESKATO) uıymdastyrǵan Tsıfrlyq ınklıýzııa jáne transformatsııa boıynsha Azııa-Tynyq muhıty mınıstrleriniń konferentsııasy bastaldy. Aqparatty Anadolu agenttigi bólisti.

QR Premer-Mınıstriniń baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, plenarlyq otyrysqa QR Premer-Mınıstri Oljas Bektenov, BUU Bas hatshysynyń orynbasary jáne ESKATO Atqarýshy hatshysy Armıda Salsıa Alıshahbana, sondaı-aq úkimet basshylary men tehnologııa sarapshylary qatysty.

Konferentsııaǵa qatysýshylarǵa arnalǵan quttyqtaý sózinde Qazaqstan Premer-Mınıstri Uıymnyń Azııa-Tynyq muhıty aımaǵyndaǵy ekonomıkalyq órkendeýdi, áleýmettik ál-aýqatty jáne ekologııalyq turaqtylyqty ilgeriletýdegi mańyzdy rólin atap ótti. Onyń aıtýynsha, shamamen 80 jyl ishinde ESKATO 4 mıllıardtan astam adamnyń ómirine aıtarlyqtaı áser etti.

– Qazaqstan 30 jyldan astam ýaqyt boıy seriktestik pen tatý kórshilik rýhyndaǵy qarym-qatynastardyń údemeli damýyn jalǵastyra otyryp, ESKATO-nyń tolyqqandy múshesi boldy. Yntymaqtastyq jyldarynda qorshaǵan ortany qorǵaý, tabıǵı resýrstardy basqarý, ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq, saýda, energetıka jáne kólikti qamtıtyn eń mańyzdy salalar damydy, – dedi ol.

Bektenov sondaı-aq konferentsııaǵa qatysýshylardyń nazaryn bızneske, áleýmettik salaǵa jańa kókjıekter ashatyn jáne ekonomıkalyq ósý men mıllıondaǵan adamdardyń múmkindikterin keńeıtýdi qamtamasyz etetin tsıfrlyq tehnologııalarǵa aýdardy.

– Keshe Memleket basshysy óz Joldaýynda Qazaqstan jasandy ıntellekt keńinen qoldanylatyn jáne tsıfrlyq tehnologııalar damyǵan elge aınalýy kerektigin atap ótti. Olar bıznes, bilim jáne densaýlyq saqtaý úshin jańa kókjıekterdi ashatyn, ekonomıkalyq ósýdi qamtamasyz etetin jáne mıllıondaǵan adamdardyń múmkindikterin keńeıtetin adamdar. Biz bul baǵyttardy belsendi túrde damytyp jatyrmyz. Búginde elimiz tsıfrlandyrylǵan álemniń 30 eliniń qataryna kiredi jáne onlaın qyzmet kórsetý boıynsha 8-shi orynda, – dedi.

Onyń aıtýynsha, búginde Qazaqstan halqyna barlyq memlekettik qyzmetterdiń 90%-dan astamy mobıldi qurylǵylar arqyly qoljetimdi. Sondaı-aq Qazaqstannyń tsıfrlandyrý salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtýge ashyq ekenin jáne bul baǵytta tájirıbe almasýǵa daıyn ekenin atap ótti.

– Aımaqtaǵy Birikken Ulttar Uıymynyń Turaqty damý maqsattaryna qol jetkizý úshin eshkimdi artta qaldyrmaý prıntsıpin atap ótý mańyzdy. Tsıfrlyq ınklıýzııa mańyzdy element bolyp sanalady, onsyz maqsattarymyzǵa jetý múmkin emes. Tek yntymaqtastyq, bilim jáne ozyq tájirıbe almasý arqyly biz barlyǵyna turaqty jáne gúldengen bolashaqty qamtamasyz ete alamyz. Biz tájirıbe men bilimmen bólisýge daıynbyz. Osyǵan baılanysty men sizderdi Qazaqstanda Azııa-Tynyq muhıty aımaǵyndaǵy turaqty damý úshin tsıfrlyq sheshimder ortalyǵyn ashýǵa qoldaý kórsetýge shaqyramyn. Ony qurý tıimdi aımaqtyq yntymaqtastyqty damytýdyń mańyzdy katalızatory bolady jáne elder arasyndaǵy tsıfrlyq teńsizdikti azaıtady, – dedi ol.

60-tan astam elden kelgen delegattar qatysqan konferentsııada Azııa-Tynyq muhıty aımaǵyndaǵy tsıfrlyq transformatsııa esebi de bastaldy. Konferentsııa 5 qyrkúıekte aıaqtaldy.

Trend: Qazaqstan Serbııany Orta dálizdiń múmkindikterin qarastyrýǵa shaqyrdy

Qazaqstan Serbııany Transkaspıı halyqaralyq kólik dáliziniń múmkindikterin qarastyrýǵa shaqyrdy. Bul týraly QR Premer-Mınıstriniń orynbasary Serik Jumanǵarın málim etti. Jańalyqty Trend jazdy.

QR Premer-Mınıstriniń orynbasary atap ótkendeı, Qazaqstan men Serbııa arasyndaǵy qoldanystaǵy zańnamalyq baza elder arasynda aptasyna 14 jolaýshylar reısin júzege asyrýǵa múmkindik beredi.

– Qazaqstannyń áýejaılarynda «ashyq aspan» rejımi bar. Bizdiń elder arasynda tikeleı áýe qatynasynyń ashylýy Serbııanyń Eýropada kóliktik habqa aınalýyna múmkindik beredi, – dedi Jumanǵarın.

Aıta keteıik, Orta dáliz Qytaı men Eýropalyq Odaq elderiniń konteınerlik temirjol júk jelilerin Ortalyq Azııa, Kavkaz, Túrkııa jáne Shyǵys Eýropa elderi arqyly baılanystyrady.

Kópjaqty mýltımodaldy kólik ınfraqurylymy Kaspıı jáne Qara teńizderdiń paromdyq termınaldaryn Qytaı, Qazaqstan, Ázerbaıjan, Grýzııa, Túrkııa, Ýkraına jáne Polshanyń temirjol júıelerimen baılanystyrady.

Orta dáliz Qytaıdan Túrkııaǵa, sondaı-aq Eýropa elderine jáne qarama-qarsy baǵytta júk tasymalynyń ulǵaıýyna yqpal etedi. Osy dálizben júretin bloktyq poıyz Qytaıdan Eýropaǵa júkti orta eseppen 20-25 kúnde jetkizedi jáne bul kólik dáliziniń basty artyqshylyqtarynyń biri.

Daryo: Qazaqstanda halyqtyń 60 paıyzy kógildir otynǵa qosylǵan

Qazaqstan Úkimeti eldi gazdandyrý baǵdarlamasyn júzege asyrýdy jalǵastyrýda. Premer-mınıstrdiń birinshi orynbasary Roman Sklıardyń aıtýynsha, búginde halyqtyń 60 paıyzy kógildir otynǵa qol jetkizdi. Aqparatty Daryo málimdedi.

Bıyl jyl sońyna deıin taǵy 300 myń adamdy gazǵa qosý josparlanýda. Osy josparlardy júzege asyrý úshin bıylǵy jyly 1700 shaqyrym gaz jelilerin jańǵyrtýǵa 200 mıllıard teńge bólindi.

Sondaı-aq «Beıneý – Bozoı – Shymkent 2», «Aqtóbe – Qostanaı» jáne «Taldyqorǵan – Úsharal» jańa gaz qubyrlarynyń qurylysy boıynsha jumystar júrgizilýde. Qazir Qashaǵanda eki gaz óńdeý zaýyty salynsa, Qarashyǵanaq pen Jańaózende taǵy ekeýin salý josparlanýda.

Al Ózbekstanda qys mezgiline qyzý daıyndyq júrip jatyr. Onda da jylý elektr stansalaryn jańǵyrtý jáne jóndeý boıynsha aýqymdy jumystar júrgizilýde. Negizgi kúsh Tashkent pen Navoıdaǵy jylý elektr stantsııalaryna shoǵyrlanǵan, onda energobloktar jańartylyp, olardyń tıimdiligi artyp, otyn shyǵyny azaıǵan.