Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: $500 mln kelisim, AES qurylysy jáne kartop eksportyna shekteý

ASTANA. KAZINFORM – Osy aptada Qazaqstan birneshe mańyzdy jańalyqtarymen álemdik aqparat alańynda nazar aýdardy. El men Estonııa arasyndaǵy kelisimderdiń jalpy somasy 500 mıllıon dollardan asty. 2029 jyly elimizde alǵashqy atom elektr stantsııasynyń qurylysy bastalatyny belgili boldy. Sonymen qatar, «Jasandy ıntellekt týraly» zań resmı kúshine endi. Naryqta kartop eksportyna shekteý engizilýi múmkin ekeni de habarlandy.

Report: Qazaqstan men Estonııa 517 mln dollarǵa kelisim jasady

Astanada ótken Qazaqstan–Estonııa bıznes-forýmynda eki eldiń kompanııalary jalpy somasy 517 mln dollardan astam 11 kommertsııalyq kelisimge qol qoıdy. Bul aqparat BAQ betterinde keńinen taraldy.

Report agenttigi forýmǵa Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen Estonııa Prezıdenti Alar Karıs qatysqanyn jazdy. Toqaev óz sózinde eki eldiń iskerlik qaýymdastyqtary qatysatyn forým ekijaqty saýda jáne ınvestıtsııa salasyndaǵy ózara árekettestikti jandandyratynyn atap ótti.

Qazaqstan prezıdenti perspektıvaly seriktestik baǵyttaryn atady: kólik jáne logıstıka, tsıfrlandyrý, aýyl sharýashylyǵy, ónerkásip, qarjy jáne bilim berý. Sonymen qatar, Toqaev Estonııa bıznesiniń Qazaqstandaǵy úlesin keńeıtýge tolyq qoldaý kórsetetinin jetkizdi.

TASS: Qazaqstan 2029 jyly AES salýdy bastamaq

Qazaqstan 2029 jyly alǵashqy atom elektr stantsııasyn salýdy josparlap otyr. Qurylysty Reseıdiń «Rosatom» kompanııasy basqarady. Bul týraly Qazaqstannyń Atom energııasy agenttiginiń tóraǵasy Almasadam Sátqalıev habarlady. Laýazymdy sheneýnik sózin TASS aqparat agenttigi jazdy.

— Qurylysta qaýipsizdikti qamtamasyz etý jáne talaptardyń saqtalýyn qadaǵalaý úshin birneshe jyl kerek bolýy múmkin. ıAdrolyq ınjenerler muny «alǵashqy beton» dep ataıdy. Muny tek jobalyq zertteýler ǵana aıta alady. Kóp nárse jabdyq pen jobalaý jumystaryna baılanysty. Biz reseılik joba úshin 2029 jylǵa maqsat qoıyp otyrmyz, — dedi Sátqalıev.

Qazirgi kezde stantsııa salynatyn jerde geologııalyq jáne ınjenerlik izdenis jumystary júrgizilýde. Almaty oblysy Úlken aýyly mańynda shamamen 50 uńǵymadan topyraq synamalary alynǵan. Sondaı-aq radıonýklıdter, gıdrologııalyq jáne ınjenerlik taldaýlar jasaldy, eki gıdropost ornatyldy.

AES qurylysy 2024 jylǵy kúzde ótken referendýmnan keıin qolǵa alynǵan. Bıyl onlaın-daýys berý arqyly stantsııaǵa «Balqash» ataýy berildi. Іzdenis jumystary 18 aı ishinde aıaqtalyp, úkimetke bolashaq stantsııanyń naqty jobasy usynylady.

Anadolu: «Jasandy ıntellekt týraly» zańǵa qol qoıyldy

Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev «Jasandy ıntellekt týraly» zańǵa qol qoıdy. Bul týraly Anadolu aqparat agenttigi habarlaǵan.

Zań jasandy ıntellekt júıeleriniń negizgi jumys erejelerin belgileıdi. Endi jasandy ıntellekt adamnyń mindetterin oryndaýǵa arnalǵan qural bolyp esepteledi. Júıelerdi paıdalanatyn menshik ıeleri men paıdalanýshylar óz mindetteri men jaýapkershiligin alady. Menshik ıeleri júıelerdiń qaýipsizdigi men senimdiligin qamtamasyz etýge, táýekelderdi basqarýǵa jáne paıdalanýshylarǵa kómek kórsetýge mindetti.

Zańda zańdylyq, ádildik, teńdik, ashyqtyq, túsiniktilik jáne adamnyń ıgiligine basymdyq berý qaǵıdalary bekitilgen. Zııan keltiretin maqsatta jasandy ıntellekt qoldanýǵa tyıym salynady. Mysaly, manıpýlıatsııa jasaý nemese zańsyz derekter jınaý múmkin emes. Jasandy ıntellektpen jasalǵan taýarlar men qyzmetter arnaıy belgilenedi.

The Times Of Central Asia: Qazaqstan kartop eksportyn qaıta shekteýi múmkin

Astanada ótken úkimettik brıfıngte Qazaqstanda kartop eksportyna shekteý qaıta engizilýi múmkin ekeni habarlandy. The Times Of Central Asia ınternet portaly jaýapty vedomstvo ókilderiniń sózine súıenip, eksportty shekteý sharttaryn jarııalady.

Vıtse-premer jáne ulttyq ekonomıka mınıstri Serik Jumanǵarınnyń aıtýynsha, qańtarda elde shetelge kartop eksportyna alty aılyq shekteý engizilgen. Bul sheshim kórshiles Ózbekstannan suranystyń kúrt ósýine jáne eksport kóleminiń 1,5 ese ulǵaıýyna baılanysty qabyldanǵan. Nátıjesinde ishki naryqtaǵy baǵalar da kúrt kóterilgen.

— Іshki naryqqa adam basyna 100 kılogrammnan eseptegende shamamen 2–2,1 mıllıon tonna kartop qajet. Eksport 500–600 myń tonnaǵa jetken kezde shekteý engizemiz. Bul kórshiles elderge qaraǵanda bizdiń básekelestik artyqshylyǵymyz. Óndirýshilerge eksport arqyly tabys tabýǵa kedergi keltirmeımiz, biraq ishki naryqqa jetkizýde lımıtke jetken soń eksportty jabý nemese kvotalaý múmkin, — dedi Jumanǵarın.

Aýyl sharýashylyǵy vıtse-mınıstri Azat Sultanov bıylǵy kartop túsimi 2,9 mıllıon tonnany quraǵanyn, ishki suranys shamamen 2,1 mıllıon tonna ekenin aıtty. Osyǵan sáıkes eksporttyq áleýet shamamen 800 myń tonna. Degenmen úkimet konservatıvti eseppen 500–600 myń tonnany shekteý shegi retinde belgilep otyr.

Jumanǵarın jańa ónimnen 300 myń tonna eksporttalǵanyn, taǵy 200 myń tonnasy kelisimshart boıynsha jetkizilgenin atap ótti. Іshki baǵalar turaqtalǵan: qazir kartop kılogramy shamamen $0,34 turady. Buryn kóktemde ol $0,50–$0,70 bolǵan edi.

Buǵan deıin, bıyl The Times Of Central Asia habarlaǵandaı, Astana men basqa iri qalalarda suranystyń kúrt ósýine baılanysty jeke satyp alýshylarǵa kartop satýǵa shekteý engizilgen. Defıtsıttiń eń joǵary kezeńinde baǵa 0,96 dollarǵa jetken.