Álem ǵalymdary Nazarbaevtyń ıadrolyq qarýsyzdanýǵa qosqan úlesin joǵary baǵalady
Eń alǵash 1957 jyly álem ǵalymdary Kanadanyń Pagýosh aýylynda jınalyp, álemdik saıasattyń mańyzdy aspektileri, ıadrolyq soǵys qaýpi týraly pikir almasqan edi. 2002 jylǵa deıin adamzatqa tóngen qaýip-qaterler talqylanatyn bul dástúrli jıyn álemniń 275 memleketinde ótkizilip, oǵan qatysqan adamdar sany 4 myńnan asyp jyǵyldy.
Bıylǵy kezdesýde Pagýosh ǵalymdar qozǵalysynyń qatysýshylary, BUU ókilderi, halyqaralyq uıymdar men qaýipsizdik salasyndaǵy saıası qaıratkerler men halyqaralyq sarapshylar jańa ıadrolyq qaterlerge qarsy turý jóninde sóz qozǵamaq.
«Bir kezderi Qazaqstan ıadrolyq qarýdyń asa aýyr zardabyn shegip edi. Bul memleket ıadrolyq synaqtardy toqtatýdyń mańyzdy elementi bolyp qala beredi. Biz ıadrolyq qarýdyń eshbir elde bolmaǵanyn qalaımyz jáne búgin ıadrolyq qarýsyzdandyrý men ony taratpaý máselelerin talqyǵa salamyz. Qazirgi ýaqytta 15-16 myń dana kóleminde ıadrolyq qarý bar, sondyqtan ıadrolyq qaýip-qaterler máselesin tasada qaldyra almaımyz. Pikirler san alýan bolǵanymen, túıin - bireý. ıAdrolyq qarýdy túbegeıli joıýdy talqylaıtyn bolamyz»,- dedi Pagýosh konferentsııalarynyń (Pagýosh ǵalymdar qozǵalysy) Bas hatshysy Paolo Kotta Ramýsıno sharanyń ashylý saltanatynda.
Saltanatty ashylýda sóz sóılegen ǵalymdar Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń ıadrolyq qarýsyzdandyrý protsesine qosqan úlesine joǵary baǵa berdi.
«Ortalyq Azııada ıadrolyq qarýdan azat aımaq qurý ıdeıasy alǵash ret aıtylǵan BUU jınalysynda men de boldym. Biz Qazaqstannyń ıadrolyq qarýsyzdandyrý ǵana emes, Sırııa máseleleri boıynsha da dıalogtyq platformaǵa aınalǵanyn kórip otyrmyz. Astana protsesi bul shıelenistiń saıası sheshimin izdeýge eleýli úles qosyp keledi», - dep atap ótti BUU Bas hatshysynyń burynǵy orynbasary, Pagýosh qozǵalysynyń prezıdenti Djaıanta Danapala.
Pagýosh qozǵalysy beıbitshilik, qarýsyzdaný, qaýipsizdik jáne ǵylymı yntymaqtastyq jolyndaǵy ǵalymdardyń, saıası jáne qoǵamdyq qaıratkerlerdiń iri halyqaralyq uıymy bolyp tabylady. 1955 jyly Bertran Rassel men Albert Eınshteın álemniń aldyńǵy qatarly ǵalymdaryn ıadrolyq qarýdyń qaýpine nazar aýdarýǵa shaqyrǵan manıfestke qol qoıdy. Eınshteın qol qoıǵan sońǵy tarıhı qujat qozǵalystyń negizine aınaldy.
Uıym ıadrolyq qarýdy atmosferada, ǵarysh keńistiginde jáne sý astynda synaýǵa tyıym salý týraly shart; ıAdrolyq qarýdy taratpaý týraly shart; Zymyranǵa qarsy qorǵanys júıesin shekteý týraly shart; Bıologııalyq jáne hımııalyq qarý túrlerine tyıym salý týraly konventsııa; Eýropadaǵy kádimgi qarýlar týraly shartqarýsyzdaný jáne qaýipsizdik salasyndaǵy kóptarapty negizgi kelisimderdi ázirleý jáne qabyldaýda mańyzdy ról atqardy. 1995 jyly Pagýosh qozǵalysy Nobeldiń beıbitshilik syılyǵyna ıe boldy.
Pagýosh qozǵalysynyń Astanadaǵy kezdesýi 25-29 tamyz kúnderi ótedi.
