ÁLEM APTA ІShІNDE: Ýkraına azamattyq soǵys aldynda
Talaı jyl taǵdyry toǵysqan Reseıden ketisý ne bolmasa Batys elderinen bas tartý qazirgi ýaqytta ýkraın bıligi úshin tym qıyn. Bylaı tartsa ógiz óledi, bylaı tartsa arba synady. Ógizdi de óltirmeı, arbany da syndyrmaý úshin ne istemek kerek? Bul saýal talaı ýaqyttan beri resmı Kıevtiń basyn aýyrtyp, baltyryn syzdatýda. Al syndarly sheshim qabyldap, eldegi tynyshtyqty qalpyna keltirý bılik úshin de, eldi dúrliktirip otyrǵan oppozıtsııa úshin de úlken syn. Joǵaryda atap ótken azamattyq soǵys bastalyp ketýi múmkin degen qaýpimizdiń syry mynda, keshe eldiń Іshki ister mınıstrligi «Eýromaıdan» qatysýshylaryna qarý-jaraq jetkizip berip otyrǵan qylmystyq toptyń ustalǵandyǵyn málim etken bolatyn. Resmı aqparatqa qaraǵanda, qaskúnemderden 2 Kalashnıkov avtomaty, 4 tapansha, 1 karabın, sondaı-aq 800-den astam oq-dári, beısbol taıaǵy men betperdeler alynǵan. «Bul topty uıymdastyrýshy «Eýromaıdan» qatysýshylarynyń biri ekendigi anyqtaldy. Mılıtsııada atalǵan uıymdasqan qylmystyq toptyń «Eýromaıdan» aktsııasyna qatysýyshylarǵa qarý-jaraq jetkizip turǵandyǵyn dáleldeıtin aıǵaqtar bar», - deıdi resmı bılik. Al bul ustalǵany ǵana. Osydan keıin-aq eldegi búliktiń túnerip, qoǵamdy tuńǵıyqqa tartar terrorlyq astyrtyn áreketterdiń de «Eýromaıdanǵa» aralasyp bara jatqandyǵyn baıqaýǵa bolatyn sııaqty. Jalpy, 2004 jylǵy qyzǵylt-sary tóńkeristen keıin tynysh jatqan eldi ne túlen túrtti? Este bolsa, buǵan deıin jazǵanymyzdaı, eldegi saıası ahýal 2013 jyldyń 21 qarasha kúni Úkimettiń eýroyqpaldastyq úderisin toqtatý ári EO-men qaýymdastyq týraly kelisimge qol qoıýdan bas tartý sheshiminen keıin qıyndap ketken bolatyn. Eýroyqpaldastyqty qoldaýǵa baǵyttalǵan jappaı sharalar birneshe qalada boı kóterip, al Kıevtiń ortalyq alańy Nezalejnostı maıdany eldegi barlyq qarsylyq tanytýshy kúshterdiń basty arenasyna aınaldy. 30 qarasha kúni túnde «eýromaıdan» kúshpen taratyldy. Degenmen quqyq qorǵaý organdarynyń qatań is-qımyldary otqa maı quıyp, adamdardyń kóshege jappaı shyǵýyna ulasty. Sherý Kıev meriniń ǵımaraty men kásipodaq úıin basyp alýymen aıaqtalsa, basty alańdaǵy qarsylyq tanytýshylar túrli zattardan bógetter turǵyzdy. Biraq Jańa jyl qarsańynda jáne odan keıingi 2 aptada ahýal turaqtanǵandaı bolatyn. Ókinishke oraı, 16 qańtar kúngi Joǵarǵy radanyń 11 zań men 1 qaýlyny qabyldaýy jaǵdaıdy qaıta ýshyqtyrdy. Atalǵan qujattardyń jartysy ekonomıkaǵa qatysty bolsa, qalǵan bóligi azamattardyń sherý jáne túrli jappaı aktsııalar uıymdastyrýyna shekteý qoıatyn. Naqty aıtqanda, zań jobalary 5 kólikten astam avtokolonna qozǵalysyna, betperde jáne basqa da adamdy tanýǵa kedergi keltiretin zattardy paıdalanýǵa, fashıstik qylmystardy jarııa aqtaýǵa jaýapkershilikti qatańdatýdy, sondaı-aq ǵalamtordaǵy tsenzýrany kúsheıtýdi qarastyratyn. Bul zań jobalaryna 22 qańtar kúni Ýkraına Prezıdenti Vıktor ıAnýkovıch qol qoıyp, olar kúshine engen edi. Mine, dál osy jaıt jappaı tártipsizdikterdiń alǵashqy tolqynyna dem berdi. Oppozıtsııa ókilderi Úkimettiń otstavkaǵa ketýin, kezekten tys prezıdenttik jáne parlamenttik saılaý ótkizýdi talap etti. 19 qańtarda Ýkraınada jıyn ótkizýge qatysty el prezıdenti bekitken jańa zańǵa qarsy ondaǵan myń demonstrant Kıevtegi Táýelsizdik alańyna jınalǵan kezde polıtsııamen qaqtyǵys bolǵan edi. Oppozıtsıonerler tártip saqshylaryna qolyna túskenin laqtyryp, olardyń qurǵan bekinisin buzyp shyǵýǵa tyrysty. Quqyq qorǵaýshylarǵa qarsy shyqqan topty tynyshtandyrý úshin kózdi jasaýratatyn gaz qoldanýǵa týra keldi. Al Grýshevskıı kóshesindegi oqıǵalar faktisi boıynsha Ýkraınanyń QK-nyń 294-baby boıynsha (jappaı tártipsizdik) qylmystyq is qozǵaldy. 22 qańtar kúni sherýshilerdi alańnan «tazartý» úshin segiz myńǵa jýyq qúshtik qurylym jumyldyryldy. «Tazartý» jumysy - ereýilshiler men «Búrkit» jasaǵy arasyndaǵy aıaýsyz jáne qarymta urysqa alyp keldi. Sherýshiler kóshe tastaryn jáne qoldan jasalǵan jarylǵysh zattardy quqyq qorǵaýshylarǵa laqtyryp, kólik dóńgelekterin jaǵyp, alańdy qara tútinge aınaldyrdy. Qaqtyǵys saldarynan sherýshilerdiń úsheýi mert bolyp, júzdegeni jaraqattandy. Grýshevskıı kóshesindegi oqıǵalardan keıin 254 quqyq qorǵaýshy medıtsınalyq kómekke júgindi, onyń 104-i aýrýhanaǵa jatqyzyldy. Zardap shegýshilerge bas súıek-mıynyń zaqymdanýy, súıek synýy, kúıip qalý, pyshaq jaraqaty, belgisiz zattan ýlaný dıagnozdary qoıyldy. 23 qańtar kúni «Ýdar» oppozıtsııalyq partııasynyń kóshbasshysy Vıtalıı Klıchko Kıev ortalyǵyndaǵy barrıkadadaǵy radıkaldardy bılik pen oppozıtsııa arasyndaǵy kelissózder aıaqtalǵanǵa deıin bitimge kelýge shaqyrdy. «Kelissózder aıaqtalǵanǵa deıin biz bitim jasaıtyn bolamyz. Men saǵat 8-ge deıin kelip, nátıjeleri týraly aıtyp beremin. Olar da sol ýaqytqa deıin «eshqandaı granat» qoldanbaıtyndyǵyna ýáde etti», - dedi V.Klıchko. Osydan keıin Ýkraına Prezıdenti ákimshiliginde Memleket basshysy Vıktor ıAnýkovıch pen oppozıtsııalyq partııalar kóshbasshylary arasynda eldegi saıası daǵdarystan shyǵý joldaryn talqylaýǵa arnalǵan kezekti kelissózder ótti. Alaıda bul umytylys ta esh nátıje bere almady. Kezdesýden oralǵan V.Klıchko «eýromaıdandyqtar» aldyna shyǵyp: «Aldyn ala aldaýdy oılaıtyn adammen kelissózder ústeline otyrýdyń esh máni joq», - dedi. Sondaı-aq ol jappaı ereýilge shaqyryp, adamdardyń qan tógissiz-aq bılikti ózgerte alatyndyǵyn basa aıtty. Ázirshe eldegi ahýal osyndaı, tynyshtalar túr kórseter emes. Keıbireýlerdiń paıymynsha, mundaı jaıttan keıin Ýkraına batys jáne shyǵys memleketterine bólinip ketýi múmkin. Al endi bireýler azamat soǵysynyń oryn alý yqtımaldyǵy artyp kele jatqandyǵyn basa aıtýda. Úshinshi bireýler jańa tóńkeris oryn alyp, eldegi bıliktiń ózgeretindigine senimdi. Qalaı desek te, sońǵy kúnderi oryn alyp otyrǵan oqıǵalar joǵaryda atalǵan úsh stsenarııdiń de aqıqat aýylynan alys emes ekendigin anyq baıqaýǵa bolady.
