Alaıaqtar adamnyń sengishtigi men qorqynyshyn qalaı paıdalanady
Jyl basynan beri elimizde 13,7 myńnan astam ınternet alaıaqtyq tirkelgen. Alaıaqtardyń aılasyna tek egde kisiler ǵana emes, joǵary bilimi bar jáne IQ deńgeıi joǵary azamattar da túsip qalady. Alaıaqtar qandaı psıhologııalyq ádisterdi qoldanady jáne olarǵa qalaı qarsy turýǵa bolady? QazAqparat osy máselege kóz júgirtken Fingramota sholýyn jarııalaıdy.
Alaıaqtar qandaı psıhologııalyq ádisterdi qoldanady?
Alaıaqtyń stereotıptik portreti ádette mynadaı bolyp keledi: ol emotsıonaldy ıntellektisi tómen jáne basqa adamnyń sezimin túsine almaıtyn adam. Alaıda, empatııanyń bolmaýy onyń basqa adamdarǵa aıla-sharǵy jasaýyna kedergi bolmaıdy.
Olar — jaqsy psıholog, kóbinese súıkimdi bolyp keledi, adamǵa tez unap qalatynymen nemese olardyń aıaýshylyǵyn týdyra biletindigimen azamattardyń senimine ońaı enedi.
Sondaı-aq, alaıaqtar keremet spıkerler, olar belgili bir ýaqytta qandaı aýyzsha sóz oralymdaryn qoldaný kerektigin, qandaı ıntonatsııamen sóılesý kerektigin jáne qandaı habarlama jasaý kerektigin biledi.
Mysaly, azamattarǵa olardyń qatysýynsyz kredıt resimdelgeni nemese aqsha aýdarylǵanyn habarlaıdy.
Jábirlenýshini qorqynysh bıleıdi, biraz ýaqyt utymdy oılaý qabiletin joǵaltady, mine, osy kezde «qamqor» suhbattasýshy kómektese alatynyn aıtady — sizge tek derekterdi habarlaý kerek, qalǵanyn bank ózi retteıdi.
Kóbine alaıaqtar, ásirese qazirgi motıvatsııalyq bıznes-kýrstar qaptap ketken kezdegi azamattardyń tez baıyp ketýdi oılaıtyn nıetin paıdalanady.
Alaıaqtar jyldam jáne dál qazir sheshim qabyldaýdy talap etedi — olar jábirlenýshige «oılanýǵa ýaqyt joq, áıtpese siz múmkindigińizdi jiberip alasyz» deıdi. Sodan keıin adamdar kúmándi uıymdarǵa aqsha salady nemese «jalǵan kredıtorlardan» qaryz alady.
Egde jastaǵy adamdarǵa keń taralǵan psıhologııalyq ádis — bedelmen qysym kórsetý áser etedi. Zeınetkerler kóbine memlekettik organdar men polıtsııaǵa senip daǵdylanǵan, sondyqtan eger olarǵa ózin UQK qyzmetkeri bolyp tanystyrǵan adam júginse, olar oǵan senedi.
Aqsha berý nemese qupııa derekterdi habarlaý qajet qaýipti qylmyskerdi ustaýǵa kómektesý týraly bılik ókiliniń ótinishine kómektesińiz. Eger adam kúmándana bastasa, memlekettik arnaıy operatsııaǵa kedergi keltirgeni úshin qylmystyq jaýapkershiliktiń bar ekenin aıtyp qorqytady.
Alaıaqtar ınternet pen IT-tehnologııalardyń damýymen ákki-sheber bola bastaǵanyn da umytpaýymyz kerek — olar ózderiniń jeke múddelerine qoldaný úshin barlyq jańalyqty zerdeleıdi.
Alaıaqtardy qalaı anyqtaýǵa bolady?
№ 1 belgi: Alaıaq árqashan sizben birinshi bolyp baılanys ornatady. Olar ózderi qońyraý shalyp nemese áleýmettik jeliler arqyly baılanys ornatady jáne eliktiretin usynystar jasaıdy nemese ańǵaldyǵyńyz ben qorqaqtyǵyńyzdy paıdalanyp, aqshańyzdy alyp alady.
Mundaı qońyraýlar men habarlarǵa jeńil-jelpi qaramańyz — bul sizdi alaıaqtardan qorǵaıtyn tsıfrlyq gıgıenanyń bir bóligi.
№ 2 belgi: Alaıaqtarmen áńgime árqashan qarjy tóńireginde órbıdi. Qaskúnemder ózderin banktiń, memlekettik mekemelerdiń nemese iri dúkenderdiń qyzmetkerleri retinde tanystyrady, biraq olardyń áńgimesi árqashan aqshaǵa qatysty bolady.
Árıne, alaıaqtyń sizge qońyraý shalǵanyn 100% dál anyqtaý múmkin emes, biraq saq bolyńyz, aqshaǵa kelgende beıtanys adamdardyń sózine senbeńiz.
