Alaıaqtar atyńyzdan nesıe rásimdese ne isteý kerek
TÚRKІSTAN. KAZINFORM — Búginde alaıaqtardyń ákki áreketi el halqyn alańdatyp otyr. Tipti, telefon arqyly nesıe rásimdeıtinin estigender tanys emes nómirden shalynǵan qońyraýdy alýǵa da qorqyp qalǵan jaıy bar.
Alaıaqtar atyńyzdan nesıe rásimdese ne isteý kerek? Endi sol jaǵyna toqtalaıyq.
1. Kredıt alynǵan uıymdy anyqtańyz.
Aldymen qaı bank nemese uıym sizdiń atyńyzǵa nesıe rásimdegenin bilińiz. Bul uıym QR Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttiginiń baqylaýynda ma — sony tekserińiz. Muny agenttiktiń saıtyndaǵy «Ruqsattar jáne habarlamalar tizilimi» bóliminen kórýge bolady.
2. Polıtsııaǵa júginińiz:
Jaqyn jerdegi quqyq qorǵaý organdaryna baryp, resmı túrde shaǵym túsirińiz. Qoltańba saraptamasy júrgizilip, qujattaǵy qol sizge tıesili emes ekenin anyqtaýǵa kómektesedi.
3. Kredıt uıymyna ótinish jazý kerek:
Alaıaqtar qaryzdy qaı uıymnan alǵanyn anyqtap, sol jerge jazbasha ótinish berińiz. Barlyq bilgen aqparatyńyzdy kórsetip, ishki tekserý júrgizýdi talap etińiz. Ótinish mindetti túrde tirkelýi tıis. Tirkeý nómiri men ótinish qabyldanǵan kúndi ózińizde qalatyn kóshirmege jazdyryp alyńyz.
4. Myna qujattardy talap etińiz:
Kredıttik uıym nemese bank sizge sharttyń, qosymshalardyń, jeke kýálik kóshirmesiniń jáne aqsha aýdarylǵan shot týraly málimetterdiń kóshirmesin berýi tıis. Sonymen qatar, osy shartty rásimdegen qyzmetker týraly aqparatty naqtylańyz. Eger uıym qujattardy bermese, Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigine shaǵym túsire alasyz.
5. Bankomat nemese onlaın nesıe bolsa:
Eger nesıe bankomat arqyly alynǵan bolsa, onda beınebaqylaý kameralaryndaǵy jazbalar alýshyny anyqtaýǵa kómektesedi.
Eger onlaın alynǵan bolsa, polıtsııa IP-adres arqyly kim ekenin anyqtaı alady. Alaıaqtar tek beıtanys emes, keıde óz tanystaryńyz, dostaryńyz nemese týystaryńyz da bolýy múmkin. Sondyqtan qujattaryńyzdy jáne bank derekterińizdi eshkimge bermeńiz.
6. Sotqa júginý:
Eger kredıt uıymy bul istiń alaıaqtyq ekenin moıyndamasa, onda óz turǵylyqty jerińiz boıynsha sotqa baryp, mámileni jaramsyz dep taný jóninde talap aryz beresiz.
Sot sizdiń paıdańyzǵa sheshim shyǵarsa, kredıt uıymy:
- Sizden qaryz óndirýdi toqtatady;
- Bereshekti esepten shyǵarady;
- Kredıttik bıýroǵa bul aqparatty sizdiń kredıt tarıhyńyzdan óshirý týraly hat joldaıdy.
Kredıt esebin qaıdan alýǵa bolady?
Kredıt esebin myna jerlerden onlaın alýǵa bolady:
— Kredıt bıýrosynan
— Elektrondy úkimet portaly (eGov.kz) arqyly.
Joǵalǵan jeke kýálik arqyly alaıaqtar sizdiń atyńyzǵa nesıe rásimdep jiberýi múmkin. Sondyqtan kredıt tarıhyńyzdy baqylaý — óz qaýipsizdigińiz.
Kredıt esebin qanshalyqty jıi tekserý kerek?
Keminde toqsanyna bir ret (3 aıda 1 ret) tekserip otyrǵan jón. Jylyna 1 ret kredıt esebin tegin alýǵa quqyǵyńyz bar.
Kredıt alý kezinde bank ne isteıdi?
Bank sizdiń kredıt esebińizdi tek ruqsatyńyzben ǵana surata alady. Biraq bank sizge kredıt beredi me, joq pa — bul sheshimdi ózi qabyldaıdy. Kredıttik bıýro bul sheshimge aralaspaıdy.
Kredıt tarıhy qansha ýaqyt saqtalady?
Sońǵy jańartylǵan kúnnen bastap kredıt tarıhy keminde 10 jyl saqtalady.
Kredıttik esep — qupııa qujat. Bul esep tek sizge arnalǵan. Úshinshi adamdarǵa ony berýge nemese jarııalaýǵa bolmaıdy.
Qarjy alaıaqtarynan qalaı saqtanýǵa bolady?
Jeke derekterińizdi eshkimge bermeńiz
Beıtanys adamdarǵa jeke kýálik, JSN nemese basqa da jeke derekterińizdi aıtpańyz. Qujattaryńyzdyń kóshirmesin áleýmettik jeli arqyly jibermeńiz, tipti foto nemese skanerlengen túrin de.
Banktik karta týraly aqparatty qupııa ustańyz
Karta nómiri, jaramdylyq merzimi, ekinshi betindegi CVC/CVV-kod sııaqty derekterdi eshkimge aıtpańyz. Bul aqparatty áleýmettik jelide de jarııalamańyz.
Telefon qońyraýlaryna saq bolyńyz
Alaıaqtar sizdiń daýysyńyzdy jazyp alýy múmkin, sondyqtan «ıá» dep jaýap bermeı, abaı bolyńyz. Olar sizdiń daýysyńyzdy paıdalanyp, atyńyzǵa nesıe rásimdeýi múmkin.
Tek qaýipsiz saıttarǵa ǵana tirkelińiz
Kúmándi saıttar men paraqshalarǵa senbeńiz.
Eger saıt nemese áleýmettik jelidegi paraqsha sizge jalǵan sııaqty kórinse, sol uıymmen tikeleı habarlasyp, naqtylańyz.
Kúdikti qońyraýlarǵa jaýap bermeńiz
Ózin bank nemese basqa uıym qyzmetkeri dep tanystyrǵan beıtanys adamdarǵa senbeńiz. Olar suraǵan aqparatty aıtpańyz, áńgimeni dereý toqtatyńyz.
Qujattarǵa qol qoımas buryn muqııat oqyńyz
Árbir tarmaǵyn qarap shyǵyńyz, derekterdiń durys jazylǵanyna kóz jetkizińiz.
Aıta keteıik, budan buryn nesıege alǵan páterdi jalǵa berý kelisimshart talaptaryn buzýǵa ári aıyppul arqalaýǵa túrtki bolatynyn jazǵan bolatynbyz.