Alash qyrandary: Pavlodarda ult aspaptar orkestri jańa kúıdiń tusaýyn kesedi
PAVLODAR. KAZINFORM — Rústembek Omarov atyndaǵy qazaq ult aspaptar orkestri Ulttyq dombyra kúnine oraı jańa kompozıtsııa — «Alash qyrandary» kúıiniń tusaýyn keskeli otyr. Orkestr kúıshisi, sybyzǵyshy Uǵybaıdolla Múftánniń bul týyndysy alǵash ret úlken sahnada oryndalyp, tyńdarman tarapynan laıyqty baǵasyn alady degen senim zor.
Rústembek Omarov atyndaǵy qazaq ult aspaptar orkestrin qanatynyń astyna alyp otyrǵan Isa Baızaqov atyndaǵy oblystyq fılarmonııanyń basshysy Amangeldi Qojanovtyń aıtýynsha, tusaýyn keskeli otyrǵan jańa kúı Ertis-Baıan óńiriniń kúıshilik ónerinde úlken jańalyq bolady.
Sebebi qazirgi tańda orkestrge laıyqtap iri formattaǵy shyǵarmalar jazatyn kompozıtorlardy tabý úlken másele.
Orkestrge oraılastyryp kúı shyǵaratyn otandyq avtorlar joqtyń qasy deýge bolady.
Al «Alash qyrandary» — qazaqtyń rýhyn kóteretin, Alashtyń aıbaryn asqaqtatyp, azattyq jolynda ómirin qıǵan tulǵalarymyzdy áspetteýge arnalǵan aýqymdy týyndy.
Orkestr oryndaýyndaǵy jańa kompozıtsııa sátti shyǵatyn bolsa, bolashaqta elimizdegi kúıshilerdiń repertýarynan oıyp oryn alatyny anyq.
— Ulttyq dombyra kúnin joǵary deńgeıde atap ótýge bizdiń fılarmonııanyń orkestri jyl saıyn baryn salyp daıyndalady. Bıylǵy mereke biz úshin asa mańyzdy bolyp tur. Sebebi orkestrge esimi berilgen ataqty jerlesimiz, daýylpaz kúıshi Rústembek Omarovtyń týǵanyna 105 jyl tolyp otyr. Ult aspaptar orkestriniń 10 jyldyǵynda, ıaǵnı 2017 jyly bir top azamat júgirip júrip, áıgili perzentimizdiń esimin orkestrge alyp berdik. Bul qatarda orkestrdiń bas dırıjeri, kórkemdik jetekshisi, QR Eńbek sińirgen qaıratkeri Talǵat Kárimovtiń eńbegin de laıyqty atap ótken abzal. Rústembek atamyz qazaqtan shyqqan kásibı dombyrashy, Qurmanǵazy orkestriniń bas dombyrashysy bolǵan. 1934 jyly Ahmet Jubanovtyń kózine birden túsip, Qurmanǵazy orkestri alǵashqy qabyldaǵan 10 kúıshiniń qatarynan tabylǵan. Osy rette Ulttyq dombyra kúnine oraı óner ıesiniń jastyq shaǵy men Qart Ertistiń aǵysyn kúıge qosyp, rolık túsirip jatyrmyz. Merekedegi eń úlken tartý orkestr oryndaýshysy Uǵybaıdolla Múftánniń «Alash qyrandary» kúıi bolmaq. Qazirgi ýaqytta bizdiń fılarmonııanyń 9 ujymy bar, árqaısynyń ózindik kórermen aýdıtorııasy qalyptasqan. Bul biz úshin úlken jetistik degen oıdamyz. Óner ujymdarynda jastar barshylyq, ult aspaptar orkestriniń ózinde 25 paıyz jastar qurap otyr. Buǵan qosa izbasarlarymyzdy daıyndaý maqsatynda «Samǵa» degen jobany qolǵa alyp, mektep oqýshylary men stýdentterdi úlken shyǵarmalardy oryndaýda qatarymyzǵa qosyp júrmiz. Úlken sahnaǵa jas tolqyndy osylaısha beıimdemek oıymyz bar, -deıdi Amangeldi Qojanov.
«Alash qyrandary» kúıin Uǵybaıdolla Beısenuly 2020 jyly, pandemııaǵa baılanysty el bútindeı úıde qamalyp otyrǵan ýaqytta shyǵarypty.
Birde teledıdardan Alash kóshbasshysy Álıhaı Bókeıhanuly týraly qysqa metrajdy avtobıografııalyq fılm kórsetilip, jas ónerpazǵa úlken oı salsa kerek.
Qazaq halqynyń táýelsizdigi jolynda aıanbaı kúresip, ómirin qıǵan alashtyqtardyń taǵdyryn, basynan ótkergen qıyndyqtaryn, el aldynda bergen anttaryn, sol kezdegi táýelsizdik úshin jasaǵan qadamdaryn oısha elestetip, qatty áser alady.
— Sol áserdiń qushaǵynda teledıdar aldynda uıyqtap ketippin. Túsimde qyran qustyń aspanda qalyqtap ushyp júrgenin kórip qaldym. Qanattaryn erkin sozyp, bıikte bir ózi samǵap, aspannyń patshasy ekenin tanytyp tur eken deımin. Kelesi kúni kúıdiń bastapqy áýenderi sanamda oınaı bastady. Áýel bastan-aq shyǵarmamdy Alash eliniń alyptary, ıaǵnı qyrandary Álıhan Bókeıhanuly, Ahmet Baıtursynuly, Mirjaqyp Dýlatulyna arnap, «Alash qyrandary» degen ataý berdim. Keıin ol ózgeriske ushyrap, kásibı shyǵarma retinde orkestrdiń súıemeldeýimen jeke dombyra aspabyna laıyqtap túsirildi. Osylaısha arada 4 jyl ótkende sáti túsip, shyǵarmany Ulttyq dombyra kúnine oraı alǵash ret kórermenge tanystyrmaqpyz, -dep óz oıyn bólisti kúı avtory.
Uǵybaıdolla Múftán 1994 jyly Pavlodardyń Maı aýdany Kóktóbe aýylynda dúnıege kelgen.
Baıǵabyl Jylqybaev atyndaǵy óner mektebin, Pavlodar mýzykalyq kolledjin, Toraıǵyrov jáne Marǵulan atyndaǵy pedagogıkalyq ýnıversıtetterin támamdaǵan.
Respýblıkalyq, halyqaralyq baıqaýlardyń laýreaty. 2018 jyly «Ál-ákı» halyqtyq folklorlyq ansambline, keıin Rústembek Omarov atyndaǵy qazaq ult aspaptar orkestrine qabyldanady.
Eske sala keteıik, Kókshetaýda ulttyq dombyra kúnine oraı 2500 dombyrashy bir mezette kúı tartqan edi.
