«Aqjaıyq» fýtbol klýby tuıyqtan nelikten shyǵa almaı keledi
«Aqjaıyq» fýtbol klýbynyń ótken jyly premer-lıgadan shyǵyp qalǵany belgili. Bıylǵy maýsymda batysqazaqstandyq komanda birinshi lıgada tórtinshi orynǵa taban tiredi. Sóıtip, premer-lıgaǵa orala almady. Munyń sebepteri qandaı? «Aqjaıyq» klýbynyń aldaǵy maýsymdaǵy aıaq alysy qalaı bolmaq? Óńirde fýtboldy damytýǵa qanshalyqty kóńil bólinýde? Mine, osy saýaldar tóńireginde Kazinform tilshisi taraptardyń pikirin tyńdap kórdi.
Túıtkildi máseleler qandaı?
«Aqjaıyq» fýtbol klýbynyń dırektory Manarbek Erjanovtyń málim etkenindeı, ótken maýsymda komanda, oıynshylar men jattyqtyrýshylar, barlyq qyzmetker qoldarynan kelgenniń bárin jasaýǵa tyrysty. Jasady da.
«Jasyratyny joq, dál qazirgi kezdegi deńgeı osy jáne soǵan sáıkes óner kórsettik dep oılaımyn. Bul sport, munda jeńis te, jeńilis te bolady. Sondyqtan kelesi maýsymǵa daıyndalamyz. Komandany jattyqtyryp kelgen qazaqstandyq maman Igor Prohnıtskıı óz ornynda qalady. Aldaǵy maýsymnan kútetinimiz kóp, eń bastysy, bıylǵy kórsetkishten joǵary nátıjege qol jetkizý. Sonymen qatar jergilikti jas fýtbolshylarymyzdyń tájirıbesin arttyryp, solardyń ishinen iriktep, «Aqjaıyqtyń» negizgi quramyna qosamyz», - deıdi Manarbek Shaıdollauly.
Túıtkildi jaıttarǵa toqtalatyn bolsaq, ol tek Aq Jaıyq óńiri ǵana emes, jalpy elimizdiń fýtbolyna tán máseleler deýge bolady. Ásirese, jergilikti jas oıynshylarymyzdyń kásibı deńgeıin arttyrý jumysy turalap qalǵany ras. Klýb basshysy osy turǵyda jas fýtbolshylarymyzdy negizgi quramǵa daıyndaý úshin ekinshi lıga komandasy óte qajet dep esepteıdi. Mundaı komandanyń tek jergilikti jastardan quralatynyn eskersek, onyń turaqty túrde óner kórsetýiniń mańyzy zor.
«Sol sııaqty jyl boıy jattyǵý jasaıtyn jabyq zaldardyń, ıaǵnı manejdiń joqtyǵynan fýtbolshylar durys daıyndala almaıdy. Buǵan qajetti jabdyqtardyń joqtyǵyn, bilikti bapkerlerdiń azdyǵyn qosyńyz. Aıta berse, másele jeterlik. Bıylǵy jyly bıýdjetten bólingen qarajattyń 2022 jylmen salystyrǵanda, úsh esege azaıtylýy saldarynan negizgi quramada, balalar men jasóspirimder, qyzdar komandalarynda qıyndyqtar týǵany jasyryn emes. ıAǵnı, atalǵan komandalardyń jas erekshelikterine qaraı ótetin Qazaqstan Respýblıkasy chempıonattaryna tolyqqandy qatysýyna bıýdjetten beriletin qarjy jetkilikti eseptelmegen. Saldarynan qarjy jetispeıdi, oǵan qosa bıletter, qonaqúılerdiń jáne basqa kórsetiletin qyzmetter baǵalarynyń qymbattaýy qolbaılaý bolyp keledi», - deıdi M.Erjanov.
Degenmen, «Aqjaıyq» fýtbol klýbynyń quryltaıshysy Gúldarııa Kaýıeva óz tarapynan 2022 jyly 212,758 mln jáne bıyl 160,225 mln teńge qosymsha qarajat qarastyryp, negizgi jáne fýtbol ortalyǵy komandalarynyń Qazaqstan fýtbol federatsııasy aıasyndaǵy barlyq jarysqa qatysýyna jaǵdaı jasaýǵa tyrysty. Árıne, bul qarajat klýbtyń jyl boıǵy qajettilikterinen týyndaǵan shyǵyndardy jabýǵa ketti. Eger bıýdjettik tapsyrysty jasaqtaý kezindegi naqty shyǵyn smetasy boıynsha qarjy bólingen bolsa, sáıkesinshe klýb basshylyǵy ony materıaldyq bazany jaqsartýǵa, ıaǵnı fýtbol ortalyǵy tárbıelenýshilerine arnalǵan manejder salýǵa, olardy qajetti jabdyqtarmen qamtamasyz etýge jumsar edi.
«Aqjaıyqqa» bólinetin qarjy az ba, kóp pe?
Klýb dırektorynyń aıtýynsha, elimizdiń ózge óńirlerinde fýtbol komandalaryna bólinetin qarajat kólemi Batys Qazaqstanmen salystyrǵanda, áldeqaıda joǵary. Mysaly, basqa oblystarda tek kásibı klýbtyń ózine orta eseppen 1 mlrd teńge, al balalar fýtbolyn damytýǵa bólek 200-550 mln teńge bólingeni jóninde buqaralyq aqparat quraldarynda jarııa etildi.
«Fýtbol – álemdegi nómiri birinshi sport túri, sondyqtan oblysymyzdaǵy jalǵyz kásibı «Aqjaıyq» komandasyn, jalpy Batys Qazaqstan fýtbolyn damytý úshin keshendi tásil qajet. Ekinshi jaǵynan, bul áleýmettik mańyzy bar joba deýge de bolady. Óıtkeni Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev óz sózinde buqaralyq sportty damytýda keshendi baǵdarlama qabyldaý kerektigin aıtqan bolatyn. Osy maqsatta atalǵan jumysty ár qaraı júrgizý bizdiń aımaqta buqaralyq sportty damytýǵa septigin tıgizedi, ıaǵnı jastarymyzdyń sportpen, sonyń ishinde fýtbolmen aınalysýyna múmkindik beredi. Sondyqtan munyń bárin memlekettik mekemelermen birigip júzege asyrýǵa daıynbyz», - dep túıindedi sózin M.Erjanov.
BQO dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysy Jeńis Nyǵmetýllınniń málim etkenindeı, 2022 jyly «Aqjaıyq» fýtbol klýbyna 1,1 mlrd teńge bólindi.
Alaıda jyl qorytyndysy boıynsha «Aqjaıyq» premer-lıgada sońǵy orynǵa ıe bolyp, birinshi lıgaǵa túsip qaldy.
Onyń málimetinshe, maýsym boıy jankúıerlerden narazylyq shaǵymdar kóp tústi. Kórermender shetel sportshylarynan paıda joqtyǵyn alǵa tartyp, olardy komanda quramyna tartýǵa tabandy qarsylyq bildirdi.
«Osy turǵyda komandanyń kásibıligine monıtorıng júrgizip, onyń quramyn jergilikti sportshylar esebinen jańartyp, berilgen memlekettik qarajattyń tıimdi jumsalýyn qatań qadaǵalaý qajet dep paıymdaımyz. Sondyqtan komandanyń oıyn nátıjelerine taldaý júrgizilip, 2023 jyly klýbqa 400 mln teńge bólý týraly sheshim qabyldandy. Klýbtyń qyzmetin júzege asyratyn uıym memlekettik satyp alý konkýrsy arqyly anyqtaldy. Konkýrstyń jeńimpazy bolǵan uıym bólingen qarajatqa klýbtyń qyzmetin júrgizýge kelisti. Bıylǵy maýsymda «Aqjaıyq» birinshi lıgada 15 komandanyń ishinde tórtinshi orynǵa turaqtady. Premer-lıgaǵa tek qana úzdik úsh komanda ótedi. Sol sebepti klýb bıyl da kózdegen mejeden shyǵa alǵan joq», - deıdi J.Nyǵmetýllın.
Maýsym oıynshylar kózimen
Oral fýtbolynyń túlegi, «Aqjaıyq» komandasynyń kapıtany Baýyrjan Omarovtyń oıynsha, klýbtyń maqsattan shyǵýyna kóptegen faktor jetispedi.
«Eń bastysy, qarjy máselesi ýaqtyly sheshilmedi. Bizdiń komanda birinshi aınalymdy úshinshi orynmen aıaqtady. Kósh basyndaǵy «Elimaı» men «Turan» komandasynan upaı aıyrmashylyǵy kóp bolǵan joq. Áıtse de birinshi aınalym bitkennen keıin úsh birdeı shabýylshymyz qarjy máselesine baılanysty komandadan ketetin boldy. Saldarynan eki-úsh oıynda komanda óz deńgeıinde óner kórsete almady, sonyń áserinen sátsizdikke dýshar boldyq. Sonyń ózinde kásibı túrde sońyna deıin berisken joqpyz. Sońǵy týrǵa deıin múmkindik boldy, biraq bul bizge baılanysty emes edi. Óıtkeni «Jeńis» komandasy qarsylasyn utsa, sol Premer-lıgaǵa shyǵatyn edi. Osylaısha, maýsym sońynda qajetti upaı sany jetpeı qaldy», - deıdi B.Omarov.
Taǵy bir tájirıbeli oıynshy, sporttyq mansabyn Oralda bastap, kóp jyldaryn «Aqjaıyq» quramynda ótkizip kele jatqan Meıram Sapanov ótken maýsymǵa kóńili tolmaıtynyn jetkizdi.
«Soǵan qaramastan, bul maýsymda da, ásirese, jastar tájirıbe jınaqtady. Ózim de komandada qalsam deımin. Bıylǵy maýsym sátsiz bolsa da, jergilikti jastardyń ósip kele jatqanyn kórsetti. Solardyń qatarynda Bekzat Imanǵazıev, Roman Chırkov, Roman Bojkolardy ataýǵa bolady. Qos qaqpashy Maqsot Arystanov pen Sanjar Ernııazov, sondaı-aq alańdaǵy oıynshy Islam Amangeldıev múmkindikteriniń mol ekenin tanytty. Sondyqtan Aq Jaıyq fýtbolynyń bolashaǵyna, komandamyzdyń túbinde el chempıony atanatynyna senemin», - dedi M.Sapanov.
«Men fýtboldyq mansabymdy 2011 jyly «Aqjaıyq» komandasynda bastadym. Sonda sheberligimdi jetildirip, keıin basqa klýbqa aýystym. «Aqjaıyqqa» jańa maýsymda sáttilik tileımin», - dedi Qazaqstan ulttyq quramasynyń oıynshysy Erkin Tapalov.
Jankúıerler ne deıdi?
«Aqjaıyq» fýtbol klýby baıyrǵy jankúıerleriniń biri Qapıet Ǵınııatuly osy ýaqyt ishinde qýanyshty sátter de, «áttegenaılar» da az bolmaǵanyn aıtady. Ásirese, ótken jyly «Aqjaıyqtyń» sońǵy oryn alyp, Birinshi lıgaǵa túsip qalǵany jankúıerlerdiń janyna batty.
«Osy jaǵdaıǵa baılanysty bıyl qarajat mólsheri de qysqardy, bir jaǵynan ol zańdy dep esepteımiz. 400 mln teńge Birinshi lıga úshin qomaqty qarjy bolyp kórinedi, sonyń ishinde oblystyq dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshylary úshin. Alaıda máseleniń túbine baıyppen qarasaq, munyń jetkiliksiz ekeni maýsym basynda-aq belgili boldy. Bizder, «Aqjaıyq» komandasynyń jankúıerleri, klýb dırektory men prezıdenti, oblystyq dene shynyqtyrý jáne sport basqarmasynyń basshysymen kezdestik. Tipti oblys ákimi Narıman Tóreǵalıevtiń qabyldaýynda boldyq. Shyny kerek, óńir basshysy jyly shyraımen júzdesip, jaǵdaımen tanysyp, zerdelep, tekserip, naqty shara qabyldaıtynyn aıtty. Másele oblystyq máslıhattyń komıssııa otyrysynda qyzý talqylanǵan, biraq naqty sheshim qabyldanbaı, qosymsha qarajat bólinbedi. Sonyń saldarynan maýsym aıaqtalmaı, biraz beldi fýtbolshylar basqa komandalarǵa aýysyp ketti. Nátıjesinde «Aqjaıyq» komandasy Premer-lıgaǵa shyǵý múmkindiginen aıyryldy. Óte ókinishti jaǵdaı», - deıdi Q.Ǵınııatuly.
Jankúıerdiń aıtýynsha, keıbireýler aıtyp júrgendeı, Oralda jershilikti turǵyndar fýtbolǵa barmaıdy emes, barady.
«Aqjaıyqtyń» turaqty fanattary bar. Olar elimizdiń basqa qalalaryna baryp, súıikti komandamyzǵa únemi qoldaý bildirip júr. Maýsym basynda stadıon lyq toly boldy, olardyń qatary keıin de sıregen joq. Munyń ózi komanda Birinshi lıgada oınaǵanymen, jankúıerler tarapynan qoldaýdyń az emestigin kórsetedi. Oral fýtbolynyń tarıhy baı. Keńes dáýirinde Anatolıı Ionkın, Borıs Arhıreevterdiń esimi búkil odaqqa tanymal bolsa, elimiz táýelsizdik alǵannan keıin Stas Pokatılov, Rýslan Valıýllın, Erkin Tapalov ulttyq quramaǵa alyndy. Bolashaǵynan úmit kúttiretin jas oıynshylarymyz barshylyq. Tek fýtbol ınfraqurylymyn odan ári damytýǵa erekshe mán berilip, qarjylaı qoldaý kórsetilýi tıis. Óńirde balalar men jasóspirimder fýtbolyn damytý jáne basqa máseleni aıtpaǵannyń ózinde, P.Atoıan atyndaǵy stadıonda qarapaıym talaptar saqtalmaǵan. «Aqjaıyq» stadıony da, shyny kerek, sanıtarlyq-gıgıenalyq talaptarǵa saı kelmeıdi. Jaǵdaı osylaı qala berse, oblystaǵy jalǵyz kásibı komandamyzdan aıyrylyp qalýymyz ábden múmkin. Qalaı aıtsaq ta, oblys namysyn sátti qorǵaıtyn komanda qalyptasýy kerek. Bul – barsha batysqazaqstandyq jankúıerlerdiń janaıqaıy, tilegi», - dedi baıyrǵy jankúıer.
Sonymen, taraptar óz ýájderin bildirdi. «Aqjaıyq» jýyq arada Premer-lıgaǵa orala ala ma, ony ýaqyt kórsetedi.
